بازیگران اصلی مانند آمریکا، روسیه و همچنین بازیگران فرعی مانند تروریست ها و حامیان منطقه ایی خود نگاه تاکتیکی به مذاکرات ژنو و دور جدید در مذاکرات دارند و تلاش می کنند از طریق چانه زنی در این دور، زمان را برای به هم زدن معادلات میدانی به کار بگیرند.
بصیرت: دور جدید مذاکرات صلح سوریه در روزهای جاری در حال برگزاری است. با توجه به این که دولت سوریه اعلام کرده هیچ پیش شرطی را در مذاکرات نخواهد پذیرفت، وضعیت مذاکرات صلح را چگونه تحلیل می کنید؟
هادی محمدی: دولت سوریه اعلام کرد بعد از اعلام انتخابات پارلمانی به ژنو می رود که یعنی می خواهد در کنار پیروزی نظامی تدمر یک امتیاز جدید و مستقل از طرف های مذاکراتی را تحت عنوان دستاورد سیاسی ثبت کند و بعد در مذاکره شرکت کند تا وضعیت خود را تثبیت شده تر ببیند. در طرف مقابل جریان معارض و نمایندگان گروه های مخالف اعم از نماینده هایی که از ریاض یا قاهره هستند و یا داخل مطرح هستند، در بین آنها یک اجماع مشخصی وجود ندارد و هرکس سعی می کند با توجه به شرایط کلی که در پرونده سوریه قرار دارد، نوعی موضع گیری داشته باشد. در این زمینه هیأت ریاض با توجه به شرایط میدانی که مطلوب آنها نیست، سعی می کنند از طریق مطرح کردن یک سری پیش شرط ها وضعیت خود را بهبود ببخشند تا به طرف مقابل بگویند که با توجه به اجرا نکردن این پیش شرط ها، مقصر شکست در مذاکرات شما هستید.
از طرف دیگر معارضان داخل و کسانی که از طرف روسیه مورد پشتیبانی قرار می گیرند که به عنوان معارضین مسکو معروف می باشند، آنها هم دیدگاه هایی دارند که کاملا با هم متفاوت است. همین مسئله موجب شده نمایندۀ ویژۀ دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه، آقای دمیستورا، در این که چگونه مطالبات و خواسته های معارض را هماهنگ کند و آن ها را با نگاه مطالبات نماینده های دولت سوریه در مذاکره در کنار هم قرار دهد، با یک مشکل بسیار بزرگی مواجه شود.
نکته بعدی این است که ترکیه فشارهایی به آمریکایی ها و روس ها وارد می کند تا نماینده های گروه کردی در این مذاکرات شرکت نکند. در نتیجه فضای آشفته ایی که از جهت دیدگاه ها و ترکیب هیئت های شرکت کننده و هم از جهت عدم توازن وضعیتی که بازیگران دارند، به وجود آمده است، چشم انداز مطلوبی را برای نشست دور دوم ژنو 3 نشان نمی دهد و اساسا بازیگران اصلی مانند آمریکا، روسیه و همچنین بازیگران فرعی مانند تروریست ها و حامیان منطقه ایی خود نگاه تاکتیکی به مذاکرات ژنو و دور جدید در مذاکرات دارند و تلاش می کنند از طریق چانه زنی در این دور، زمان را برای به هم زدن معادلات میدانی به کار بگیرند. به همین دلیل جریان معارض وابسته به ریاض سعی می کند با آشفته و متشنج کردن خطوط آتش بس بگوید آتش بس در سوریه در آستانه نقض کامل قرار دارد تا زمینه روانی آغاز درگیری هایی جدید در مناطق مختلف را فراهم کند، یعنی نگاه همه آنها به مذاکرات یک نگاه تاکتیکی است تا فقط بتوانند شرایط میدان را به نحوی برای خودشان تغییر دهند.
در صحنه میدانی از فرصت تقریبا دو ماهه ایی که آتش بس به وجود آورده است، آمریکایی ها، ترک ها، عربستان، قطر و امارات تلاش کردند گروه های وابسته به خودشان را تا حد امکان مورد پشتیبانی، قرار دهند و حتی در این زمینه ترک ها یگان های کماندویی خود را به منطقه ادلب وارد کردند و تلاش می کنند استحکاماتی را وجود بیاورند و حتی بتوانند با فشارهای نظامی موفقیت هایی را کسب کنند که این موفقیت نظامی برای آنها به عنوان یک پشتیبان در مذاکرات سیاسی به کار گرفته شود.
بصیرت: با توجه به این که انتخابات پارلمانی سوریه برگزار شد، نظر شما درباره جریانات حاضر در این انتخابات و مردمی بودن آن و این که برگزاری این انتخابات چه تأثیراتی در صحنه سیاسی این کشور ایجاد خواهد کرد، چیست؟
هادی محمدی: انتخابات پارلمانی می تواند تاثیر مشخصی را روی مشروعیت نظام سیاسی آقای بشار اسد و ساختار حکومتی به جای بگذارد. خصوصا دولت تلاش کرده است از همه طیف هایی که آمادگی دارند، دعوت کند تا در انتخابات شرکت کنند و شرایط لازم را برای آنها آماده کند. به همین دلیل تعدادی از گروه های معارض داخل که در درون سوریه فعال هستند در انتخابات شرکت کردند و حتی به عنوان اپوزیسیون حاضر هستند کرسی هایی را برای خودشان به دست بیاورند و دولت سوریه با این مسئله مخالفتی ندارد و معارضین داخلی می تواند با توجه به وزن خود، در پارلمان کرسی هایی را به دست بیاورد و این برای دولت سوریه یک امتیاز محسوب می شود و می تواند به خوبی در دور دوم مذاکرات در ژنو از این به عنوان یک برگ برنده و تشویق کننده برای بقیه گروه های دیگر استفاده کند.
