مجلس خبرگان رهبری جایگاهی تخصصی است که برای مأموریتی خاص و حیاتی تشکیل شده است؛ از این رو باید افرادی در آن مجموعه حاضر باشند که توانایی انجام امور محوله را داشته و مورد اعتماد ملت باشند.
با رجوع به قانون اساسی متوجه میشویم که در آن به صراحت، شرایط نمایندگان مجلس خبرگان را بیان نکرده و تعیین آن را مطابق اصل یکصدوهشتم، به خود مجلس خبرگان واگذار کرده است؛ اما با دقت در اصول مربوط، میتوان کلیاتی را درباره شرایط اعضای مجلس خبرگان به دست آورد. به ضرورت تناسبِ وظایفی که بر عهده اعضای خبرگان است درباره صلاحیتهایی که باید داشته باشند، میتوان گفت اعضای مجلس خبرگان اولاً، باید دارای درجهای از فقاهت و آگاهی بر مسائل سیاسی و اجتماعی روز باشند که قدرت تشخیص صلاحیت ولی فقیه را داشته باشند؛ چرا که نباید فراموش کرد مهمترین مؤلفه رهبری «فقاهت» است. ثانیاً، دارای مرتبهای از تقوا باشند که در اظهار نظر خویش، فقط مصالح اسلام و مسلمانان را در نظر گیرند و نه منافع فردی و گروهی را.
مطابق با تبصره یکم ماده سوم قانون انتخابات مجلس خبرگان، مرجع تشخیص دارا بودن شرایط مورد نظر را فقهای شورای نگهبان دانسته است. در میان شرایط فوق نیز به نظر میرسد رکن اصلی مسئله اجتهاد باشد. در این باره بهطور معمول، فقهای مزبور، برای کسانی که اجتهادشان محرز نیست، اقدام به برگزاری امتحان میکنند و شرایط دیگر را با تحقیق و تفحص احراز میکنند. البته مطابق با تبصره دوم ماده 3 انتخابات مجلس خبرگان، کسانی را که رهبر، صریحاً یا ضمناً اجتهاد آنان را تأیید کرده باشد، از نظر علمی، نیازمند تشخیص فقهای شورای نگهبان نخواهند بود.
هیئتهای اجرایی پس از پایان مهلت نامنویسی ظرف یک دوره زمانی 10 روزه صلاحیت داوطلبان را بر اساس استعلامات مراجع چهارگانه مجلس در قانون (نیروی انتظامی، قوه قضائیه، وزارت اطلاعات و سازمان ثبت احوال) بررسی میکنند. پس از بررسی صلاحیت داوطلبان در هیئتهای اجرایی، بررسی صلاحیت داوطلبان در هیئتهای نظارت و پس از آن در شورای نگهبان انجام خواهد شد. نامزدهای تأیید صلاحیت شده پس از این خواهند توانست با آغاز تبلیغات برای تکیه زدن بر 88 صندلی مجلس خبرگان رقابت کرده و منتظر کسب رأی مردم باشند.