نگاهی اجمالی به سامانه موسوم به سپر موشکی در ترکیه

اختصاصی بصیرت/

در روزهایی که همه شاهد التهابات سیاسی و پر تنش از سوی دولت ترکیه در قبال سیاستهای خصمانه و اشغالگرایانه رژیم صهیونسیتی بودند و اخراج سفیر اسرائیل از ترکیه را اقدامی انقلابی از سوی این کشور در مواجه با رفتار غیر انسانی رژیم اشغال گر قدس بر می شمردند، ترکیه اعلام کرد که سپر دفاع موشکی ناتو تا آخر امسال در خاک این کشور مستقر خواهد شد. این در حالی اتفاق افتاد که بیداری اسلامی در خاورمیانه موجب ظهور جریانهای اسلامی مردمی و مقتدری است که نه تنها موجب وحشت رژیم جعلی اسرائییل شده بلکه آمریکا و سایر متحدانش را به این فکر انداخته است که در مقابل ملتهای مسلمان راهبرد تخاصم از بیرون پاسخگو نیست و باید از درون این جریانات نفوذ کند. آنچه در مورد استقرار سپر موشکی ناتو در ترکیه روی داده و در حال وقوع است، اگرچه واکنشهای مختلفی از سوی مقامات جمهوری اسلامی در پی داشته و کارشناسان و نظریه پردازان خاورمیانه را به اظهار نظر واداشته است، اما بیش از همه موجب اعتراضات مردمی در میان مسلمانان بویژه مردم ترکیه شده است و سولات مختلفی را در فضای اسلام گرایی و اسرائیل ستیزی دولت ترکیه که موجب اقبال عمومی به ایشان شد، در ذهن مسلمانان ایجاد کرده است. واقعیت این است که مردم خاورمیانه انتظار اقدامات عملی در قبال رفتار غیر انسانی رژیم صهیونیستی را مطالبه می کنند نه رفتارهای نمایشی که از "دایره دیپلماسی کاغذی" خارج نمی شود!

سپر موشکی چیست؟

  آمریکا برای تسلط نظامی و امنیتی بر جهان طرحی ریخته است که باید تا سال 2020اجرا شود. این طرح که به «ضربه سریع جهانی» (Prompt Global strike (PGS شهرت یافته است، اساسا طرحی تهاجمی است که برای توجیه افکار عمومی آن‌را دفاع موشکی می‌خوانند. این طرح سپر موشکی نیست، چماق موشکی است. این طرح اول بار در سال 2001 در وزارت جنگ آمریکا (پنتاگون) تصویب شد و در سال 2006 نیز مورد تجدیدنظر نهایی قرار گرفت و 500 میلیون دلار بودجه برای آن اختصاص یافت. براساس طرح (PGS) آمریکا کلاهک‌های هسته‌ای موشک‌های خود را با مواد انفجاری غیرهسته‌ای آماده عملیات می‌کند. ازاین‌رو بسیاری از موشک‌های مستقر در عرشه کشتی‌ها و زیردریایی‌ها و موشک‌های مستقر در خشکی برای ماهیت جدید با کلاهک‌های غیرهسته‌ای آماده می‌شوند. هدف نهایی این طرح آن است که دولت آمریکا بتواند در مدت 60 دقیقه بدون نیاز به جابه‌جایی عظیم نیروی انسانی و تجهیزات فوق‌العاده نظامی اهداف خود را در سراسر کره زمین هدف قرار دهد.

طرح ضربه سریع جهانی (PGS) درواقع نوعی «استراتژی پیش‌دستانه ضربه اول» است که الگوی زمینی جنگ ستارگان محسوب می‌شود. ابتکار دفاع استراتژیک SDI) Strategic Defense Initiative) که به جنگ ستارگان شهرت یافت بر این فرض طراحی شده بود که از زمان صدور دستور حمله موشکی دشمن فرضی تا زمان شلیک موشک زمانی لازم است تا موشک‌های مزبور از سیلوها خارج شود و از سکوی پرتاب شلیک شود. ابتکار دفاع استراتژیک بر این فرض استوار بود که بهترین زمان حمله به این سایت موشکی حدفاصل دستور شلیک تا زمان پرتاب موشک است. این سامانه موشکی بر ضد شوروی طراحی شده بود هرچند هیچگاه عملیاتی نشد. حال آمریکا قصد دارد این سامانه موشکی را برای حمله در سراسر جهان آماده کند.PGS خود وجه کامل و نقطه تکامل استراتژی نظامی سه‌وجهی آمریکاست. آمریکا درصدد است در درجه اول بودجه نظامی خود را برای سال 2008 به رقم 645 میلیارد دلار برساند. (1)

