(روزنامه اطلاعات – 1395/09/07 – شماره 26595 – صفحه 12)
وقتي به گذشته برمي گرديم و اخبار منتشر شده در باره سعودي را ورق مي زنيم نام «محمد بن نايف» و ارتباطش با آينده سعودي بيش از هر شاهزاده ديگري از خاندان سعودي خودنمايي مي کند.
به گزارش ايرنا، روزنامه لبناني السفير افزود: بن نايف که در مقابله با تروريسم بزرگترين چالش سعودي فعال بود در صدر خبرهاي سياسي سعودي قرار داشت و هيچ کس در تمايلش براي تکيه زدن به کرسي شاهي ترديد نداشت . السفير با بيان اينکه، اين گزارش را از روزنامه اکونوميست و با تلخيص اقتباس کرده است، اضافه کرد: اما در آوريل سال 2015 و چهار ماه پس از به قدرت رسيدن عمويش «سلمان بن عبدالعزيز» به عنوان وليعهد منصوب شد. اين انتصاب به منزله شکسته شدن عرف و سنت هاي گذشته سعودي بود چراکه شش پادشاه قبلي سعودي همگي از فرزندان عبدالعزيز موسس حکومت آل سعود بودند و برخي از اين فرزندان که هنوز درقيد حيات هستند در صف برادران منتظر دستيابي به قدرت و اريکه شاهي بودند.در نهايت تصميم بر اين شد که جانشيني از اين نسل انتقال پيدا کند و اين گونه بود که بن نايف 57 ساله به طور رسمي وليعهد شد.
السفير ادامه داد: سال گذشته و پس از انتصاب فرزند سلمان به عنوان وزير دفاع و جانشين وليعهد، نام «محمد بن سلمان» (31 ساله )در صحنه سياسي سعودي پيچيد . بن سلمان که ماموريت جداسازي سعودي از وابستگي به درآمدهاي نفتي را به برعهده گرفته، اکنون حضوري پررنگ تر از پسرعمويش دارد و در کانون توجهات قرار گرفته است. وي وعده اصلاحات ريشهاي در سعودي را داده و گويي که ملک سلمان ميخواهد او را براي جانشيني خود آماده کند. اين روزنامه لبناني نوشت: به نظر نمي رسد که محمد بن نايف حاضر به دست کشيدن از منصب وليعهدي پذيرفتن منصبي پايين تر باشد چرا که وي سختي هاي بسياري را پشت سرگذاشته و چند بار از ترور جان سالم به در برده تا به اين جايگاه دست پيدا کرده است.
موقعيت بن نايف در سال 2003 زماني که يک سرکرده القاعده خود را تسليم کرد، تقويت شد و در سال 2009 هم از يک حادثه ترور جان سالم به در برد.بن نايف امسال به نمايندگي از سعودي در اجلاس سالانه مجمع عمومي سازمان ملل در نيويورک شرکت کرد تا پاياني بر پيش بيني ها درباره احتمال کنار کشيدن او به نفع پسرعمويش بود. با وجود اينکه گمانه زني ها از امور ممنوعه در سعودي است اما زمزمه هايي درباره «توطئه هاي داخل قصر» در بين مردم اين کشور رواج يافته است و به نظر مي رسد دو شاهزاده با اينکه در ظاهر به يکديگر احترام مي گذارند اما نشانه هاي تنش و بحران در روابط بين آنها روز به روز بيشتر مي شود. السفير خاطرنشان کرد: يک نمونه از تنش ها درباره جنگ سعودي عليه يمن است، بن سلمان فرماندهي جنگ را تنها چند هفته بعد از انتصاب به عنوان وزير دفاع بر عهده گرفت. بن سلمان اوايل به فرماندهي حکيمانه جنگ مباهات و جلساتي با ژنرال ها برگزار مي کرد و حتي به همراه تيم رسانه اي خود به چند پايتخت غربي سفر کرد اما با بدتر شدن اوضاع جنگ عليه يمن تصميم گرفت جنگ را يک اقدام جمعي جلوه بدهد تا مسئوليت آن را به عهده ديگران بيندازد.