هرچند طبیعی است که همه مناطق سوریه به دلیل شرایط ناامن امکان مشارکت صد در صدی ندارند و همچنین تعداد قابل توجهی از مردم سوریه در خارج از مرزهای این کشور آواره هستند، این ها در اولویت اول شان حضور در انتخابات قرار ندارد، ضمن این که کشورهای خارجی یا میزبان آوارگان سعی می کنند که این بخش از جمعیت سوریه در فرآیند انتخاباتی شرکت نکنند، بنابراین دولت سوریه در استان های آزاد، یعنی در استان هایی که زیر اشغال تروریست ها نیست صندوق هایی را برای این استان ها مشخص کرده و با هر نسبتی که آنها می توانند رای دهند از سهم خودشان در کرسی های پارلمان استفاده کنند.
در مجموع انتخابات اخیر برای دولت سوریه یک امتیاز خوب تلقی می شود و نماینده های دولت سوریه می توانند در دور دوم مذاکرات ژنو بگویند همان طور که در قطعنامه 2231 و قطعنامه های وین و مونیخ مورد تاکید قرار داده، مذاکرات و هر گونه توافق باید زیر چتر نظام صورت بگیرد و خواسته های مانند مطالبات گروه ریاض مبنی بر حذف نظام و شخص بشار اسد یک خواسته مضحک خواهد بود که کسی به آن اعتنایی نخواهد کرد.
بصیرت: وضعیت میدانی سوریه گویای دست برتر ارتش و نظام سوریه است. به نظر شما این موفقیت ها تا چه اندازه می تواند مذاکرات سیاسی را به نفع دولت و ملت سوریه پیش ببرد؟
هادی محمدی: در مناطقی همچون شمال حلب و در بخش شرقی حلب که در تصرف تروریست ها قرار دارد، از نظر نیروی انسانی و لجستیکی توسط آمریکایی ها، ترک ها و کشورهای حامی تروریست مورد پشتیبانی قرار گرفته است، اما تنها در منطقه جنوب غربی حلب در طی ده روز گذشته تحرکاتی از طرف گروه های النصره و احرار الشام دیده شد که آنها توانستند پیشروی هایی در بعضی از مناطق و ارتفاعاتی که حالت راهبردی دارد داشته باشند، اما عملیات هایی که چند روز قبل در این محورها انجام گرفت ضربه جدی به تروریست ها بود و تلفات قابل توجهی که حداقل بین 200 تا 250 نفر هست، دادند، لذا با برگه برنده نظامی جدیدی آنها نمی توانند در مذاکرات شرکت کنند و در این مذاکرات، دولت سوریه هست که با پیروزی در تدمر و با پس گرفتن مناطقی که در محورهای فوق یاد شده، می توانند آینده عملیات به سمت آزاد کردن مناطق از دست تروریست ها را فراهم کند، بنابراین دست برتر در اختیار دولت سوریه و حامیان آنها است.
بصیرت: استیفان دمیستورا، نماینده سازمان ملل در امور سوریه، اعلام کرد که گفتگوهای سیاسی کنونی درباره سوریه بسیار مهم است. به نظر شما اهیمت این مسئله در چیست؟
هادی محمدی: با وجود این که آقای دمیستورا یک فرد دیپلمات بسیار حرفه ایی است، اما طی دوره ماموریتی خود به شدت خسته شده و می داند که پروژه تروریستی در سوریه، یک پروژه مصنوعی است که کشورهای منطقه ای یا قدرت های بزرگ منطقه ای از طریق ابزار تروریستی می خواهند دستاوردهای سیاسی به دست بیاورند و این کار با توجه به تغییر معادله میدانی امکان ناپذیر است. خود آقای دمیستورا در یک شرایط متزلزل قرار گرفته و احساس می کند که اگر در این دور از مذاکرات نتواند پیشرفتی داشته باشد، آینده مذاکرات آشتی در ژنو خیلی امیدوار کننده نخواهد بود. البته قطعی است که آمریکا و کشورهای حامی تروریسم تلاش می کنند از هر فرصتی برای کسب حداقل امتیاز سیاسی استفاده کنند. تنها فرصت آمریکایی ها این است که با طولانی کردن دوره آتش بس، موقعیت گروه های تروریستی را در مناطق مورد اشغال خود طولانی تر کنند که این مسئله حتما مورد توجه دولت سوریه، روسیه و بقیه حامیان دولت سوریه هست و می دانند تنها چیزی که در اختیار آمریکایی ها است این که بتوانند عمر این بحران را در سوریه از طریق حمایت های سیاسی، میدانی و نظامی برای تروریست ها، زیاد کنند تا تروریست ها مناطق تحت اشغال خود را حفظ کنند، در حالی که این شانس چندان برای آمریکایی ها و بقیه تروریست ها جدّی نیست./
از جناب آقای محمدی که وقت خود را در اختیار پایگاه بصیرت قرار دادند، تشکر می کنیم.
