در هفتههای اخیر، مصوبه جدید قانون عفاف و حجاب در فضای مجازی و رسانهها بازخورد بسیاری داشته است. این قانون که به ویژه در آذر ۱۴۰۳ در دستور کار قرار گرفت، به طور جدی وارد مرحله اجرایی شد و توجه بسیاری از افراد در داخل و خارج از کشور را به خود جلب کرد. یکی از نکات برجسته این مصوبه، تغییر رویکرد در برخورد با موضوع حجاب و عفاف است. برخلاف برخوردهای قبلی که عمدتاً بر استفاده از گشت ارشاد و مجازاتهای فیزیکی تأکید داشتند، این مصوبه جدید روشهای غیرمستقیم و فرهنگی را برای ارتقای آگاهی و رعایت این مسائل در نظر گرفته است. در این طرح، جایگزین کردن گشتهای ارشاد با پیامکهای هشداردهنده و جریمههای مالی، از جمله شیوههایی است که بهمنظور آرامسازی فضا و کاهش تنشهای اجتماعی اتخاذ شده است.
این تغییر رویکرد و استفاده از تکنیکهای نوین، بهویژه در قالب رسانهها و ابزارهای دیجیتال، میتواند مزایای بسیاری برای جامعه ایران داشته باشد. نخستین و مهمترین مزیت این طرح، کاهش تنشهای اجتماعی و جلوگیری از برخوردهای خشونتآمیز است. استفاده از تکنیکهایی مانند پیامکهای هشدار و جریمههای مالی، به جای برخوردهای فیزیکی، میتواند بهطور مؤثری فضای جامعه را از خشونتهای احتمالی پاک کرده و در عین حال به تغییر رفتار افراد کمک کند. این شیوهها از فشار روانی که در گذشته بر مردم وارد میشد، میکاهد و در عوض مردم را به رعایت قانون از طریق بهکارگیری روشهای آموزشی و فرهنگی تشویق میکند.
نکته دیگر درباره این مصوبه، تأکید آن بر راهحلهای غیرمستقیم است. در گذشته، دولت با استفاده از روشهای سختگیرانه و بهویژه گشتهای ارشاد سعی در نظارت بر رعایت حجاب در سطح جامعه داشت، که این رویکرد همواره با واکنشهای منفی مواجه بود. در حالی که در طرح جدید، پیامکهای هشداردهنده، جریمههای مالی و حتی محدودیتهای زمانی در نظر گرفته شده است که بیشتر به مثابه ابزاری برای آگاهیبخشی عمل میکنند. این تغییرات میتوانند کمک کنند تا مردم بهطور خودخواسته و بدون احساس فشار، رفتار خود را تغییر دهند و به رعایت قانون عفاف و حجاب توجه بیشتری داشته باشند.
اما در این میان، رسانههای معاند و دشمنان جمهوری اسلامی ایران سعی در تحریف این مصوبه دارند. آنها بهویژه از ابزارهای رسانهای خود برای حمله به این طرح و تحت فشار قرار دادن جامعه جهانی استفاده میکنند. این رسانهها تلاش میکنند تا تصویری منفی از ایران و سیاستهای داخلی آن به نمایش بگذارند و اینگونه القا کنند که این طرح سبب نقض آزادیهای فردی و حقوق بشر میشود؛ در حالی که واقعیت این است که بسیاری از کشورهای جهان قوانین مشابهی برای رعایت پوشش و حفظ نظم اجتماعی دارند.
رسانههای معاند با استفاده از تکنیکهای گوناگون در فضای مجازی، سعی دارند تصویری منفی از جمهوری اسلامی بسازند. یکی از این تکنیکها بزرگنمایی و برجستهسازی برخی از موارد منفی در این مصوبه است. این رسانهها اغلب با استفاده از اطلاعات ناقص یا تحریفشده، سعی در بههمریختن افکار عمومی دارند. در حالی که اگر این مصوبه با دقت بیشتری بررسی شود، میتوان دریافت که هدف اصلی آن ایجاد توازن بین آزادیهای فردی و حفظ هویت فرهنگی جامعه ایران است.
این رسانهها در راستای اهداف خود، در برخی موارد حتی تصاویر و ویدئوهایی ساختگی منتشر میکنند تا نشان دهند که این مصوبه تهدیدی برای حقوق زنان یا آزادیهای شخصی است. با این حال، این سیاستهای تبلیغاتی نهتنها نمیتوانند در تغییر افکار عمومی تأثیرگذار باشند، بلکه در بسیاری از مواقع سبب آگاهی بیشتر مردم از اهداف و مزایای این مصوبه نیز میشوند. در حقیقت، بیشتر مردم ایران از این طرح حمایت میکنند و آن را گامی مثبت در جهت تقویت هویت دینی و فرهنگی خود میبینند.
یکی دیگر از نکات قابل توجه درباره این مصوبه، تأکید آن بر رسانهها و استفاده از ابزارهای نوین دیجیتال است. در حالی که در گذشته رسانههای خارجی بهطور مداوم سعی داشتند تصویری منفی از سیاستهای ایران ایجاد کنند، امروزه ایران با بهرهگیری از ابزارهای رسانهای خود میتواند روایت خود را بهطور مؤثری به جهانیان منتقل کند. این کار نهتنها میتواند موجب آگاهیبخشی به مردم داخل کشور شود، بلکه به کشورهای دیگر نیز کمک میکند تا تصویر واقعیتری از شرایط در ایران بهدست آورند.
در پایان، باید گفت مصوبه جدید حجاب و عفاف، با وجود تلاشهای رسانههای معاند، میتواند گامی مهم در راستای تقویت فرهنگ اسلامی در ایران باشد. این طرح نه تنها در راستای نظارت اجتماعی قرار دارد؛ بلکه میتواند از ایجاد تنشهای اجتماعی جلوگیری کند و در عین حال با استفاده از ابزارهای آموزشی و فرهنگی، مردم را بهطور داوطلبانه به رعایت قانون ترغیب کند. در برابر فشارهای رسانهای دشمنان جمهوری اسلامی، تنها همبستگی اجتماعی و باور به اصول فرهنگی میتواند موجب پیروزی این طرح شود.