بروس ريدل از پژوهشگران مرکز بروکينگز آمريکا در اين زمينه گفت: نکته قابل توجه اينکه بن نايف در ورود به جنگ شتاب نکرد، بلکه برعکس از اين تصميم ناخشنود بود و در دسامبر 2015 به الجزائر سفر کرد و بدون توجه به مسئوليت هايش در داخل کشور چند هفته در آنجا بسر برد. السفير نوشت: با وجود تلاشهاي فراوان براي نشان دادن نوعي انسجام و همسويي در داخل خاندان سعودي، در صورت به قدرت رسيدن بن نايف، اين احتمال وجود دارد که پسر عموي خود (بن سلمان) را از منصب هايش عزل کند براي همين ملک سلمان (80 ساله) که خيلي ها در توانايي جسمي و عقلي او ترديد دارند، اگر به دنبال جانشيني پسرش بعد از خود باشد، بايد به سرعت وارد عمل شود.شايد اين امر دشوار به نظر برسد، چرا که در خاندان سعودي به طور سنتي بر سر شاه اجماع صورت مي گرفته است و علاوه بر اين بسياري از شاهزادگان نسبت به پيش انداختن محمد بن سلمان از ديگراني که در صف رسيدن به تاج و تخت قرار دارند، خشمگين هستند.جنگ عليه يمن و پيامدهاي دردناک اصلاحات اقتصادي نيز بار ديگري بر دوش بن سلمان شده است.
اين روزنامه لبناني افزود: در مقابل، به نظر مي رسد بن نايف وليعهد از محبوبيت بيشتري برخوردار است و شاهزادگان سعودي و ديپلمات هاي غربي شخصيت او را بيشتر مي پسندند و مردم عربستان هم او بيشتر قبول دارند.السفير اضافه کرد: بن نايف پس از اتمام مناسک حج امسال که بعد از فاجعه مرگبار سال گذشته منا و تحت نظارت او برگزار شد توانسته است موقعيت خود را تحکيم بخشد اما سازمان هاي حقوق بشري ميانه خوبي با او ندارند و بن نايف را مقصر اصلي اجراي حکم اعدام شيخ «نمر النمر» روحاني سعودي در ژانويه گذشته مي دانند. اين روزنامه لبناني با بيان اينکه روي هم رفته به نظر مي رسد بن نايف از موقعيت بهتري نسبت به بن سلمان پسرعموي جوانش برخوردار است، تاکيد کرد: حکومت سعودي در حالي وارد اصلاحات ريشهاي شده که هيچ کس نميتواند بگويد از بين اين دو شاهزاده کدام يک بر تخت شاهي تکيه خواهد زد.
از طرفي،بيانيه اخير گروهي از روحانيون سني در محکوم کردن وهابيت در جريان نشستي در جمهوري چچن بايد مقامات عربستان سعودي را وادار کند از خودشان بپرسند چه اتفاقي براي رهبران سني متملقي که معمولاً چاپلوسي عربستان را ميکردند، افتاده است؟به گزارش ايسنا، رابرت فيسک، تحليلگر انگليسي در گزارشي درباره از بين رفتن هرچه بيشتر اعتبار عربستان در جهان اسلام به دليل حمايتهايش از گروههاي تروريستي تکفيري، در اينديپندنت مينويسد: عربستانيها هر هفته که ميگذرد بيشتر از قبل در دردسر و مشکلات فرو ميروند. آنها که در يک جنگ مضحک در يمن گرفتار شدهاند اکنون از بيانيه متعلق به حدود 200 روحاني سني مذهب که در آن وهابيت را "يک تغيير شکل خطرناک از مذهب سني اسلام" توصيف کردند، ناخرسند ند.اين روحانيون شامل احمد الطيب، شيخ الازهر که مهمترين مرکز علمي سنيها در جهان اسلام محسوب ميشود، نيز ميشدند.
شيخ الازهر حدود يک سال پيش نيز به آنچه که "تفسيرهاي فاسد از متون مذهبي" خوانده بود، انتقاد کرد و اکنون نيز خواهان بازگشت به "مکاتب معرفتي بزرگ" خارج از عربستان سعودي شده است.نشست مهم اين روحانيون سني در حالي در شهر گروزني، مرکز جمهوري چچن برگزار شد که تقريباً توسط هر رسانهاي در جهان به غير از دو نفر شامل "شرمينه نرواني"، يک استاد سابق دانشگاه سن آنتوني و همکار فعلي راشاتودي و همچنين "بنجامين بارت" خبرنگار لوموند فرانسه ناديده گرفته شد. با اين حال، اين نشست حتي ميتواند حادثهسازتر از جنگ داخلي سوريه باشد.بيانيه حاصل از اين نشست که آشکارا مورد تاييد ولاديمير پوتين، رئيس جمهوري روسيه قرار گرفت ميتواند چيزي در سطح طرد عربستانيها از سوي روحانيون مذهب سني باشد.اگرچه آنها مستقيماً نام عربستان را ذکر نکردند، اما بيانيه آنها يک رويارويي شگفتانگيز عليه کشوري است که هرساله ميليونها دلار پول صرف هزاران مسجد و مدرسه و روحانيون وهابي در سراسر جهان ميکند.
