متولد کودتای 28 مرداد

 شواهد و قراینی وجود دارد که حاکی از همکاری نزدیک برخی افسران ارشد سیا با دولت کودتاگر مرداد 1332 و فرمانداری نظامی تیمور بختیار، برای طرح و تشکیل یک واحد اطلاعاتی‌ـ امنیتی کارآمد است. به این ترتیب، می‌شود استنباط کرد که میان اقدام حسن پاکروان در تدوین طرح اولیه تشکیل ساواک با فعالیت‌های همزمان مأموران سیا در ایران، هماهنگی و ارتباط مستقیمی وجود داشته است. بنابراین، باید گفت آمریکا و سیا در همان آغازین مراحل طرح تشکیل ساواک در جریان امور قرار داشته‌اند و اینکه در گزارش‌ها و اسناد متعدد از سیا به عنوان طراح و مؤسس اصلی ساواک یاد می‌شود، مؤید همین موضوع است.  «مارک. ج. گازیورووسکی» نویسنده کتاب «سیاست خارجی آمریکا و شاه» که جمشید زنگنه ترجمه کرده و در نشر رسا منتشر شده است، درباره حضور مأموران اطلاعاتی‌ـ امنیتی سیا در ایران پس از کودتا و تلاش آنان برای تشکیل واحد اطلاعاتی‌ـ امنیتی در کنار فرمانداری نظامی چنین نوشته است:
«سیا تعلیم نیروهای اطلاعاتی ایران را نیز آغاز کرد. در سپتامبر 1953 [1332] یک سرهنگ ارتش آمریکا که سال‌ها برای سیا در خاورمیانه کار کرده بود و پیش‌زمینه وسیعی در کار پلیسی و کارآگاهی داشت در پوشش وابسته نظامی به ایران اعزام شد. مأموریت او سازمان دادن و فرماندهی یک واحد جدید اطلاعاتی بود که در آن زمان زیرنظر فرمانداری نظامی تهران تأسیس شد که در دسامبر 1953 زیر فرماندهی سرتیپ تیمور بختیار قرار گرفته بود. سرهنگ همکاری نزدیکی با بختیار و زیردستانش داشت، این واحد را فرماندهی می‌کرد، و به اعضای آن فنون پایه‌ای اطلاعات از قبیل روش‌های مراقبت و بازجویی، عملیات شبکه‌های اطلاعاتی و امنیت سازمانی را یاد می‌داد. واحد اطلاعاتی بختیار نخستین سازمان اطلاعاتی امروزی و کارآمد بود که در ایران عمل می‌کرد.» گازیورووسکی در جایی دیگر از همین کتاب چنین نوشته است: «نخستین هدف شاه از تأسیس ساواک ایجاد دستگاه اطلاعاتی امروزی کارآمدی بود که قادر باشد تهدیدهای داخلی و خارجی علیه سلطه او را شناسایی و با آنها نبرد کند و از رقابت‌های خرد و ریز و لختی دیوانسالارانه‌ای که واحدهای اطلاعاتی موجود (مثلاً واحدهای ارتش، ژاندارمری و شهربانی) گرفتار آن بودند رها باشد. [...] بختیار در [سال] 1956 [1335] به آمریکا سفر کرد تا با مقام‌های آمریکایی مشاوره کند و نحوه کار سیا و اف.بی.آی را بررسی کند. [...] رایزنی و آموزش آمریکایی‌ها در تبدیل ساواک به یک سازمان اطلاعاتی کارآمد حیاتی بود.»