تحولِ اخلاق حکمرانی!

انتخابات ریاست‌‌جمهوری با همه فراز و فرودها برگزار شد و ملت فهیم و بصیر ایران هشتمین رئیس‌جمهور خود را شناخت. این انتخابات از منظرهای گوناگونی ارزش مطالعاتی و البته آسیب‌شناسی دارد. یکی از وجوه مهم آسیب‌شناختی انتخابات 1400، بررسی و مطالعه «اخلاق انتخاباتی و حکمرانی» نامزدهای آن است. در همه جای دنیا رعایت اصول اخلاقی و انسانی، ارزش‌های ملی و مذهبی و داربست‌های قانونی کشور به همراه اجتناب از تخریب دیگر نامزدها در کارزار انتخابات به شدت توصیه می‌شود و حتی در برخی از کشورها یکی از وظایف کمیسیون‌های نظارت بر انتخابات صیانت و مراقبت از این امور است تا اولاً، سرمایه اجتماعی نظام سیاسی به مثابه کشتی‌ای که همه بر آن سوارند، با سایش و کاهش مواجه نشود، ثانیاً، اعتماد عمومی و آرامش خاطر مردم آسیب نبیند و ثالثاً، شکاف‌ها و گسل‌های اجتماعی به وجود آمده از چالش طبیعی زمان انتخابات به سمت وسوی بحران حرکت نکند.

مطالعه موردی سیره و سلوک انتخاباتی و تبلیغاتی رئیس‌جمهور منتخب جناب آقای دکتر سیدابراهیم رئیسی‌ـ‌ البته هم در انتخابات سال 1396 و هم در سال 1400ـ واجد سنت‌ها و نشانگانی است که می‌توان آن را برآمده از «اخلاق حکمرانی اسلامی» و نشانه‌ای از تحول در رویکردهای معاصر زمامداری نامید.  ارزیابی‌های مراکز افکارسنجی‌ نشان می‌دهد، آقای رئیسی بیشترین تلاش را در مراعات مرزهای اخلاقی، سیاسی، امنیتی و حتی قضایی به ثبت رسانده و نمره بالایی از مردم در این زمینه اخذ کرده است. این نمره زمانی ضریب پیدا می‌کند که از مردم بشنویم آقای رئیسی در مقام یکی از مقامات ارشد قضایی از آمار و ارقام تخلفات منسوبان برخی از رقبای خود در 1396 و 1400 مطلع بود و می‌توانست از این اطلاعات بهره گرفته و رقبای خود را به چالش بکشد.

چه بسا امروز به این دلیل سید ابراهیم رئيسی با سلامت کامل به پاستور رسید که  اسماعیل‌های بی‌اخلاقی، تخریب و نفی رقبا به قیمت اثبات خود را زودتر از دیگران قربانی کرد و به عرصه سیاسی کشور آمد تا به تعبیر شهید بهشتی «از حقوق انسان‌ها دفاع کند!» و رقیب خود را فساد و ناکارآمدی قرار دهد و هدف خود را نمایاندن زیبایی‌ها و دستاوردهای تنها انقلاب فرهنگی و مذهبی دنیا معرفی کند، مضاف بر رعایت اخلاق اسلامی در سلوک فردی، نکته حائز اهمیت دیگر در رفتارشناسی آقای رئیسی، توصیه دیگر نامزدها به رعایت اخلاق و اصول اسلامی و انسانی بود. در واقع، او نمی‌خواست برنده میدان انتخابات به هر قیمتی باشد. 

این رفتارهای ستودنی پس از پیروزی نیز به گونه‌ای دیگر ادامه یافت. دعوت از صاحب‌نظران و منتقدان و رقبای دیروز برای اخذ توصیه‌ها و پیشنهادها و برنامه‌های آنها برای اداره بهتر امور کشور، با این بیان که «دوران رقابت انتخاباتی پایان یافته و دوره رفاقت و همکاری و همدلی آغاز شده است»، دل مردم را قرص کرد که رئیس‌جمهور منتخب «همه نگاه‌های سیاسی و دیدگاه‌های مختلف را زمانی ارزشمند می‌داند که به رفع مشکلات و گره‌ها از زندگی آنها منتهی ‌شود» و ان‌شاءالله با تداوم اخلاق حکمرانی و البته تلفیق با کابینه‌ای کارآمد، متخصص و متعهد، می‌تواند با ارتقای اعتماد و سرمایه اجتماعی و افزایش همبستگی ملی از مشکلات مردم گره‌گشایی کند.