از نظر سنيهايي که در چچن نشست داشتند، خظرناکترين انحراف وهابيت اين بوده که اجازه به خشونت عليه هرکسي که به آن معتقد نيست، شامل مسلمانهايي که تفسير وهابي را رد ميکنند، داده است. گروههاي القاعده، داعش و طالبان اصليترين گروههاي خارجي پايبند به اين فرقه در خارج از عربستان و قطر هستند.لازم به ذکر نيست که عربستانيها بارها تاکيد ميکنند که با هر گونه تروريسم مخالف هستند!. واکنش آنها به اعلاميه گروزني حيرتانگيز بود.در همين راستا، عادل الکلباني، امام جماعت مسجد ملک خالد بن عبدالعزيز در شهر رياض، گفت: جهان اکنون آماده ميشود تا ما را بسوزاند .
همانطور که نرواني گفت: خبرهاي بد براي عربستان همچنان ادامه دارد. روزنامه لبناني الاخبار در آغاز مناسک 5 روزه حج، يک پايگاه داده منتشر کرد که به گفته اين روزنامه متعلق به وزارت بهداشت عربستان بوده است. براساس اين دادهها در طي دوره 14 ساله گذشته بالغ بر 90 هزار حاجي از سراسر جهان به هنگام سفر به مکه براي انجام مناسک حج ابراهيمي جان خود را از دست دادهاند.اگرچه، اين رقم به طور رسمي تکذيب شد اما براي شيعيان و ايران که صدها تن از شهروندانش را در فاجعه منا در مراسم حج سال گذشته از دست داد، کاملاً باورکردني است. از جمله کساني که ايران در فاجعه منا از دست داد، غضنفر رکنآبادي، سفير سابق ايران در لبنان است. بعد از اين اتفاق همچنين آيتالله العظمي خامنهاي، رهبر معظم ايران حملات بيسابقهاي را عليه عربستان انجام دادند و عربستانيها را متهم به جنايت کردند.
ايشان در پيام خود به مناسبت حج امسال تصريح کردند: مردان قسيّالقلب و جنايتکار سعودي (در فاجعه منا) آنان (مجروحان) را با جانباختگان، در کانتينرهاي دربسته محبوس ساختند.ايرانيها همچنين حج امسال را تحريم کردند که البته جاي تعجب نبود. آنها اعلام کردند اين تحريم به اين دليل انجام شده که هيچگونه تضميني از عربستانيها براي تامين امنيت اساسي حجاج دريافت نکردند.رهبر ايران خاطرنشان ساختند:"حکّام فتنهانگيزي (عربستان سعودي) که با تشکيل و تجهيز گروههاي تکفيري و شرور، دنياي اسلام را گرفتار جنگهاي داخلي و قتل و جرح بيگناهان کردهاند.با اين حال يک چيز کاملاً مشخص است و آن اين است که براي اولين بار عربستانيها هم مورد هجمه رهبران سنيها و هم رهبران شيعيان به طور همزمان قرار گرفتهاند.
در عين حال حضور احمد الطيب، شيخ الازهر از يک جهت ديگر نيز براي عربستانيها ناراحتکننده است چراکه آنها از زمان کودتاي ژنرال السيسي در بيش از سه سال پيش در مصر ميليونها دلار را به اقتصاد اين کشور تزريق کرده بودند.اکنون عربستانيها بايد بپرسند چه اتفاقي براي رهبران متملقي که معمولاً چاپلوسي آنها را کردهاند، افتاده است؟نرواني مينويسد: عربستان در سال 2010، به شکلي صلحآميز به حد يک واسطه قدرت رسيده بود که با ايران، سوريه، ترکيه، قطر و ديگران براي حل مشکلات منطقه همکاري ميکرد اما در سال 2016 در حالي که عربستان پادشاه قبلي را در اين مدت دفن کرده است، از رويکرد سنجيده براي سياست خارجي دست برداشته و جنون "تکفير" را در پيش گرفته و خزانههايش را خالي کرده است .روحانيوني از کشورهاي کويت، ليبي، اردن و سودان در گروزني حضور داشتند و صد البته احمد حسون، مفتي اعظم سوريه نيز در اين نشست حضور داشت.
