پیامبر گرامی اسلام(ص) هنگامی که امیرالمؤمنین(ع) را جانشین و امام بعد از خود معرفی فرمودند، یک دلیل مهم داشت و آن، اینکه تفسیر و تبیین آیات قرآن و دستورات دین فقط در توان علی(ع) بود و هیچ‌کس نمی‌توانست این وظیفه بزرگ را به‌خوبی انجام دهد، زیرا علومی که لازمه تفسیر قرآن است در هیچ بشری دیده نمی‌شود. امیرالمؤمنین(ع) بارها فرمودند که باب‌هایی از علم در سینه مبارکش وجود دارد که هیچ انسانی قادر نیست آن را دریافت کند، بفهمد و حفظ کند. حضرت على(ع) مىفرماید: «رسول خدا(ص) هزار در از علم را به روى من گشود که از هر درى، هزار در باز شد. پس هزار هزار در علم به‌روى من گشوده شد. به‌طورى که از گذشته و آینده خبر دارم و از مرگها و پیش‌آمدها و راههاى قضاوت خبر دارم.»(نورالثقلین، ج4، ص444) در این‌باره هم امام محمدباقر(ع) بارها تأکید فرمودند که تنها ائمه اطهار(ع) می‌توانند مفسر حقیقی قرآن باشند. بر این اساس، امام محمدباقر(ع) می‌فرمایند: « کسی به غیر از جانشینان پیامبر(ص) نمی‌تواند ادعا کند که تمام قرآن، ظاهر و باطنش، نزد اوست» و نیز می‌فرماید: « ؛ حقیقتاً دانشی که به ما داده شده، همان تفسیر قرآن و بیان احکام آن است.»(اصول کافی، ج۱، ص۲۲۸) ایشان با ذکر کلمه «وصی»، یعنی جانشین در بیان شریف خود، در کنار اشاره به مفسران حقیقی قرآن، به جانشینان پیامبر اسلام(ص) هم اشاره فرمودند. مطمئناً کسی در هیچ دوره‌ای از ادوار که ائمه اطهار(ع) در حیات ظاهری بودند، نمی‌توانست ادعا کند که علوم حقیقی مربوط به تفسیر قرآن نزد آنان است. نمونه‌های فراوانی در بیانات ائمه اطهار(ع) وجود دارد که گویای احاطه ایشان بر آیات قرآن است. امام باقر(ع) هم در این موضوع احادیثی دارند. برای نمونه، «زراره بن اعین» و «محمدبن‌مسلم ثقفی» که از بزرگ‌ترین راویان احادیث اهل بیت(ع) قلمداد می‌شوند، در روایتی می‌گویند: «از امام باقر(ع) در مورد نماز مسافر سؤال کردیم.» امام(ع) فرمود: «خداوند در قرآن می فرماید: وَإِذَا ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْضِ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَقْصُرُوا مِنَ الصَّلَاةِ...»؛ هنگامی‌که سفر می‌روید، بر شما گناهی نیست که نماز خود را کوتاه کنید.»؛ به امام عرض کردیم: خداوند فقط فرموده بر شما گناهی نیست و نفرموده: «افعلو» که ظهور در وجوب داشته باشد. پس چگونه از این آیه فهمیده می‌شود که واجب گردانیده است؟ امام(ع) فرمود: «آیا نمی‌دانید که خداوند در مورد صفا و مروه فرموده است: فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَیْهِ أَنْ یَطَّوَّفَ بِهِما...؛ پس هر کس حجّ خانه خدا یا عمره را به‌جا آورد، بر او گناهی نیست که سعی بین صفا و مروه را انجام دهد... آیا نمی‌بینید که طواف آن دو (صفا و مروه) واجب شده است؟ چون خداوند در قرآن آورده و پیامبر(ص) نیز به آن عمل کرده است. تقصیر در سفر نیز همین‌گونه است که پیامبر(ص) بدان عمل کرده است و پروردگار متعال نیز آن را در کتابش آورده است.» اینکه کسی بتواند با دقت فراوان آیات قرآن را تفسیر کند و بدون هیچ اشتباهی احکام الهی را از آن استخراج کند، به احاطه کامل علمی نیاز دارد که فقط در جانشینان حقیقی رسول خدا(ص) وجود دارد.
