(روزنامه وقايع اتفاقيه – 1396/03/27 – شماره 430 – صفحه 4)
«نيروي دريايي آمريکا از تعقيب دو ناو نظامي اين کشور توسط نيروي دريايي کشورمان خبر داده و نسبت به اين مسئله ابراز نگراني کرد، سنا تحريمهاي جديد عليه ايران و روسيه را تصويب کرد، آمريکا از تغيير سياستهاي خود در قبال ايران خبر داد، احتمال بروز درگيري بين ايران و آمريکا در سوريه زياد است و...» اينها تنها چند مورد از تقابلهاي اخير تهران و واشنگتن بوده که ذهن بسياري از تحليلگران داخلي و خارجي را به خود مشغول کرده است.
بدون هيچ ترديدي تحولات آشکارا نشان ميدهد تعارضهاي جمهورياسلامي ايران و آمريکا فزوني گرفته است. اينکه با چنين رخدادهايي آيا طرفين ميتوانند مانع از بروز تعارضهایي اساسي که نظم و امنيت را بر هم بزند، شوند يا خير پرسشي براي بحث و بررسي بيشتر است. هرچند ايران و آمريکا طي چند دهه اخير همواره از در مخالفت با يکديگر وارد شدهاند اما اهميت مقطع کنوني در آن است که افرادي سکان هدايت کاخ سفيد را در مقطع حاضر بر عهده دارند که حتي از سياستهاي جنگطلبانه جورج دبلیو بوش نيز جلو زدهاند.
جورج بوش و نومحافظهکاراني نظير کاندوليزا رايس با وجود سياستهاي تهاجمي در قبال ايران از ميزاني از عقلانيت برخوردار بودند اما به نظر ميرسد اين امر در ميان سران کنوني کاخ سفيد بسيار کمتر مشاهده ميشود. اگرچه مخالفت آمريکا با ايران محدود و منحصر به کاخ سفيد نيست و کنگره نيز در قالب سنا و مجلس نمايندگان همچنان عليه ايران ميتازد اما آنچه بيش از هر موضوع ديگري درحالحاضر مشاهده ميشود، تفکرات دونالد ترامپ و سران کاخ سفيد است، چه اينکه در دولت قبلي آمريکا نيز کنگره همواره در تلاش براي ضربهزدن به ايران بود اما نتوانست بهطور مثال جلوي توافقي مانند برجام را بگيرد. در هر حال آنچه مشاهده ميشود تحولاتي است که در صورت عدم کنترل ميتواند موجبات تعارضاتي غيرقابل پيشبيني را فراهم کند.
تعقيب ناو آمريکايي توسط ايران
نيروي دريايي آمريکا از تعقيب دو ناو نظامي اين کشور توسط نظاميان نيروي دريايي کشورمان خبر داد. براساس اين گزارش، يک مقام نيروي دريايي آمريکا با اعلام اين خبر گفت نيروي دريايي ايران اقدام به تابش نور ليزر روي يک فروند بالگردي کرده که در حال اسکورت دو ناو جنگي متعلق به نيروي دريايي آمريکا بوده است. به گفته اين مقام نظامي آمريکا، دو ناو مذکور نيمهشب در حال گذر از تنگه هرمز بوده که توسط نيروي دريايي ايران تحت تعقيب قرار گرفتهاند. در همين حال، مقامهاي نظامي آمريکا با انتقاد از اين برخورد نيروي دريايي کشورمان، چنين نحوه برخوردي را «غيرحرفهاي و خطرناک» توصيف کردهاند.