يک مساله عجيب ديگر اين بود که ابوظبي در اين نشست نقش رسمي ايفا نکرد هرچند که سياستهاي آن در جهان عرب به جهت افراطي زدايي شناخته شده است.ميان رمضان قديروف، رهبر جمهوري چچن و ميزبان نشست اخير و همچنين محمد بن زايد آل نهيان، وليعهد ابوظبي ارتباطات نزديکي برقرار است.خود اين کنفرانس البته به دست ولاديمير پوتين افتتاح شد که نشان ميدهد او چگونه درباره عربستان فکر ميکند. با اين حال هيچ يک از روحانيون سني که در اين نشست بودهاند از او نخواستند حملات جنگندههايش در سوريه را متوقف کند.
از آنجا که اين نشست در پس زمينه شکست احتمالي داعش و جنايتهاي آن انجام شد، مسلماً آنها چنين درخواستي نميکردند .البته اينکه چچن به عنوان يک جمهوري داراي تاريخي از خونريزي و خشونت و همچنين شبه نظاميان وهابي خود در روسيه به عنوان محل چنين کنفرانسي انتخاب شده، يک طعنه است که از نظر شرکتکنندگان کنفرانس پنهان نماند؛ اما پرسشهاي واقعي مورد بحث آنها آشکار بود: چه کساني نمايندگان واقعي مسلمانان سني در صورتي که عربستانيها کنار بروند، هستند و اينکه آينده عربستان چطور خواهد بود؟پاسخ چنين پرسشهايي ميتواند انقلابي به وجود آورد.
تزلزل آل سعود بين بحران حاکميت و مديريت بحرانها
خاندان حاکم بر عربستان سعودي در حالي از بحران حاکميتي رنج ميبرد که مجموعهاي از بحرانهاي ديگر در ابعاد داخلي و خارجي اين کشور را تهديد ميکند.به گزارش گروه بينالملل خبرگزاري تسنيم به نقل از پايگاه خبري المنار، اتفاقات کنوني عربستان اوضاعي بيسابقه براي اين کشور رقم زده است، به گونهاي که تنها طي هفته گذشته حوادث متوالي و تنوع بحرانها در اين کشور حلقه فشار بر گردن خاندان حاکم عربستان را افزايش داده و احتمالاً انتخاب بين دو گزينه تقابل با فشارهاي داخلي و خارجي مشکل باشد. اين در حالي است که ترديد در عملکرد کلي و رسمي حاکميت آل سعود در اين زمينه کاملا ملموس است.در سطوح داخلي بحران قديمي اين کشور بار ديگر مطرح شده است ، بحراني که در زمينه انتقال قدرت و تخت پادشاهي در دوره روي کار بودن ملک سلمانِ داراي بيماري آلزايمر يا بعد از وفات وي مطرح است.
همزمان با اين اتفاقات اعلام سياست صرفهجويي و کاهش حقوق کارمندان بخش عمومي به ميزان 20 درصد در حالي صورت ميگيرد که مبلغي بالغ بر 58 ميليارد دلار از بودجه کل عربستان براي تجهيز و خريد تسليحات خارجي هزينه ميشود. علاوه بر اينها طوماري با 15 هزار امضا از سوي زنان و مردان سعودي امضا شده و براي ملک سلمان پادشاه عربستان فرستاده شده که در آن خواستار پايان دادن به سرپرستي زنان بر مردان و مسايل جزئي مترتب بر آن به ويژه در زمينه آزادي آموزش و پرورش و کار و سفر است.در ابعاد خارجي نيز اتفاقات مهمي رخ داده است.
