جبهه مردمی نیروهای انقلاب در مسیر تعالی

تشکیل جبهه مردمی نیروهای انقلاب در سال گذشته را می توان یک گام بزرگ و اساسی در مسیر تحقق مردم سالاری دینی دانست. اگرچه در فرهنگ و تاریخ دین اسلام نقش مردم در تعیین حکومت و سرنوشت خود به انحاء مختلف مورد تأیید قرار گرفته است ولیکن سازوکار لازم برای انجام این اقدام، سابقه تاریخی ندارد. جامعه اسلامی در صدر اسلام از گستردگی چندانی برخوردار نبود و لذا سازوکار مراجعه به آراء مستقیم پاسخگوی نیازهای اجتماعی و سیاسی مردم بود و از طرف دیگر جایی که زلال وحی موجود بود نیاز چندانی به مراجعه به عقل جمعی احساس نمی شد. لازم به ذکر است که مراجعه به عقل جمعی از لوازم اداره جامعه اسلامی است و تا زمانی که حکومت اسلامی تشکیل نشده است، این مطلب موضوعیت چندانی ندارد.

با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران بار دیگر بر نقش مردم به عنوان مهمترین بنای تشکیل حکومت اسلامی صحه گذاشته شد وبا تدبیر حضرت امام خمینی(ره)، نوع حکومت و قانون اساسی هم با رأی مستقیم مردم مشخص گردید. تعیین نمایندگان مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان رهبری، شوراهای شهر و روستا و انتخاب رئیس جمهور در ایران با رأی مستقیم مردم صورت می گیرد. نکته مهم در اینجا نحوه و کیفیت مشارکت مردم در تعیین سرنوشتشان است. با پیچیده شدن جوامع امروزی و تأثیر عوامل گوناگون بر افکار عمومی سازوکاری که بتواند خواسته های امت اسلامی را تجمیع و مقدمات تبدیل شدن آنها به قانون را فراهم کند موجود نبود و روال کار اینگونه بود که مردم به بزرگان و افراد سرشناس که مورد اعتماد آنها بودند رجوع می کردند و نظر آنها را در بسیاری از موارد حجتی برای خود می دانستند. بدیهی است که چنین شیوه ای در دراز مدت نمی تواند پاسخگوی جوامع گسترده و متنوع امروزی باشد به ویژه اینکه اختلاف بین شخصیت های شاخص جریانی تشخیص حق را برای مردم سخت تر می کرد. جبهه مردمی نیروهای انقلاب با هدف عوض کردن قاعده بازی شکل گرفت یعنی به جای اینکه خواسته ها از بالا به پایین به مردم به عنوان اولویت معرفی شود، خواسته ها از پایین به بالا تجمیع شوند و مقدمات تبدیل شدن آن به قانون نیز فراهم شود.

انتخابات ریاست جمهوری تنها یکی از مظاهر ورورد جبهه مردمی نیروهای انقلاب بود که با همه انتقادات و ضعف هایی که منتقدین مطرح می کنند عملکرد قابل قبولی از خود ارائه داد. این جبهه در مسیر تعالی خود نیازمند چند اقدام اساسی است که به صورت مختصر به آن اشاره می شود:

1- گسترده و قانونمند شدن لایه های پایین این جبهه: به ادعای مسئولین جمنا افرادی که در تجمع 3000 نفری مجمع اول و دوم این جبهه در تهران شرکت کردند بر اساس یک فرآیند دموکراتیک و از سراسر کشور انتخاب شدند. ولیکن به نظر می رسد در این سطح دو مشکل اساسی وجود دارد. اول اینکه کسانی که در شهرستان ها و با انتخابات افرادی را به عنوان نماینده به جمنا فرستاده اند از گستردگی چندانی برخوردار نبوده اند و نمی توانند با قاطعیت خود را نماینده طیف وسیعی از مردم معرفی کنند. این جبهه می تواند با تعمیق راهبرد خود در این سطح و گسترش اعضاء، پایه گذار حرکتی نو در مردم سالاری دینی باشد. نکته دیگر اینکه وزن همه گروه ها و طیف ها در جمنا یکسان نیست. اگرچه برخی تفاوت ها در این باره لحاظ شده است ولی باید نقش و وزن هر نماینده به اندازه افرادی باشد که از طرف آنها نمایندگی می کند. تناسب تعداد نمایندگان در شهرستان های کوچک و بزرگ و همچنین احزاب کوچک و بزرگ نیاز به بازبینی دارد. تعمیق این لایه باید تا جایی پیش برود که بتواند ادعا کند ما یک پارلمان درون جریانی داریم.

2- تخصصی شدن کمیته های جمنا: جبهه مردمی نیروهای انقلاب به نوعی خواسته های جمع عظیمی از مردم را نمایندگی می کند که بسیار متنوع و پراکنده هستند. ضروری است در چنین وضعی جمنا کمیته های تخصصی خود را تشکیل داده و همواره آنها را فعال نگه دارد. این کمیته ها ضمن بررسی و تحلیل خواسته های مردم می توانند نسبت آنها با مقدورات نظام را سنجیده و پس از تهیه طرح و برنامه های مناسب، آنها را جهت پیگیری در اختیار شورای مرکزی قرار دهند. از دیگر اقدامات این کمیته ها می تواند اعلام نظر تخصصی در مورد عملکرد دولت و وزرا در موضوعات مختلف سیاسی باشد. در زمانی که جمنا مستقیما در قدرت حضور ندارد این کمیته ها می توانند به عنوان مهمترین خروجی جمنا به ایفای نقش بپردازند.

3- شناسایی و تربیت کادر سیاسی مورد نیاز برای آینده: انتخابات در کشور ما یک امر نهادینه شده است و جریانات سیاسی می توانند از قبل خود را برای رقابت های آتی آماده کنند. جمنا نیز از این قاعده مستثنی نیست و نباید اینگونه باشد که در مثلا در آستانه انتخابات مجلس یازدهم سراغ شناسایی چهره های مناسب و کارآمد برود بلکه باید از هم اکنون افرادی را شناسایی، جذب و آموزش داده تا هم در رقابت ها قدرت بیشتری را داشته باشند و هم بعد از راه یافتن به مجلس نسبت به وظایفی که به عهده دارند بیگانه نباشند. تربیت کادر سیاسی برای اداره جامعه در دنیا از وظایف اختصاصی احزاب است که جبهه مردمی با دربرگفتن برخی جنبه های احزاب می تواند نسبت به انجام آن مبادرت ورزد.