نخستین دوئل انتخاباتی «جو بایدن» رئیسجمهور کنونی آمریکا و «دونالد ترامپ» رئیسجمهور سابق این کشور، به میزبانی شبکه سیانان در آتلانتا برگزار شد. پیرترین نامزدهای انتخاباتی که آمریکا به خودش دیده، یعنی بایدن ۸۱ ساله که سه سال و هفت ماه بر مسند ریاستجمهوری تکیه زده و حدود سه سال از ترامپ ۷۸ ساله بزرگتر است، در حالی که حتی با یکدیگر دست هم ندادند، در مناظرهای زودهنگام رودرروی هم قرار گرفتند و فسادهای اخلاقی و خانوادگی یکدیگر را به رخ کشیدند تا نشان دهند اوضاع جامعه آمریکا چقدر آشفته و درهم است.
ضعف جسمی، پریشانگوییها و لکنت زبان بایدن در این مناظره، همه توجهات را به خود جلب کرد و نقل محافل شد. حتی سیانان که به حزب حاکم نزدیک است، به آن اشاره کرد و نوشت: «بایدن، با صدایی خشن و بیرمق، اغلب نمیتوانست اختلافهای خود را با ترامپ به وضوح بیان کند. حتی در بخشی از مناظره، پس از اینکه بایدن از سوابق خود در زمینه امنیت مرزی دفاع کرد، ترامپ گفت واقعاً نمیدانم او در آخر این جمله چه گفت... فکر نمیکنم خودشم فهمید چه گفت!»
بایدن که همواره راه خروج از مراسمها را گم و با موجودهای خیالی احوالپرسی میکند، در پایان مناظره با ترامپ نیز با کمک همسرش از صحنه مناظره خارج شد. به تازگی در یک کارزار انتخاباتی نیز «اوباما» رئیسجمهور اسبق آمریکا، بایدن را به طور فیزیکی از روی صحنه به سمت راه خروجی هدایت کرده بود. برخی از نزدیکان بایدن بیهوده کوشیدند ضعفهای او در مناظره را به ابتلای او به سرماخوردگی ارتباط دهند؛ اما در واقعیت، آنچه پس از مناظره نخست مخابره شد، تصویری از یک رئیسجمهور ضعیف، بیمار و ناتوان را نشان میدهد که دموکراتها را به هم ریخته و حتی گمانهزنیهایی را درباره جایگزینی وی مطرح کرده است.
اگرچه اعتماد به نفس ترامپ در این مناظره موجب شد بسیاری او را برنده مناظره اول بدانند و در مقابل بایدن، صحت و سلامت جسمانی ترامپ خودنمایی میکرد؛ خودش هم ادعا کرد: «من دو آزمایش قدرت ادراک (COGNITIVE TEST) دادهام که در هر دو نمره بیست گرفتم»؛ اما او هم بارها طی سخنرانیهای متعدد در سال گذشته، جو بایدن را با باراک اوباما اشتباه گرفته و به دلیل پیچوخمها و گافهایش در سخنرانیها با انتقاداتی مواجه شده است. به باور ناظران، شرایط دو نامزد فعلی حاکی از فرسایش نخبگان سیاسی آمریکاست، چرا که دو حزب اصلی آمریکای مدعی ابرقدرتی، تاکنون نتوانستهاند جایگزینی برای نامزدهایشان معرفی کنند.
ابعاد پیدا و پنهان سیاست آمریکایی
افزون بر کهولت سن، رؤسایجمهوری کنونی و قبلی آمریکا با کولهباری از نقطه ضعف و پروندههای باز وارد نخستین مناظره شدند. ترامپ در حالی وارد مناظره شد که به ۳۴ اتهام محکوم شده است. بایدن نیز باید با ناراحتی عمیق رأیدهندگان مقابله کند؛ یعنی نارضایتی از مدیریت او در سیاست خارجی، اقتصاد، مهاجرت و ... . گفتنی است، دادگاه فدرال آمریکا چند هفته پیش، هانتر بایدن را در پرونده خرید غیرقانونی اسلحه مجرم شناخت و او را به نخستین فرزند یک رئيسجمهور حاضر در کاخ سفید تاریخ آمریکا تبدیل کرد که در یک دادگاه مجرم شناخته شده است.
هر دو نامزد در طول مناظره در موارد بسیاری به موضوعات شخصی یکدیگر اشاره کردند: ترامپ دو بار به هانتر بایدن و محکومیت او در دادگاه اشاره کرد. بایدن نیز به محکومیتهای جنایی ترامپ در ماجرای حقالسکوت به بازیگر فیلمهای پورن و دادگاه مدنی تعرض جنسی به جین کارول اشاره کرد. به زعم کارشناسان، دروغگویی و اتهامزدن به یکدیگر، شاخصترین ناهنجاری اخلاقی مطرح در این مناظره بود. این مناظره که بیشک آیینهای از ماهیت و طبیعت سیاست در آمریکا و شرایط معاصر داخلی این کشور است، نشان میدهد چگونه این کشور با بحران فروپاشی اخلاقی درگیر است.
ریاستجمهوری نهاد پرقدرتی در آمریکاست و به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و فدرال آمریکا، رئیسجمهور کسی است که در عرصههای مهمی، چون دفاع و امنیت، سیاست خارجی و هماهنگیهای کلان اقتصادی تصمیمگیری میکند. تا ماه نوامبر (آبان) که انتخابات رسماً کلید میخورد و سرنوشت سیاسی این کشور برای چهار سال آینده مشخص خواهد شد، چند مناظره دیگر نیز برگزار میشود. مناظره دوم برای ماه سپتامبر (شهریور) برنامهریزی شده و باید دید در زمانی که آمریکا در عرصههای داخلی و خارجی با شرایط پیچیدهای روبهروست، آیا سکان این نهاد مهم به دست بایدن و ترامپی میافتد که با کسریهای عمده شخصیتی روبهرو هستند یا خیر؟!