بدر جلوه‌ای کوچک از یک ایستادگی بزرگ

حماسه و جهاد / پس از عملیات خیبر، جنگ بر علیه متجاوزان عراقی در سال 1363 تحت فشارهای سیاسی و نظامی غرب، سران مرتجع منطقه و رژیم اشغال‌گر قدس، از لحاظ نظامی مدت‌ها به بن‌بست‌ رسیده بود و حرکت قابل توجهی از طرف ایران در جبهه‌های جنوب انجام نشده بود. ‌هاشمی‌‌رفسنجانی به عنوان فرمانده جنگ از فرماندهان ارتش و سپاه خواسته بود تا با یک پیروزی عملیاتی در جبهه‌ها، جنگ را به نفع ایران ختم کنند.

انجام عملیات در زمین‌های مسطح و باز برای ایران به دلیل کمبود ادوات زرهی در مقایسه با ارتش عراق مقدور نبود. فرماندهان جنگ به دلیل شناسایی و شناخت کافی که از منطقه‌ی هور در عملیات خیبر پیدا کرده بودند؛ غافل‌گیری و استفاده از نیروی پیاده را برای یک عملیات دیگر مناسب دیدند و چند راه کار در منطقه جزایر مجنون و هور طراحی کردند.

بر اساس توانایی‌های خودی و دشمن و با در نظر گرفتن معابر وصولی به هدف بصره، هور تنها راه‌کار ممکن برای عملیات آبی- خاکی مدنظر با غافل‌گیری بود. باید به این مطلب مهم توجه ‌شود که عراق در منطقه هور بعد از عملیات خیبر، موانع غیرقابل عبور بسیاری مانند سیل‌بند، سیم خاردار در داخل و خارج آب، تله‌های متعدد مین و بشکه‌های فوگاز(ناپالم) از خط اول به عقب، به صورت سه ردیفی روی زمین به کار برده بود.

ارتش عراق برای دفاع در برابر هر عملیاتی، خیلی هوشیار بود و حرکات نیروهای ایرانی در هور را با وسایل پیشرفته‌ی دریافتی از غرب، مدام زیر نظر داشت.

سردار محسن رضایی درباره آن روزها چنین می‌گوید: ما به هر قیمتی می‌بایست می‌جنگیدیم. ترمز در جنگ، فرو رفتن در یک منجلاب را به دنبال داشت.سردار رحیم صفوی در جلسه‌ی بررسی عملیات بدر اعلام می‌کند: فرمانده سپاه در نامه‌ای به مسئولان کشور از کمبود امکانات گله نموده و همچنین قول داده که اگر امکانات و نیروی کافی در اختیارش قرار گیرد؛ تا دو سال دیگر اثری از صدام نخواهد بود.

منطقه عملیاتی بدر، کوچکتر از منطقه عملیاتی خیبر بود. این تک در منطقه‌‌ی غرب هورالهویزه که از شمال به ترابه و از جنوب به القرنه و فرات محدود می‌شد؛ انجام شد. قسمتی از این منطقه به عرض 2 و طول 9 کیلومتر خشکی بود و بقیه را آب هور پوشانده بود. هورالهویزه در شرق و هورالحمار هم در غرب این منطقه بود. جاده العماره–بصره و رودخانه دجله هم از این محدوده می‌گذشت.

شرح کلی عملیات:

قرارگاه خاتم‌الانبیاء(ص) با دو قرارگاه عملیاتی کربلا و نجف، هدایت عملیات بدر را در ساعت 23:00 مورخه 20 اسفند 1363 با رمز (یا‌الله یا‌الله یا‌الله و قاتلوهم حتی لا تکون فتنه، یا فاطمه‌الزهراء) از دو محور عمده در حد فاصل العزیز تا القرنه، آغاز می‌کنند. نیروی‌هوایی، هوانیروز، هاورکرافت‌ها و تفنگ‌داران نیروی‌دریایی و مهندسی ارتش و مهندسی سپاه پاسداران و جهاد‌سازندگی، از این عملیات با تمام مقدورات پشتیبانی ‌کردند.

نیروهای تک‌ور نیروی زمینی ارتش نیز با چهار لشکر، شامل لشکر 28 کردستان، 21 حمزه، 77 ثامن‌الائمه(ع) و لشکر 92 زرهی اهواز و یک تیپ 55 هوابرد و نیروهای تک‌ور سپاه پاسداران با 9 لشکر، شامل لشکر31 عاشورا، 27 محمد رسول‌الله(ص)، 8 نجف، 17 علی بن ابی‌طالب(ع)، 5 نصر، 7 ولی‌عصر«عج»، 14 امام حسین«ع»، 25 کربلا، 21 امام رضا(ع) و هشت تیپ، شامل تیپ 44 قمر بنی‌هاشم(ع)، 33 المهدی(عج)، امام حسن(ع) و ....، سازمان رزم این عملیات را تشکیل داده بودند.

سرهنگ علی صیادشیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش و برادر محسن رضایی فرمانده سپاه پاسداران؛ فرماندهی 110 گردان عمل کننده را در این عملیات به عهده داشتند.

قرارگاه نجفدر شمال وقرارگاه کربلادر قسمت جنوبی وارد عمل ‌شدند.قرارگاه نوح باید کانال صوئیب را منفجر می‌کرد تا آب به سمت بصره، رها شود.قرارگاه‌های ظفر و نجف2هم ماموریت فریب و احتیاط را داشتند. هدف نهایی این عملیات قطع جاده العماره–بصره بود.