سياست ما حمايت از تغيير مسالمتآميز رژيم ايران است
رکس تيلرسون، وزير امور خارجه آمريکا، ميگويد سياست ايالاتمتحده پشتيباني از عناصري در داخل ايران است که به تغيير مسالمتآميز اين حکومت منجر شود. وزير امور خارجه آمريکا که روز چهارشنبه، ۲۴ خرداد، در کميته روابط خارجي مجلس نمايندگان درباره بودجه و سياستهاي وزارتخانهاش سخن ميگفت، اظهار کرد پس از مطالعه برجام، توافق هستهاي با ايران را «توافقي ضعيف» يافته است. رکس تيلرسون در جواب تد پو، سناتور جمهوريخواه که درباره تغيير رژيم ايران و قراردادن سپاه در فهرست گروههاي تروريستي سؤال کرده بود، گفت: «سياست خارجي آمريکا در مورد ايران در حال شکلگيري بوده و هنوز به رئيسجمهوري ارائه نشده است.» وي درعينحال ايران را عامل «بيثباتي» در منطقه دانست و گفت که «آمريکا عليه هژموني ايران اقدام کرده است.»
وزير امور خارجه آمريکا اعمال تحريمهاي جديد عليه افراد ايراني را درهمينراستا ارزيابي کرد. تيلرسون تأکيد کرد که وزارت امور خارجه همچنين در حال بررسي پيامدهاي ديپلماتيک و بينالمللي قراردادن کليت سپاه پاسداران در فهرست گروههاي تروريستي است. وي تصريح کرد: «سياست ما در مورد ايران پسزدن اين هژموني بوده؛ مهار توان ايران براي ساخت تسليحات هستهاي و پشتيباني از عناصري در داخل ايران است که به تغيير مسالمتآميز اين حکومت منجر شود. اين عناصر آنجا هستند.» وزير امور خارجه آمريکا اشارهاي به اين عناصر نکرد و درعينحال گفت که برنامهاي براي ملاقات با ايرانيها ندارد. تيلرسون همچنين گفت که وزارت امور خارجه آمريکا هر چه در توان دارد براي آزادي زندانيان آمريکايي در ايران بهکار خواهد بست. سياست تغيير مسالمتآميز در ايران که رکس تيلرسون از آن سخن گفته، چرخشي آشکار در سياست خارجي دونالد ترامپ در مورد ايران است.
مجلس سناي آمريکا طرح تحريمهاي جديد عليه ايران و روسيه و تدوين و منسجمکردن تحريمهاي کنوني ضد اين دو کشور را با ۹۸ رأي موافق تصويب کرد. در همين حال، پيش از رأيگيري درباره اين طرح، سناي آمريکا متممي را که توسط سناتور بن کاردين براي معافيت ناسا از طرح اعمال تحريمهاي جديد عليه ايران و روسيه ارائه شده بود، با ۹۴ رأي موافق و 6 رأي مخالف، تصويب کرد. همچنين مجلس سناي آمريکا متمم سناتور گراهام درباره طرح تحريمهاي ايران را تصويب کرد. در جلسه سنا درباره قانون موسوم به «متمم گراهام، درباره طرح تحريمهاي ايرانS /722»، رأيگيري شد و هر صد سناتور به اين اصلاحيه رأي مثبت دادند.
برجام الزامآور نيست
نماينده ارشد حزب جمهوريخواه آمريکا در سناي آمريکا گفت: او (ترامپ) حتي نياز ندارد که براي خارجشدن از اين توافق (برجام) دست به اقدامي اجرايي بزند، تنها کاري که لازم است انجام دهد اين است که آن را ناديده بگيرد و تحريمها را اعمال کند. سناتور باب کورکر، نماينده ارشد حزب جمهوريخواه آمريکا در سناي این کشور در جلسه سنا گفت: من بهعنوان نماينده سنا به شدت با توافق هستهاي ايران مخالفت کردهام. سناتور کورکر افزود: اين توافقنامه شرايطي را بر سياست آمريکا در خاورميانه (غرب آسيا) تحميل کرده است. لازم است که خاطرنشان شود که توافق هستهاي ايران مانند توافق تغييرات جوي پاريس نيست. من فکر نميکنم که تعداد زيادي از مردم در کشور ما يا افراد بسياري در جهان متوجه اين مسئله باشند که اين توافق غيرالزامآور است و تنها توسط يک نفر و از طريق بهکارگيري قدرت اجرايي او تبديل به قانون شد. اين قانون به آساني و با امضاي يک مرد ديگر و از طريق استفاده وي از قدرت اجرايياش ميتواند از ميان برود. درواقع از بسياري جهات خارجشدن از توافق هستهاي ايران بسيار راحتتر از خارجشدن از توافقنامه تغييرات جوي پاريس است.
