آمریکا کوتاه آمد

(روزنامه وقايع اتفاقيه ـ 1394/11/07 ـ شماره 51 ـ صفحه 4)

کری در سفرش به ریاض با مخالفان سوری ازجمله حجاب دیدار کرد و به آنها گوشزد کرد که یا باید بدون هیچ پیش‌شرطی پای میز مذاکره بنشینند و به تمامی توافقاتی که آمریکا و روسیه بر سر آن موافقت کرده‌اند، تمکین کنند و بر مبنای آن مذاکرات با نمایندگان حکومت اسد را در ژنو پیش ببرند یا باید منتظر قطع کامل حمایت‌های آمریکا از آنها باشند. ریاض حجاب، نخست‌وزیر اسبق دولت بشار اسد بود که با دریافت 10 میلیون دلار از قطر به صف مخالفان بشار اسد پیوست و درحال‌حاضر مسئول هماهنگی مخالفان سوری است و بسیاری از مذاکرات با طرف‌های غربی و عربی را نمایندگی می‌کند.

روزنامه الحیات، درباره طرحی که کری اصرار دارد مخالفان سوری آن را بپذیرند، می‌نویسد: در این طرح کنار‌رفتن بشار اسد از قدرت نه‌تنها مطرح نیست، بلکه او می‌تواند در انتخاباتی که قرار است در صورت به توافق‌رسیدن گروه‌های سوری برگزار شود، شرکت کند. همچنین دیگر هیچ سقف زمانی برای کنار‌رفتن او از قدرت مطرح نمی‌شود. قانون اساسی اصلاح می‌شود اما نه به آن شکلی که مخالفان می‌خواهند، بلکه اصلاح قانون اساسی صرفا برای ایجاد زمینه لازم برای برگزاری انتخابات است. کری همچنین گفته است که دیگر دوره انتقالی مطرح نیست و آنچه از آن صحبت می‌شود، مشارکت مخالفان در حکومتی است که بشار اسد نیز در آن شرکت خواهد داشت. به نوشته الحیات، ریاض حجاب به یارانش در هیئت مخالفان سوری گفته است که آنچه کری اصرار دارد ما بپذیریم جام زهری است که راه گریزی از ننوشیدن آن نیست، چراکه کری تهدید کرده یا باید این طرح را بپذیریم یا حمایت‌های آمریکا کاملا قطع خواهد شد. کری حتی با خواسته مخالفان که خواستار توقف حملات هوایی روسیه و سوریه و توقف پیشروی‌های ارتش سوریه در جبهه‌های مختلف و پایان‌دادن به محاصره شهرها قبل از آغاز مذاکرات شده‌اند، مخالفت کرده و آن را پیش‌شرط قبل از مذاکرات اعلام کرده و گفته چنین چیزی مردود است.

هیئتی که در ریاض با کری دیدار کرده‌اند، شامل: ریاض حجاب، سالم المسلط، صفوان عکاش، عبدالحکیم بشار و محمد علوش از جیش‌الاسلام بود. جیش‌الاسلام با القاعده بیعت کرده و جبهه‌النصره شاخه‌ای از آن محسوب می‌شود که مورد حمایت عربستان سعودی، قطر و ترکیه است. علوش از چهره‌های نزدیک به اخوان‌المسلمین است و گفته می‌شود، عنصر اخوان نزد مخالفان مسلح سوری محسوب می‌شود. در این دیدار، کری به صراحت گفته است که با سرگئی لاوروف، وزیر امور‌خارجه روسیه به توافق رسیده که در مذاکرات ژنو و بعد از آن بر سر تشکیل حکومتی با مشارکت بشار اسد و برگزاری انتخاباتی که بشار اسد نیز بتواند در آن نامزد شود گفت‌وگو و کار کند. وی تأکید کرده است که قطع‌نامه 2254 که در ماه گذشته میلادی براساس «طرح چهارگانه ایران» صادر شد، مبنای کار است.