اتفاق اول شامل ترديد دولتها و سازمانهاي اسلامي در رابطه با قدرت عربستان براي مديريت امور حج است. موضوع دوم در زمينه مواضعي است که سيد عبدالملک حوثي رهبر جنبش انصارالله يمن در زمينه انتقال عرصه جنگ از داخل يمن به عمق عربستان سعودي مطرح کرده است. موضوع سوم که خبرهاي ناراحت کنندهاي براي دولت عربستان به دنبال داشته ، رد وتوي باراک اوباما رئيسجمهوري آمريکا از سوي کنگره اين کشور و تصويب نهايي پروژه اجراي عدالت بر ضد حاميان تروريسم است که بر اساس آن به خانوادههاي قربانيان حادثه 11 سپتامبر اجازه ميدهد در دادگاههاي آمريکايي از مسئولان سعودي شکايت کرده و خواستار دريافت غرمت اين حوادث باشند.بحرانهاي داخلي و خارجي عربستان سعودي ، براساس مطالبي که خبرگزاريها و تحليلگران مصرف ميکنند ، گر چه در محتوا و مضمون با هم متفاوت است، اما همزماني آنها باعث افزايش فشار ها بر دولت عربستان شده است.
بحرانهاي عربستان در تحولات داخلي:
- بحران حاکميت: مجله اکونوميست در گزارشي در شماره اخير خود تحت عنوان "بازي واقعي تخت پادشاهي" به موضوع انتقال حاکميت از فرزندان و نوادگان ملک عبدالعزيز مؤسس خاندان آل سعود و درگيريهاي سخت موجود بين محمد بن نايف وليعهد عربستان که زمام کنترل امنيت و اوضاع داخلي را در دست دارد، با محمد بن سلمان جانشين وليعهد که وزارت دفاع و سياست خارجي اين کشور را تحت سلطه خود گرفته، اشاره کرد.
- سياست صرفهجويي: راديو بيبيسي از دو روز پيش نظرسنجيهاي تلفني از شهروندان سعودي انجام ميدهد که موضوع آن در رابطه با پيامدهاي کاهش حقوق کارمندان بخش رسمي به ميزان بالايي ( يک پنجم) است. در اين نظرسنجي برخي خواستار کاهش قيمت کالاها به همين نسبت شدند و برخي ديگر به ضرورت صرفهجويي در خريدهاي تسليحاتي عربستان و عدم استمرار در مداخله در درگيريهاي منطقهاي و اکتفا به حمايت از مرزهاي عربستان اشاره ميکنند. گروه ديگري نيز که از جسارت قابل توجهي برخوردار هستند ، خواستار رونمايي از درآمدهاي بسيار بالاي خاندان حاکم و شاهزادگان سعودي ( حدود دو سوم درآمدهاي نفتي کشور) شده اند و مي گويند که اگر قرار است صرفه جويي رخ دهد، بايد در اين سطح نيز انجام شود.
- قيموميت مردان بر زنان: واکنشهاي مردم در طومار امضا شده بيسابقه بود. اين طومار از سوي 15 هزار مرد و زن امضا شد و نشان ميداد که زندگي زنان سعودي در خارج از منازلشان با پيچيدگيهاي بسيار زيادي مواجه است.چرا که آنها همواره بايد با يک محرم همراه باشند ، تا جايي که زناني که ميخواهند وارد بازار کار شوند نيز با اين بحران دستوپنجه نرم ميکنند. طرفداران لغو سرپرستي بر زنان بين کاهش اخير حقوق ها و مشکلاتي که زنان خانهدار سعودي براي اجير کردن راننده در نتيجه عدم صدور مجوز براي رانندگي زنان به وجود آمده، ارتباط قائل شده اند. اين اتفاقات باعث شده که مرد سعودي گاهي مجبور شود کار خود را تعطيل کرده و براي انجام کارهاي مربوط به زنان در محافل دولتي با وي همراهي کند، اين موضوع زندگي مردان را حتي پيچيدهتر از زنان کرده است و مشکلات اجتماعي و اقتصادي ويرانگري براي زندگي هزاران خانواده به وجود آورده است.
ابعاد خارجي:
- ترديد در قدرت عربستان براي مديريت امور حج و انجام تحرک اسلامي در اين خصوص: در اين رابطه کشورها به حق ايران در افشا شدن علل مرگ زائرانشان در فاجعه مناي سال گذشته اذعان دارند، اين در حالي است که حاکميت آل سعود در تعيين سرنوشت برخي از پيکرهاي شهدا امروز و فردا مي کند و شرط هاي غير قابل تحققي را براي اداي فريضه حج وضع کرده بود تا برخي کشورها از جمله ايرانيها نتوانند اين فريضه را انجام دهند. سياست گزينشي عربستان در اعطاي ويزا به بخشي از شهروندان سوريه و يمن و محکوم کردن ديگران از انجام فريضه حج ، بخش ديگري از اقدامات عربستان در اين راستا است.
