خودباوری

زندگی انسان بنا بر فلسفه آفرینش هیچ‌گاه از سختی و مشکلات خالی نبوده و او همواره در حیات خود با مسائل و موانعی روبه‌روست و نیازمند قدرت رویارویی و توانایی مقابله و حل و فصل آنهاست؛ قدرتی که در رأس آن اندیشه و تدبیر انسان و توان به کارگیری ابزارها و امکانات پیرامونی برای حل مسئله است، آنچه از آن با عنوان «خودکارآمدی» یاد می‌شود. اما این خودکارآمدی در ابتدا نیازمند آن است که انسان خود این قدرت و کارآمدی را باور داشته و معتقد باشد آنچه برای اداره امور خود و تدبیر امور و حل مسائل حیاتش نیاز دارد، خداوند در وجود او و در پیرامونش قرار داده و او را موجودی با توان موفقیت در زندگی خلق کرده است. چنین باوری در انسان او را به کشف ارتباط ابزارها و موقعیت‌های پیرامونی و به کارگیری آنها برای حرکت رو به رشد خود ترغیب می‌کند. بنابراین، از وظایف خانواده مدرسه و جامعه ایجاد و تقویت خودشناسی و در مرحله بعد خودباوری و خودکارآمدی در فرد است و این مهم با تمرین در موقعیت‌های موجود زندگی و تلاش و توکل ایجاد می‌شود. امیرالمؤمنین علی‌(ع) می‌فرماید: «بدانید درختان بیابانى چوب‌شان سخت‏تر، و درختان سرسبز پوست‌شان نازک‏تر، و گیاهان صحرایى آتش‌شان قوى‌‏تر، و خاموشى آنها دیرتر است.»(نهج‌البلاغه، نامه 45)

اگر محیط رشد فرد محیطی بدون تجربه‌های مناسب باشد، او را به گیاهی ظریف و ضعیف مبدل می‌کند که توان مراقبت و حفظ خود را ندارد و اگر فرد در موقعیت‌های گوناگون با نگرش صحیح و ابزار مناسب با مسائل خود روبه‌رو شده و برای حل آنها تلاش کند، قطعاً ریشه‌ای محکم‌تر در زمین خودسازی پیدا کرده و ثمرات بهتری را در اختیار خواهد داشت.