بر‌اساس این قطع‌نامه همچنین باید فورا در سوریه آتش‌بس اعلام شود و حکومت وحدت ملی با مشارکت همه ازجمله بشار اسد به وجود آید. کری همچنین از هیئت طرف مذاکره‌اش خواسته که صالح مسلم، رئیس «اتحاد دموکراتیک کردستان» که نیروهای او در‌حال‌حاضر تنها گروه در حال جنگ با داعش در صف مخالفان سوری محسوب می‌شوند و حاضر به همکاری مستقیم با بشار اسد شده است و همچنین هیثم مناع، رئیس «شورای دموکراتیک سوریه» و قدری جمیل، رئیس «جبهه ملی آزادسازی و تغییر،» نیز به جمع مخالفان سوری طرف مذاکره با حکومت اسد بپیوندند. کری گفته است اگر مخالفان حاضر به دعوت از آنها نیستند، حداقل بپذیرند استفان دی‌میستورا، نماینده سازمان ملل در امور سوریه از آنها به عنوان کارشناس یا مشاور به نشست ژنو دعوت کند. این پیشنهاد با مخالفت مخالفان سوری مواجه شده و آنها گفته‌اند که فهرست نامزدهای مخالفان سوری برای حضور در نشست ژنو و ریاض بسته شده است و امکان افزودن نام‌های جدید به آنها وجود ندارد. هیثم مناع، مخالف سوری‌ای است که از ابتدا با عملیات مسلحانه علیه حکومت بشار اسد مخالف بود و به‌شدت از رفتارهای مخالفان سوری انتقاد می‌کرد. او در همان ابتدا راه خود را از مخالفان جدا کرد و گفت راه و روش آنها را در مخالفت با حکومت بشار اسد نمی‌پسندد. او مورد حمایت روسیه و ایران است و تاکنون بارها به تهران و مسکو سفر کرده است. مسکو اعلام کرده است که مناع را رئیس هیئت مخالفان سوری می‌داند و از او حمایت می‌کند. منظور روسیه هیئت متشکل از قدری جمیل و صالح مسلم است که هر دو با مناع همکاری می‌کنند.

جنجال در جبهه مخالفان

بعد از اینکه کری از نشست با مخالفان خارج شد و ریاض را ترک کرد، آشوب و جنجال جبهه مخالفان را فرا گرفت. عربستان سعودی و ترکیه نیز از اینکه کری چنین پیشنهادهایی داده و حاضر به کنار‌آمدن با بشار اسد شده است، به‌شدت خشمگین شده‌اند. احمد‌داوود اوغلو، نخست‌وزیر ترکیه در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان اعلام کرد: از نظر آنکارا فرقی میان کردها وجود ندارد و همان‌طور که پ‌ک‌ک را گروه تروریستی می‌داند، اتحاد دموکراتیک کردستان سوریه را نیز گروه تروریستی محسوب می‌کند. او حضور نماینده کردها در نشست ژنو را فاجعه دانسته و گفته است که جامعه جهانی با دعوت از او اشتباهی بزرگ را مرتکب خواهد شد. عربستان سعودی نیز از اینکه کری با خبرهای بد به ریاض آمده، آشفته شده است.

مقامات عربستان در حالی که انتظار داشتند کری بعد از آغاز برجام و اجرای توافق هسته‌ای، با هدف دلجویی از آنها وارد ریاض شود، اکنون می‌بینند که دیپلماسی و گفتمان ایران در اظهارات کری نمود دارد و کری نیز می‌خواهد تا همان رویکرد ایران را در مورد سوریه در پیش بگیرد. بعد از نشست مخالفان سوری با کری، جلساتی در درون مخالفان برگزار شده است. آنها در این جلسات سناریوهای متعددی را بررسی کرده‌اند که سه سناریو بیش از همه مطرح شده است: اول، قطع کامل مذاکرات ژنو و ایجاد همگرایی علیه آنچه دیکته‌های آمریکا و روسیه توصیف کرده‌اند. دوم، رفتن به ژنو؛ اما با اتخاذ مواضعی سرسختانه که البته می‌تواند، مذاکرات را به شکست بکشاند. سوم، رد هرگونه معامله و مذاکره سیاسی و اعلام جنگ علنی به بشار اسد، روسیه و ایران و ورود رسمی به فاز نظامی.

مسئولان غربی به گروه‌های مخالف سوری توصیه کرده‌اند، از هرگونه اتخاذ موضع غیرعقلانی خودداری کنند، چراکه در آن صورت دیگر نمی‌توانند به‌هیچ‌وجه در هیچ جا از آنها حمایت کنند و مجبور خواهند شد به طور کامل ارتباطات خود را با آنها قطع کنند. جان کری و دیگر مقامات غربی به آنکارا، ریاض و مخالفان سوری به شکست تلاش‌های استفان‌ دی‌میستورا هشدار داده‌اند و گفته‌‌اند شکست تلاش‌های او عواقب سختی خواهد داشت. قرار است مخالفان سوری در یکی دو روز آینده موضع نهایی خود را اعلام کنند.

http://vaghayedaily.ir/fa/News/1706

ش.د9405594