روسيه با تصويب قطعنامهاي در شوراي امنيت سازمان ملل، مقدمات ديپلماتيك و حقوقي نشست سه جانبه ايران، روسيه و تركيه در آستانه قزاقستان را تقويت كرد؛ نشستي كه حداقل اميدها را براي پايان دادن به جنگ سوريه ايجاد كرده است.
شوراي امنيت سازمان ملل متحد شنبه شب پيشنويس قطعنامه پيشنهادي روسيه و تركيه را تصويب كرد. به گزارش راشا تودي، اين قطعنامه «بر اهميت اجراي كامل و فوري آتشبس» تأكيد ميكند و از همه طرفها ميخواهد كه «به اسناد فوق الذكر مراجعه و از اجراي آنها حمايت كنند.» تصويب قطعنامه در حمايت از برقراري آتشبس در سوريه در آستانه نشست سران كشور ايران، روسيه و تركيه در آستانه، پايتخت قزاقستان براي برقراري آتشبس در سوريه صورت ميگيرد. روسيه و ايران دو متحد اصلي دمشق محسوب ميشوند كه توانستند از طريق همكاريهاي گسترده نظامي و سياسي گروههاي مسلح تحت حمايت غرب در سوريه را به عقب برانند و سرانجام با آزادسازي مناطق شرقي حلب ضربه مرگباري به تروريستها در سوريه وارد كنند.
از طرف ديگر، تركيه كه با سوريه صدها كيلومتر مرز مشترك دارد، مهمترين حامي گروههاي مسلح در اين كشور محسوب ميشود. پس از پيروزي حلب و همچنين بعضي تحولات داخلي در تركيه از جمله كودتاي نافرجام، حملات و انفجارهاي تروريستي، بيثباتي سياسي، رشد منفي اقتصادي و از همه مهمتر قدرتگيري كردهاي سوريه باعث شده تا آنكارا به صورت جدي در اولويتهاي خود در سوريه تجديدنظر كند و همراهي بيشتري با مسكو و تهران نشان دهد.
نشست آستانه
پس از هفتهها مذاكرات فشرده ديپلماتيك و نظامي بين مقامات ارشد سه كشور ايران، روسيه و تركيه براي پايان دادن به جنگ سوريه حالا قرار است رؤساي جمهور سه كشور طي چند هفته آينده در آستانه جمع شوند تا درباره پايان دادن به اين بحران توافق كنند. در قطعنامه پيشنهادي مسكو بر «اسنادي را كه روسيه و تركيه در 29 دسامبر» (2016) صادر كردند» تأييد شده است. اين اسناد متعلق به دعوت از معارضان و دولت سوريه براي مذاكره در شهر آستانه پايتخت قزاقستان است. بر اساس متن قطعنامه، شوراي امنيت چشم به مذاكرات آستانه دوخته است و آن را «بخش مهمي از روندي سياسي با رهبري سوريه و با تسهيل بخشيدن به آن از سوي سازمان ملل» ميداند.
به گزارش تسنيم، نكته مهمي كه در اين قطعنامه وجود دارد استناد به نشست سهجانبه مسكو بين روسيه، ايران و تركيه است كه در آن بيانيهاي صادر و بر لزوم در پيش گرفتن راه حل سياسي و مبارزه با گروههاي تروريستي داعش و النصره تأكيد شده بود، بهعبارت ديگر پس از دعوتي كه از ايران براي نشست بينالمللي سوريه در لوزان سوئيس كه مهر ماه انجام گرفت، صورت گرفت، براي اولين بار بهطور رسمي نام ايران در قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل بهعنوان يكي از اركان ايجاد صلح و ثبات در سوريه ذكر شده كه اين موضوع نشاندهنده اذعان غرب به نقش سازنده ايران در قالب يك سند است. پيش از تصويب قطعنامه نيز رؤساي جمهور ايران و روسيه گفتوگويي تلفني با يكديگر داشتند تا بار ديگر تأكيد شود كه همه فعاليتهاي ديپلماتيك روسيه در عرصه بينالمللي كه مرتبط با سوريه است در هماهنگي با ايران انجام ميگيرد.