آمريکا به جاي تغيير رژيم در ايران، به فکر حفظ رژيمش باشد
بااينحال، يکهتازيهاي آمريکا در برابر ايران بدون پاسخ نبوده است و مسئولان ايراني شديدا واکنش نشان دادهاند. وزير امور خارجه کشورمان تأکيد کرد: براي آمريکاييها بهتر است که به جاي اينکه به تغيير رژيم در ايران که ۷۵ درصد مردم به صندوق رأي اعتماد دارند، فکر کنند به فکر حفظ رژيم خودشان در آمريکا باشند. محمدجواد ظريف در واکنش به اظهارات وزير امورخارجه آمريکا در توئيتر خود نوشت: مقامات آمريکايي، قبل از بازگشت به سياست غيرقانوني و توهمآلود تغيير رژيم، تاريخ را مطالعه کرده و از آن درس بگيرند. او با بيان اينکه افتضاح کودتاي ۱۳۳۲ و تجربه انقلاب ۵۷ ثابت کرد که مردم ايران در برابر تلاشهاي خارجي براي تعيين سرنوشتشان مقاومت ميکنند، يادآوری کرد: پس از چند دهه پيگيري سياست شکستخورده تغيير رژيم و تحريم، دولت آمريکا مجبور به عذرخواهي براي سال ۳۲ شد و پذيرفت که مذاکره تنها راهحل است. رئيس دستگاه دیپلماسي کشورمان تأکيد کرد: براي آمريکاييها بهتر است که به جاي اينکه به تغيير رژيم در ايران که ۷۵ درصد مردم به صندوق رأي اعتماد دارند، فکر کنند به فکر حفظ رژيم خودشان در آمريکا باشند.
دولتمردان جديد آمريکا در برابر ملت ايران باز هم به بيراهه نروند
سخنگوي وزارت امور خارجه جمهورياسلامي ايران نيز تأکيد کرد که سردرگمي، تأثيرپذيري از القائات نابجا و واقعيتگريزي از مشخصههاي بارز سياست خارجي دولت جديد در آمريکاست. بهرام قاسمي در واکنش به اظهارات اخير وزير امور خارجه آمريکا گفت: اين سخنان، مداخلهجويانه و نقض صريح قواعد آمره حقوق بينالملل، غيرقابل قبول و به شدت محکوم است. او افزود: سردرگمي، تأثيرپذيري از القائات نابجا و واقعيتگريزي از مشخصههاي بارز سياست خارجي دولت جديد در آمريکا بوده که نمونه اخير آن در اظهارات اين مقام آمريکايي هويداست. سخنگوي وزارت امور خارجه تأکيد کرد: بيشک تلاش براي القاي اختلاف در ميان صفوف متحد ملت بزرگ ايران يا شکاف در حاکميت، از آرزوهاي واهي اين سخنان ناپخته و ناسنجيده است که همچون چهار دهه گذشته راه به جايي نخواهند برد. ايالاتمتحده از دهه 50 ميلادي گونههاي مختلف مداخله در ايران از کودتا و مداخله نظامي تا سياست تغيير رژيم را که به صورت مستمر و رسمي در سه دهه آغازين جمهورياسلامي ايران دنبال ميشده است با شکست و شرمساري جهاني تجربه کرده که نفرت مردم ايران و بيحيثيتي جهاني براي آمريکا را به دنبال داشته است.