- تجاوز به يمن: بخشي از تازهترين تحولات تجاوز عربستان و يمن ، انتقال درگيريها به داخل عربستان در منطقه نجران و جيزان و عسير است. اين در حالي است که توانمنديهاي دفاعي مردم يمن بالاتر از سعودي ها است و به همين علت است که عربستان نيازمند اعزام استحکامات بيشتر نظامي براي مقابله با قدرت ارتش يمن و کميتههاي مردمي شده است. به ويژه پس از آنکه سيد عبد الملک الحوثي رهبر جنبش انصار الله اخيراً براي اولين بار ملت جزيرة العرب و به ويژه ساکنان مناطق جنوبي عربستان را مخاطب قرار داده است. اين موضوع نگرانيهاي زيادي براي حاکميت رياض به وجود آورده و باعث شده رويکرد جديدي در درگيري هاي اراضي جنوب عربستان طي روزهاي آينده اتخاذ شود.
اين در حالي است که الحوثي آمادگي خود براي حمايت از ساکنان اين مناطق را اعلام کرده است.از سوي ديگر حسن فيروزآبادي مشاور ويژه حضرت آيت الله خامنهاي رهبر انقلاب و فرمانده کل نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران به صورت قاطعانه اتهامات عربستان سعودي در زمينه مداخله ايران در يمن را رد و تأکيد کرد: اگر رياض هر نوع حماقتي را مرتکب شود ، مجازاتي را خواهد ديد که باعث محو عربستان و وهابيت از عرصه وجود خواهد شد. وي با اشاره به اتهامات دروغين مطرح شده بر ضد ايران تأکيد کرد: اگر ما ميخواستيم در اين زمينه مداخله کنيم، از همان روز اول موشکهاي خود را مي فرستاديم، مهارت ما در اينجاست که ما ملت ها را مي شناسيم و به آنها خدمات و مشاوره ارائه مي دهيم و اين ملت ها هستند که بايد قدرت خود را از داخل افزايش دهند.
-بحران در مناسبات آمريکا: اين بحران با رد وتوي تصميم باراک اوباما رئيسجمهوري آمريکا از سوي کنگره اين کشور در مورد قانون عدالت بر ضد حاميان تروريسم افزايش پيدا کند. به اين ترتيب قربانيان حوادث 11 سپتامبر حق دارند از عربستان سعودي شکايت کرده و خواستار دريافت غرامت مالي از اين کشور شود. اين در حالي است که،رئيسجمهوري آمريکا به شبکه خبري سي ان ان گفت که مصوبه کنگره آمريکا را نيز مورد بازخواست مشابه قرار ميدهد و دولت اين کشور را به علت اشتباهات احتمالي در سياست خارجه در آينده تحت تعقيب بينالمللي قرار خواهد داد. در اين صورت حتي اگر شکايتهاي خانوادههاي قربانيان حوادث 11 سپتامبر به اين زوديها مطرح نشود ، اما افکار عمومي آمريکا نسبت به رژيمي که در گوشه و کنار جهان حامي رويکردهاي تروريستي است ، نفرت بيشتري پيدا ميکند.به طور خلاصه ميتوان گفت که خاندان حاکم عربستان سعودي خود را در تنگناي فشارهاي داخلي و خارجي مي بيند.
اين در حالي است که احتمال دارد قانون بينالمللي جديدي در ژنو با مشارکت انگليس، آلمان و فرانسه براي تشکيل کميته بينالمللي بيطرف جهت تخريب روابط با جنايتهاي عربستان سعودي در يمن تشکيل شود.علاوه بر تمامي آنچه که گفته شد مشکلات داخلي ديگري نيز عربستان وجود دارد که از مهمترين آنها ميتوان به کسري بودجه 200 ميليارد دلاري اين کشور و رقابت قدرت در خاندان حاکم و ظلم هاي اعمال شده عليه ملت سعودي بعد از کاهش سطح معيشت آنها اشاره کرد. تمامي اين مشکلات حاکميتهاي جديد را در فشار قرار داده و باعث مي شود پادشاه آينده عربستان در مديريت اين بحران ها ناتوان باشد . ادامه دارد...
ش.د9502796