واشنگتن خواستار انتشار توافق
معاون نماينده دائم امريكا در سازمان ملل از عدم انتشار عمومي جزئيات توافق آتشبس در سوريه از سوي تركيه و روسيه ابراز تأسف كرد. معاون سفير امريكا در شوراي امنيت سازمان ملل تاكيد كرد كه كاخ سفيد قوياً از آتشبس سراسري در سوريه كه باعث دسترسي به كمكهاي بشردوستانه نيز ميشود حمايت ميكند اما از اينكه جزئيات اين توافق از سوي تركيه و روسيه منتشر نشده است ابراز تأسف ميكند. در مقابل، نماينده دائم روسيه در سازمان ملل متحد با اشاره به انجام تلاشهاي گسترده براي دستيابي به قطعنامه شوراي امنيت در باره سوريه گفت: از اعضاي شوراي امنيت درخواست شد در صورتي كه نميتوانند از تلاشهاي مسكو حمايت كنند، دستكم اوضاع را پيچيده نكنند.
ملاحظات ايران و سوريه
روز شنبه وليد معلم وزير خارجه و سرلشكر علي مملوك رئيس دفتر امنيت ملي سوريه به ايران سفر كردند تا درباره آتشبس فراگير در اين كشور و ساير تحولات مهم با همتايان ايراني خود گفت وگوكنند. مقامات دو كشور بهرغم حمايت از هر نوع تلاش سياسي و ديپلماتيك براي پايان دادن به جنگ نسبت به نيت بعضي كشورها با ابراز ترديد نگاه ميكنند علي شمخاني دبير شوراي امنيت ملي ايران در جريان ديدار وزير خارجه سوريه گفت: «هر مسير سياسي و گفتوگويي كه منجر به تضعيف حاكميت دولت فراگير و قانوني اين كشور بر تمام سرزمين سوريه شود يا بخواهد بخشي از سرزمين سوريه را در اختيار گروههاي تروريستي يا اشغال نظامي خارجي قرار دهد خلاف منافع مردم و تهديدي براي كشورهاي منطقه و محكوم به شكست خواهد بود.»
به نظر ميرسد اين مواضع مقامات ايراني و روسي واكنشي است به گزارش اخير رويترز. اين خبرگزاري انگليسي مدعي شد، قرار است سوريه بر مبناي توافق بين ايران، روسيه و تركيه به سه بخش رسمي بين نيروهاي متنفذ منطقهاي تقسيم شود و بشار اسد دست كم براي چند سال رئيسجمهور سوريه باقي خواهد ماند. رويترز همچنين ادعا كرده كه اين اخبار از سوي يك منبع آگاه از توافق بين ايران و روسيه و تركيه منتشر شده است و در اين توافق قرار شده سوريه به سه منطقه با ساختار فدرالي تحت كنترل اسد تقسيم شود.
آمريكا همچنان در حاشيه
رسانههاي امريكايي با اشاره به نقش محوري روسيه و ايران از اينكه امريكا در مذاكرات كنار گذاشته شده ابراز نگراني كردند. روزنامه نيويورك تايمز با اشاره به اينكه رئيسجمهوري روسيه در بحران سوريه بسيار ماهرانه عمل كرده گزارش داد كه تركيه در ازاي آزادي عمل براي مقابله با كردها حمايت خود را از معارضان كاهش خواهد داد. نيويورك تايمز در ادامه افزود: ماه گذشته نيروهاي بشار اسد معارضان را از حلب بيرون و موقعيت خود را در عرصه ميداني تقويت كردند. كشورهاي تضمينكننده آتشبس، روسيه، ايران و تركيه نيز به طور قابل توجهي در حال اداره كردن نقش خود در جنگ سوريه هستند. بنابر نوشته اين روزنامه امريكايي، طي دو سال گذشته ولاديمير پوتين رئيسجمهوري روسيه به صورت سرسري با امريكا به دنبال برقراري آتشبس و پايان دادن به جنگ بود. اكنون كه در دوران انتقال قدرت در امريكا هستيم مسكو به طور مؤثري امريكا را به حاشيه برده و با تقويت جايگاه خود، به بازيگر مسلط بينالمللي در موضوع سوريه تبديل شده است.
براساس اين گزارش، آتشبس سراسري در سوريه هفته گذشته بعد از توافق مقامات ايران، روسيه و تركيه براي متوقف كردن درگيريها و خشونتها حاصل شد و به يك توافق منجر شد. امريكاييها از روند دور نگه داشته شدند و درحالي كه وزارت خارجه امريكا اصرار ميكند كه منزوي شدن واشنگتن واقعيت ندارد اما به واقع همين اتفاق افتاد و چنين بود. پوتين صراحتاً از ترجيح خود و انتظار براي دونالد ترامپ سخن گفت و دونالد ترامپ نيز به وضوح روشن كرد كه اين احساس دوطرفه است.
http://javanonline.ir/fa/news/830603
ش.د9503743