لایه‌های پنهان تنشها در شبه‌جزیره کره

على تتماج
شبه جزیره کره به دلیل تقابل میان دو کره، با چالشهای بسیاری مواجه شده است. دور جدید این تنشها زمانی آغاز شد که کره جنوبی ، پیونگ یانگ را در غرق شدن ناو خود مجرم خطاب کرد.
هر چند که تنش میان دو کره نزدیک به 6 دهه ادامه دارد، اما نکته قابل توجه در تحولات اخیر، مواضع آمریکا و ناتوانی آن در اجرای اهدافش است به ویژه اینکه تا پیش از این دو کره گام های بسیاری برای کاهش تنشها برداشته بودند. آمریکا که تحولات شبه جزیره کره را بهانه ای برای ادامه طرح های خود و ناتو مبنی بر توسعه به شرق می داند تلاش کرده تا از شرایط کنونی برای رسیدن به اهداف خود بهره برداری کند.
در این چارچوب چند هدف از سوی آمریکا پیگیری شده است.
الف) مهمترین چالش آمریکا در منطقه نارضایتی افکار عمومی از ادامه حضور نظامیان آمریکا در شرق آسیا است. اعتراض های گسترده مردم ژاپن به حضور 47 هزار نیروی آمریکایی ، تأکید کره ای ها بر خروج نزدیک به 30 هزار نیروی آمریکایی، نمونه ای بارز از چالشهای آمریکا برای ادامه نظامی گری در منطقه است. آمریکا که با سیاست و تطمیع نتوانسته نگرش منطقه را در این خصوص تغییر دهد اکنون با بحرانی ساختن فضای امنیتی منطقه با محوریت به چالش کشاندن روابط دو کره و تشدید تقابل با چین، این سیاست را پیگیری می کند.
ب) روند تحولات نشان می دهد که آمریکا به دنبال ایجاد حصار نظامی در نزدیکی چین می باشد. تقویت توان دریایی و نظامی در دریای زرد به بهانه رزمایش با کره جنوبی ، توسعه روابط نظامی با ویتنام و اعزام ناو هسته ای به سواحل این کشور ، احداث پایگاه نظامی جدید در قرقیزستان ، انعقاد قراردادهای دفاعی و امنیتی با همسایگان چین، توسعه روابط نظامی با تایوان و... نشانه هایی بر طرح آمریکا برای محاصره نظامی و دریایی چین است.
ج) نکته اساسی آنکه اوباما رئیس جمهور و حزب دموکرات در آستانه انتخابات میان دوره ای کنگره شرایط مطلوبی ندارند و احتمال شکست آنها از هم اکنون قابل پیش بینی است. با توجه به اهمیت این انتخابات برای دموکرات ها اکنون آنها برآنند تا اجرای سیاست های تهاجمی در عرصه سیاست خارجی، قدرت و ابتکار عمل خود را برای افراطیون نمایش دهند. تشدید مواضع خصمانه در برابر کشورهایی مانند کره شمالی و چین که از تهدیدات امنیت ملی آمریکا معرفی شده اند بخشی از این سناریو است.
با تمام این تفاسیر باید توجه داشت که به رغم تحرکات صورت گرفته از سوی آمریکا که با برگزاری رزمایش مشترک با کره جنوبی و اعمال تحریم های جدید علیه پیونگ یانگ شدت گرفت، روند تحولات از ناکامی آمریکا در اجرای اهدافش در این منطقه حکایت دارد.
اولاً، برخلاف خواست آمریکا همچنان کره شمالی در برابر تهدیدات آمریکا مقاومت کرده و حاضر به تسلیم شدن نمی باشد. چنانکه همزمان با تحرکات نظامی آمریکا در منطقه ، کره شمالی نیز از آمادگی نظامی و استقرار سیستم موشکی در مرزهای دو کره خبر داد. کره شمالی همچنین تحریم ها را محرکی برای نظامی تر شدن فضای منطقه عنوان کرد.
ثانیاً، به رغم اعمال فشارهای آمریکا در منطقه ، چین نیز حاضر به همسویی با آمریکا نشد و دو اصل تقویت و نمایش توان نظامی با برگزاری مانورهای نظامی سراسری و حمایت از کره شمالی را در دستور کار قرار داد. چین ضمن هشدار به پیامدهای تحرکات آمریکا تأکید کرد ، حاضر به کنار نهادن روابط با کره شمالی نمی باشد و سیاست های آمریکا را اجرا نمی کند. چین رسماً خواستار خروج ناوهای آمریکا از دریای زرد شده تا تقابل طرفین در عرصه دریایی نیز ادامه داشته باشد.
ثالثاً ، به رغم فضاسازی های واشنگتن، اتحادیه های منطقه ای مانند «آ سه آ ن» نیز از اعمال مجازات علیه پیونگ یانگ حمایت نکرده و خواستار ادامه مذاکرات شده اند. فضای ایجاد شده در منطقه در نهایت آمریکا را وادار کرد تا به پذیرش مذاکرات نظامی سازمان ملل با کره شمالی تن دهد.
جالب توجه آنکه مردم کره جنوبی و ژاپن نیز همچنان بر اصل اخراج نظامیان آمریکایی تأکید دارند.
به هر تقدیر با توجه به روند شبه جزیره کره می توان گفت که عامل اصلی بحران مذکور در منطقه تحرکات و جنگ افروزی های آمریکا است که تلاش دارد طرح رویکرد به شرق را با کمک ناتو اجرایی سازد . با تمام این تفاسیر به رغم تحرکات سیاسی ، اقتصادی و نظامی ، آمریکا در اجرای دو اصل تحت فشار قرار دادن کره شمالی و چین با ناکامی مواجه شده بگونه ای که در نهایت آمریکا به عقب نشینی از تحرکات مذکور و رویکرد به مذاکره وادار شده است هر چند که در ظاهر برای سرپوش نهادن بر ناکامی خویش به تهدیدات علیه کره شمالی ادامه می دهد.