دیپلماسی علمی، دریچه ای برای نفوذ

دیدار جمعی از اساتید، نخبگان علمی و پژوهشگران دانشگاه‌ها با مقام معظم رهبری، که عصر روز شنبه 29خرداد برگزار شد. معظم له در بخشی از بیانات خود با ترسیم اهداف بیست ‌ساله نظام اسلامی برای دستیابی به جایگاه ایرانی «مقتدر، عزتمند، مستقل، متدین، ثروتمند، برخوردار از عدالت و دارای حکومتی مردمی، پاک، جهادگر، دلسوز و پرهیزگار»، دانشگاه‌ها را پایه و اساس این اهداف والا برشمردند و به «اهمیت دیپلماسی علمی» پرداختند.
ایشان سپس در خصوص این موضوع هشدار دادند: دیپلماسی و ارتباطات علمی مهم است و با آن موافق هستیم، اما باید هوشیار باشیم که فریب نخوریم و بستر ارتباطات علمی به دریچه‌ای برای نفوذ امنیتی تبدیل نشود، زیرا دشمن از هر وسیله‌ای، از جمله ارتباطات علمی، برای نفوذ استفاده می‌کند و این در گذشته اتفاق افتاده است و اکنون نیز در مواردی دیده می‌شود.
مقام معظم رهبری در دیدار فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامى در شهریورماه سال گذشته هوشیاری و هوشمندی مسئولین در برابر توطئه نفوذ را مورد اهتمام جدی قرار دادند و بیان داشتند دشمن از همه طرق استفاده می کند برای رخنه در باورهای دینی و انقلابی مردم و برای این کار هم آدم های گوناگونی هم دارند؛ استاد دانشگاه هم دارند، فعّال دانشجویی هم دارند، نخبه فکری و علمی هم دارند؛ همه جور آدمی برای ایجاد این رخنه ها هستند.
با توجه به آنچه نقل شد، به نظر می‌رسد تاریخ ایران موید تحلیل دقیق رهبر انقلاب در اشاره به حملات نفوذی گسترده امنیتی غرب با هدف ایجاد تغییرات نرم در حوزه فرهنگ و اقتصاد و سیاست ملی کشورمان از مسیر «دیپلماسی علمی» است. مجریان پروژه نفوذ «دیپلماسی علمی» یک روز در زمان دولت اصلاحات، رئیس سازمان جستجوی زمینه‌های مشترک، «ویلیام میلر» صهیونیست و عضو شورای امنیت ملی آمریکا را پنهانی به عنوان فعال محیط زیست و استاد دانشگاه هاروارد در دانشگاه‌های مطرح ایران دوره چرخاندند و در زمانی دیگر «آلن گودمن»، یکی از امنیتی‌ترین چهره‌های دستگاه اطلاعاتی دشمن را به عنوان «سفیر تبادل علمی» به ایران دعوت نمودند.
با این وجود، در بحث از هوشیاری و مراقبت اساتید و دانشگاهیان بر نفوذ امنیتی دشمن در عرصه دیپلماسی علمی،‌ توجه به چند نکته ضروری است:
نکته اول: باید انفعال علمی دانشگاه‌ها و سایر مراکز علمی و عناصر شیفته علوم غربی در عرصه دیپلماسی آکادمیک را از عوامل نفوذ دشمن در عصر حاضر بدانیم و تلاش نظام سلطه برای نفوذ در سطوح تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی کشور از موضوعاتی است که در دوره‌ جدید تاریخی، کانون توجه نظام سلطه و به طور مشخص دولت آمریکا قرار دارد؛ که در مقابل، معظم‌له ضمن توجه دادن به تطور و تحول در شیوه‌های دشمنی دشمنان جمهوری اسلامی، لزوم مقابله با شیوه‌ها و ابزارهای جدید دشمن، هوشیاری و مراقبت فرماندهان و افسران جنگ نرم را در رویارویی جدی با موضوع نفوذ را مورد تأکید قرار داده اند.
نکته دوم: اشکال و ابزارهای نفوذ به طور کلی متعدد و متنوع است. در این میان می‌توان به استفاده دشمن بویژه آمریکا اشاره کرد که از طریق دیپلماسی رسمی و با حضور در محیط داخلی جمهوری اسلامی ایران می‌ خواهد منافع نامشروع خود را تأمین ‌کند. و این شکل نفوذ، تعامل نخبگان و دیپلماسی علمی و ... را پوشش می‌دهد. آمریکا و نظام سلطه پروسه نفوذ را در شرایط فعلی به صورت موردی و جریانی در عرصه‌ها و اشکال مختلف علمی، فرهنگی و اقتصادی دنبال می‌کنند.
نکته سوم: دشمن برای نفوذ علمی و فرهنگی از طرق مختلف، از جمله «ارتباط با دانشگاه‌ها و دانشمندان»، «حضور در کنفرانس‌های به ظاهر علمی ولی با هدف نفوذ» و «فرستادن مأموران دستگاه‌های امنیتی در پوشش فعالیت‌های فرهنگی» به دنبال رسیدن به مقاصد خود در عرصه دیپلماسی علمی است. از جمله موارد آن ورود مستقیم آمریکا و اروپا به نشست‌های علمی و سفر هیأت‌های دانشگاهی از آمریکا و آلمان به ایران را نام برد که البته برخی از اعضای آن با اهدافی غیر دانشگاهی نیز در غالب این پروژه در کشور حضور یافتند.
در آخر:
با توجه به آنچه گفته شد در جهان معاصر علم و یشرفت علمی به عنوان ابزار تعامل و ایجاد ارتباطات بین‌المللی، سهم بالقوه‌ای در سیاست خارجی کشورها پیدا کرده است. در عصر حاضر تغییر جهت قدرت از بُعد سخت‌افزارانه به بُعد نرم‌افزارانه، ایجاب می‌نماید تا جمهوری اسلامی ایران از پیشرفت‌های چشمگیر علمی و فن‌آوری خود در سال‌های اخیر، برای تعقیب منافع ملی در فراسوی مرزهای بین‌المللی بیش از پیش استفاده نماید. و همین مسئله زمینه‌ساز افزایش قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در منطقه و جهان شده است. جایگاه گفته شده از علم و فناوری در عرصه جهانی از یک سو و نیز آرمان‌های بلند جمهوری اسلامی ایران، نظیر «تمدن‌سازی نوین اسلامی» از سوی دیگر، ورود اثربخش و تلاش برای اثرگذاری در این حوزه خطیر یعنی دیپلماسی علمی را ضروری می‌کند. بر این اساس، بررسی و دستیابی به برآوردی منطقی از ظرفیت دیپلماسی علمی کشور، از الزام‌های اصلی پیش روی برنامه‌ریزی کلان سیاسی کشور است.البته در این مسیر بایستی توصیه معظم له را که پیش از این نیز در تاریخ ۲۵ شهریور سال گذشته در جریان دیدار با فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فرموده بودند: «نفوذ فرهنگی و سیاسی خطرناک‌تر از نفوذ اقتصادی و امنیتی است؛ دشمن بدنبال دگرگون کردن باورهای جامعه است.» را در همه روابط و در تمام سطوح مختلف بکار ببندیم تا از نفوذ دشمن بویژه در عرصه علمی جلوگیری کنیم.