قاسمي افزود: مقامات جديد آمريکا ظاهرا فراموش کردهاند که به تازگي اسلافشان مجبور شدند از اقدامات آمريکا در سرنگوني دولت ملي و مردمي ايران و حمايت از نظام استبداد و ديکتاتوري در عين بيان شعارهاي سياسي براي رواج ارزشهاي دموکراتيک در سالهاي پس از کودتاي ۲۸ مرداد از مردم بزرگ ايران عذرخواهي کنند. اين آزمون تجربهشده و بيفرجام، جهتگيري بيحاصلي بوده که قريب به چند دهه است دولت آمريکا آن را دنبال کرده و همواره نتايج معکوس آن را در مشارکت و حضور پرشور، فراگير و شکوهمند مردم بزرگ و شريف ايران در انتخابات متعدد و با رأي مستقيم و صندوق آرا در يک مردمسالاري و دموکراسي ديده است. او تصريح کرد: دولت و ملت ايران در طول سالهاي تثبيت انقلاب، دوران جنگ تحميلي و زمان تحريمهاي ناعادلانه و ظالمانه نشان دادند با وحدت، درايت، عقلانيت و خردورزي براي صيانت از کيان کشور و نظام و آرمانهاي خود ايستادگي ميکنند و اين سخنان بيپايه و وهمآلود در ميان همه بخشهاي مردم و جامعه مقاوم و فرهيخته ايراني مطرود و منفور است.
سخنگوي دستگاه ديپلماسي کشورمان در پايان به دولتمردان جديد آمريکا هشدار داد که در برابر ملت بزرگ و شجاع ايران باز هم به بيراهه نروند و آزمودهها را چندباره نيازمايند که جز پشيماني بيشتر و خسارات سنگينتر براي آنان حاصلي در پي نخواهد داشت؛ تنها راه پيشرو براي آنان، فهم و درک درست از واقعيات ايران و منطقه و کوتاهکردن زبان بيتأثير تهديد و عدممداخله در امور داخلي ايران و ديگر کشورهاي منطقه و نگاه و برخورد واقعبينانه، منطقي، خردگرايانه و غيرهيجاني به تحولات ايران و منطقه است. آنان بايد بدانند واقعیات تاريخي، جغرافيايي و فرهنگي و حوزه تمدني همچون امنيت و ثبات پايدار فراتر از سوداگري و دوشيدن کشورهاي منطقه بوده و نيازمند تفکر، شناخت و خردورزي است.
تدوين پيشنويس طرح مقابله با اقدامات سناي آمريکا در مجلس
سخنگوي کميسيون امنيت ملي مجلس از تدوين طرحي در کميسيون متبوعش براي مقابله با مصوبه اخير سناي آمريکا خبر داد. سيدحسين نقويحسيني با اشاره به مصوبه اخير مجلس سناي آمريکا عليه جمهورياسلامي ايران، گفت: علي لاريجاني، رئيس مجلس به کميسيون امنيت ملي مجلس مأموريت داده تا طرحي را براي مقابله متناسب در برابر اقدامات کنگره و سناي آمريکا تدوين کنند. وي با بيان اينکه پيشنويس طرح مقابله متناسب با اقدامات کنگره آمريکا تدوين شده، افزود: اين طرح در اولين جلسه کميسيون امنيت ملي پس از سرکشي نمايندگان به حوزههاي انتخابيه بررسي و تصويب ميشود.
سخنگوي کميسيون امنيت ملي مجلس درباره مصوبه مجلس سناي آمريکا، عنوان کرد: مصوبه اخير کميته روابط خارجي سناي آمريکا تحت عنوان قانون مبارزه با اقدامات ثباتزدايي جمهورياسلامي ايران در سال 2017 (مشهور به 722 S) است که اين قانون در صحن سنا هم مطرح شده اما رأيگيري آن به جلسات بعدي مجلس سنا موکول شده بود. نقويحسيني با بيان اينکه اين اقدام نشاندهنده بدعهدي آمريکا در اجراي برجام است، ادامه داد: اين مصوبه ناقض آشکار، بهويژه مواد «26» تا «29» برجام محسوب ميشود. سخنگوي کميسيون امنيت ملي مجلس درباره کليات پيشنويس طرح کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس، تصريح کرد: نمايندگان در اين طرح تصميم گرفتهاند که با تجميع تمامي مصوباتي که در مجلس شوراي اسلامي عليه آمريکاييها به تصويب رسيده، اقداماتي را در دستور کار قوه مقننه قرار دهند که اقدام و مقابله متناسبي را در برابر بدعهديها و نقضعهدهاي آنها انجام دهيم.
http://vaghayedaily.ir/fa/News/75578
ش.د9600890