رزمندگان اسلام می‌بایست از دو نقطه‌ی هور به صورت ضربتی همراه با غافل‌گیری بگذرند و چند پاسگاه مرزی و خط دفاعی عراق را نابود کنند و سپس از جایی که عرض رودخانه دجله کمتر می‌شد؛عبور کرده و به جاده العماره–بصره برسند و در طول جاده پخش شوند تا هم بر هور و هم بر جاده مسلط باشند. اگر این کار با موفقیت انجام می‌شد؛ 4 تیپ تازه نفس آماده بودند تا شبانه با بالگرد شنوک به این جاده هلی‌برد شوند و سپس به سمت جنوب(بصره) یا شمال(العماره) پیشروی کنند.

از همان ابتدای تک، مشکلات یکی پس از دیگری نمایان شد. در بعضی محورها خط به راحتی شکسته شد و حتی برخی رزمندگان از دجله هم عبور کردند؛ اما در بعضی دیگر، رزمندگان با مقاومت شدید ارتش بعث عراق در منطقه مواجه شدند. دجله هم از آن چیزی که طراحان تصور کرده بودند؛ عریض‌تر و عمیق‌تر بود. کمبود شناورهای مناسب این نوع عملیات نیز مشکل بزرگی برای رزمندگان، علاوه بر آتش‌های سنگین هوایی و زمینی و حملات شیمیایی دشمن بود.

ارتش عراق با اطمینان از تک محور بودن آفند رزمندگان اسلام، با تمام توان و با استفاده از آتش‌های پرحجم و مداوم هوایی، توپخانه‌ای و بمباران شدید شیمیایی و بمب‌های خوشه‌ای، رده‌های دوم نیروهای تک‌ور و عقبه تدارکاتی ایران در منطقه‌ی عملیات، هور را با انبوه‌ای از انواع بمب و گلوله به آتش کشید و مقاومت سخت خود را به حمله‌ی متقابل بر علیه ایران تبدیل ‌کرد.

رزمندگان اسلام با وضعیت سختی در این رزم مواجه شده بودند و تعداد زیادی از فرماندهان ارتش و سپاه در این عملیات؛ مردانه جنگیدند و به شهادت رسیدند.شهادت مهدی باکری، فرمانده لشکر 31 عاشورا و تعداد زیادی از فرماندهان ارتش و سپاهنیز همه را داغدار کرد و چهره سخت‌تری از جنگ به رزمندگان و خصوصا فرماندهان نشان داد.

حضرت امام در پیامی‌فرمود:«چون گزارش دادند بعضی‌ها ناراحت هستند؛ می‌خواستم بگویم هیچ جای نگرانی نیست. البته من برای شهدا و شما دعا می‌کنم ولی باید همه ما بدانیم که ما تابع اراده خداوند هستیم. ما از ائمه که بالاتر نیستیم. آنها هم در ظاهر، بعضی وقت‌ها موفق نبودند. هم پیغمبر(ص) هم امیرالمؤمنین(ع) هم امام حسن(ع) و امام حسین (ع). ما که نسبت به مقام اینها چیزی نیستیم. عمده، مشیت خداوند است که هر چه او بخواهد، همان خوب است و چون عسل شیرین و باید با آغوش باز پذیرای آنچه او می‌خواهد باشیم و از هیچ چیز نگران نباشید. محکم باشید و از هم اکنون در فکر عملیات بعد و مطمئن باشید که پیروزید. امروز هم پیروزید. اگر کار برای خدا باشد که شکست ندارد». پیام الهی امام خمینی(ره)، نگرانی‌ فرماندهان را کاهش داد. گردان‌های شهادت نیروی زمینی ارتش بعد از این عملیات از بین نیروهای جان بر کف و آماده شهادت تشکیل شد.

فرماندهان جنگ، دلایل عدم‌ موفقیت‌ عملیات بدر را پس از بررسی، استفاده از سلاح‌های شیمیایی، به‌کارگیری بالگردهای ساخت شوروی، فرانسه و آلمان توسط خلبانان عراقی، ضعف پشتیبانی نیروهای ایرانی به دلیل تحریم‌های نظامی و اقتصادی، کمبود شناور، بمباران بی‌وقفه‌ی نقاط تدارکاتی، انبارهای مهمات، هدف قراردادن وسایل حمل‌ونقل نظامی و غیرنظامی کشور مانند قطارها و کامیون‌های باری و انهدام پل‌های استراتژیک داخل منطقه و جاده‌های منتهی به منطقه‌ی عملیاتی جنوب کشور توسط هواپیماهای عراقی را عنوان کردند.

تلفات دشمن:

5 لشکر و 7 تیپ عراق بین 20 تا 100 درصد منهدم شدند. تعداد کشته و زخمی‌های دشمن حدود 15000 نفر و تعداد اسرا 3200 نفر(50 نفر افسر، 80 نفر ستوان‌یار، 300 درجه‌دار و 2590 نفر سرباز) گزارش شد.

ضایعات دشمن:

40 قبضه انواع توپ، 60 قبضه خمپاره‌انداز،200 دستگاه خودرو،250 دستگاه نفربر، 4 فروند هواپیمای پی- سی7 ملخ‌دار، 2 فروند هواپیمای میگ و سوخو، 4 فروند بالگرد و تعداد زیادی وسایل مخابراتی و سلاح‌های سبک توسط رزمندگان اسلام منهدم گردید.

مناطق آزاد شده توسط رزمندگان اسلام:

در 8 روز جنگ و مقاومت در عملیات بدر؛ روستاهای ترابه، لحوک، نهروان، فجره و 800 کیلومتر مربع از اراضی هور و جاده خندق (الحچرده) به طول 13 کیلومتر(فاصله آن با جاده عماره- بصره 6 کیلومتر است) توسط رزمندگان اسلام آزاد شد.

*امیر سید حسین محمدی‌ودود، مشاور نظامی فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران

انتهای پیام/