دلایل عرض اندام طالبان

طی ماه های گذشته شاهد سقوط برخی شهرهای مهم افغانستان به دست طالبان بوده ایم که تا حدودی نگرانی هایی برای مقامات امنیتی و سیاسی این کشور ایجاد کرده است. سقوط شهرهایی همچون" مارجه" در ولایت هلمند در جنوب افغانستان در روزهای گذشته و همچنین سقوط شهرهای بدخشان و قندوز در ماه گذشته به عنوان نمونه ای از عملیات‎هایی است که این گروه انجام داده است. طالبان بعد از سال 2001 میلادی و از دست دادن حکومت افغانستان که از لحاظ سرزمینی بر 90 درصد خاک این کشور تسلط داشت، با افول روبرو گردید و علناً تا سال های گذشته عملیات و یا دستاورد خاصی را در مبارزه با نیروهای آمریکایی و افغانی نداشته است. اما امروزه طالبان به دنبال احیای خود و گسترش قلمرو سرزمینی اش در اکثر نقاط افغانستان است تا بار دیگر بتواند موازنه نظامی را به سود خود تغییر دهد.

حال این سوال پیش می آید که چرا طالبان در این مقطع زمانی فعال تر گردیده و درصدد تصرف برخی مناطق افغانستان بر می‎آید ؟

1)عده ای حملات طالبان را در راستای عدم خروج نظامی آمریکا از افغانستان می دانند که بنابر پیمان امنیتی و همچنین اظهار نظرهای مقامات رسمی آمریکا قرار بود تا پایان سال 2016 کشورهای عضو ناتو به رهبری آمریکا کابل را ترک کنند که این مدت زمان عملیاتی تا یک سال دیگر تمدید شد و آمریکا نیز خروج از افغانستان را به سال های آتی موکول کرد. بنابراین طالبان با چنین عملیات هایی قصد نشان دادن این موضوع را دارد که حضور کشورهای عضو ناتو نخواهد توانست امنیت این کشور را افزایش دهد و این گروه همچنان قادر است که عملیات های خود را حتی با حضور اعضای ناتو نیز انجام دهد.

2) طالبان به نوعی می خواهد به دلیل سکوت و همراهی دولت افغانستان به عدم خروج نظامیان آمریکایی، زهر چشمی از دولت کابل بگیرد که در صورت مسامحه کاری و عدم برخورد مناسب این گروه می تواند به چالش مهمی برای دولت این کشور تبدیل شود.

3)با تغییر رهبری در این گروه، اعضای آن می خواهندوانمود کنندکه همچنان طالبان توان خود را در عرصه نظامی و میدانی از دست نداده و می تواند منافع دولت افغانستان و کشورهای عضو ناتو را در معرض خطر قرار دهد. بنابراین تغییر رهبری باعث تغییر رویکرد این گروه نشده و این گروه حداکثر توان خود را برای اجرای عملیات در هر نقطه ای از افغانستان انجام خواهد داد.

4)وجود داعش و همچنین گرایش به سمت این گروه در داخل افغانستان عامل دیگری است که طالبان را بیش از پیش فعال تر کرده است. داعش حضور خود را در افغانستان که قریب به یک سال است اعلام کرده، توانسته در جذب و سازماندهی نیرو موفق عمل کند و تا حدودی این امر برای طالبان سنگین تمام شود که قدرت یافتن داعش می تواند افول و تضعیف این گروه را به همراه داشته باشد. از سوی دیگر طالبان که همانند داعش به دنبال خلافت اسلامی است(برخلاف داعش، طالبان قایل به خلافت در خود افغانستان است نه سرزمین یا سرزمین های دیگر.) وجود این گروه تروریستی را برای موجودیت خود خطرناک دانسته و آن را عاملی برای دوگانگی خلافت و شریعت در افغانستان می داند.

نتیجه

طالبان تمایلی ندارد که عرصه را در داخل افغانستان به گروه هایی همچون داعش واگذار و یا در داخل توسط دولت این کشور تضعیف شود. بنابراین حداکثر توان طالبان استفاده از موقعیت ها و ابزارهای لازم برای برتری خود و نشان دادن هژمونی اش در استان ها و شهرهای این کشور است. از سوی دیگر طالبان برای اینکه همچنان بتواند در موضع قدرت قرار گیرد نیاز به چنین عملیات‎هایی دارد تا شاید روزی اگر تمایل به مذاکره با دولت را داشت، بتواند از موضع برتر وارد بحث و گفتگو شود.