اهداف روزه داری

موضوع آیات ۱۸۳ تا ۱۸۷ سوره بقره روزه داری است. در این آیات خواسته ها، ثمرات و دستاوردهای روزه داری آمده است. برخی از آنها عبارت است از:

۱. تقوا
تقواپیشگی از مهمترین اهداف روز داری است.( کتب علیکم الصیام... لعلکم تتقون)
تقوا مصادیق متعددی دارد.
حضرت سجاد علیه السلام، ۲۱ مصداق برای تقوا در دعای مکارم الاخلاق ذکر کرده اند. تلاش برای بسط عدل، فرونشاندن خشم، خاموش کردن آتش آختلافات، جذب جداشدگان و ... از آن جمله است

۲. هدایت
از امتیازات دیگر ماه رمضان نزول قرآن برای هدایت است. "شهر رمضان الذی انزل علیه القرآن هدی للناس"
هدایت بدون بهره گیری از قرآن ممکن نیست. جامعیت، جاودانگی و بروز بودن از ویژگی های قرآن است. مهم فهم و تطبیق آن بر نیازهای روز است. نزول قرآن در ماه رمضان و بهار قرآن بودن رمضان، فرصت مناسبی برای دست یابی به بعد هدایتی قرآن برای روزه داران است.

۳. شکر
مقام شکر از مقامات پرارزش است. سالكان راه حقیقت براى رسيدن به آن اصرار دارند.
بلندى و برترى آن در حدّى است که افراد شکور در ميان انسان‌ها بسیار اندك‌ هستند."وَقَلِيلٌ مِن عِبادِىَ الشَّكورُ"
در آیه ۱۸۵ شکر گزاری و تکریم و تعظیم از اهداف وضع احکام روزه دانسته شده است. "وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ"
شکرگزاری با نگاه تشریفی و لطفی به روزه داری به جای نگاه تکلیفی، سهل الوصول تر است.
روزه در نگاه اولیاء الله لطف و تشریف است. حضرت سجاد علیه السلام در دعای ورود به ماه مبارک رمضان این نگاه را به روزه داران منتقل می کند: "وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَ مِنْ تِلْكَ السُّبُلِ شَهْرَهُ شَهْرَ رَمَضَانَ ، شَهْرَ الصِّيَامِ ، وَ شَهْرَ الْإِسْلَامِ." میرزا جواد آقا ملکی تبریزی بر این اساس می گویند: :الصوم لیس تکلیفا بل تشریف"
؛روزه تكلیف نیست بلكه خداوند به وسیله‌ی آن تو را بزرگ داشته و به‌خاطر واجب‌نمودن آن بر ما منت دارد. و به‌همین جهت شكر آن واجب است.

۴. رشد
در آیه ۱۸۶ با مطالبه دعا،اجابت و ایمان از بندگان، وعده رشد به آنان داده می شود.
وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ ۖ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ ۖ فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَلْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ"
ماه مبارک بهشت دعا، ذکر و انس با خداست. افزون بر آن روزه داری خود پاسخی به مطالبه اجابت و ایمان است.
ادای تکلیف و ذکر و تهجد عامل مهمی در تکامل، رشد و رستگاری می باشد.
حضرت علی علیه السلام در نامه ۴۵ به این امر توجه دادند.
"خوشا به حال کسی‌ که واجبات پروردگارش را به جا آورده، و مشکلات را تحمل نموده و در شب از خواب خوش دوری‌ کرده، تا وقتی‌ که خواب بر او چیره شود زمین را فرش خود گرفته و دست را بالش زیر سر کند، در میان جمعیتی‌ که ترس از قیامت دیده هایشان
را بیدار گذاشته، و پهلوهاشان از بستر استراحت جدا شده، و لبهاشان به ذکر پرودگارشان آهسته و آرام گویاست و گناهانشان به کثرت استغفار از بین رفته، اینان حـزب خـدایند، و بدانید که حـزب خـدا رستگارانند».
حضرت علی علیه السلام در نامه اش به مالک اشتر نیز این موضوع را یادآور می شوند.
"بهترين وقت‌ها و بيشترين ساعات عمرت را براي آنچه ميان تو و خداست، قرار ده اگر چه در همه وقت‌ها، كار تو براي خداست، هرگاه نيتت صادق باشد و رعيت را در آن آسايش رسد."

۵.اعتدال
در آیه ۱۸۷ اجازه همبستری با همسر در شب روزه داده می شود.
"أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ إِلَىٰ نِسَائِكُمْ ۚ هُنَّ لِبَاسٌ لَكُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ ۗ "
پیام آیه این است که عبادتِ روز و لذّت مشروع شب، نشانه‌ى جامعيّت دين است.
و اسلام همانند نیازهای روحی به نيازهاى طبيعى توجّه كامل دارد.
مطالبه آیه اعتدال روزه داران در امور معنوی و طبیعی است.