 هدف استقرار سپر دفاع موشکی چیست؟

ایالات متحده امریکا در نشست اخیر سازمان ناتو به ترکیه پیشنهاد داده است که سپر دفاع موشکی امریکا را در ترکیه مستقر کند. ترک‌ها هنوز به این پیشنهاد ایالات متحده پاسخی نداده اند اما در صورتی که این پیشنهاد از طریق ناتو مطرح شود،‌ ترکیه ناچار از پذیرش است. دکتر رحمن قهرمان پور پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات خاورمیانه ‌در گفتگو با دیپلماسی ایرانی گفت: به نظر می‌رسد بحث استقرار خود سپر دفاع موشکی به معنای کلی در خاک ترکیه مطرح نیست و استقرار رادارها در خاک ترکیه مدنظر است. البته به این دلیل که اخبار زیادی درباره این مسئله منتشر نشده است نمی‌توان به طور قطع گفت که منظور از استقرار سپر دفاع موشکی در ترکیه چیست. سپر دفاع موشکی که امریکا قصد داشت در چک و لهستان مستقر کند، از سه عنصر تشکیل شده است:‌ یکی خود موشک‌های رهگیر است که این موشک‌ها توانایی دارند موشک‌های پرتاب شده را نابود کنند به علاوه دو سامانه رادار باند ایکس که اصطلاحا امکان 360 درجه چرخش دارند.

درباره اهداف سپر دفاع موشکی ابهامات زیادی وجود دارد. امریکایی‌ها همواره به روس‌ها گفته اند که استقرار این سامانه برای مقابله با توان موشکی ایران است. ولی نکته این جاست که ایران چنین موشک‌های استراتژیکی ندارد. این جا بحث موشک‌های قاره پیما و بالستیک مطرح می‌شود. امریکایی‌ها می‌گویند که ایران در آینده به چنین موشکی دست پیدا می‌کند. در این خصوص باید گفت که دکترین دفاعی ایران در صورت دست یابی به چنین موشک‌هایی از آن‌ها استفاده تهاجمی‌نخواهد کرد. بنابر این به نظر می‌رسد مطرح کردن توان موشکی ایران بحث تبلیغاتی است. ضمن این که به لحاظ مکان استقرار این موشک‌ها، مکان‌های پیشنهادی همواره دور روسیه بوده است. لذا هنوز ابهام وجود دارد در اهداف این اقدام و معلوم نیست که امریکا دنبال استقرار این سامانه است یا ناتو؟ اگر ناتو در پی استقرار سپر دفاع موشکی است،‌ تهدیداتی که ناتو تعریف کرده شامل این نوع تهدیدات نمی‌شود. در کل باید گفت که ابهام جدی درباره این که چرا امریکایی‌ها می‌خواهند این سامانه در خارج از خاک امریکا مستقر شود وجود دارد.

مواضع روسیه 

استقرار رادار آمریکایی در ترکیه نشانه لجبازی غرب است

 آخرین واکنشها مربوط به وزارت خارجه روسیه است. این کشور در بیانیه ای که جمعه منتشر شد، نگرانی عمیق روسیه از اصرار اروپا و آمریکا به عملیاتی کردن مرحله به مرحله بخش اروپایی طرح جهانی آمریکایی سپر دفاع موشکی ابراز کرده و تاکید می کند: این گونه اقدامات عامل بازدارنده در مذاکرات شورای روسیه - ناتو در زمینه مساله امنیت موشکی اروپا محسوب می شود و نشان می دهد که امریکا و اروپا در مشارکت ندادن برابر روسیه در طرح سپر دفاع موشکی اروپا لجبازی می کنند. در این بیانیه از غربی ها خواسته شده است که به منافع و نگرانی های روسیه به خاطر استقرار بخش اروپایی سپر دفاع موشکی به شکلی شایسته توجه کرده و به مذاکرات شورای ناتو - روسیه درباره معماری جدید سپر یاد شده ، ماهیتی عمل گرا و واقعی بدهند.مقامات روس، استقرار سیستم پدافند موشکی آمریکا در مجاورت مرزهای روسیه را تهدیدی برای امنیت راهبردی خود می دانند و به طور مکرر هشدار داده اند که در صورت استقرار تسلیحات آمریکایی در کشورهای مجاور، تدابیر متقابل اتخاذ خواهند کرد. (2)

مواضع ایران 

سامانه رادار موشکی موجب سوء تفاهم در همه منطقه است.

علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه در دیدار با همتای ارمنی خود گفت: امروز درخصوص موضوع مربوط به استقرار سامانه راداری موشکی که قرار است در ترکیه مستقر شود، به رایزنی پرداختیم زیرا این موضوع موجبات نگرانی جمهوری اسلامی ایران و کشورهای همجوار منطقه را فراهم کرده است. وزیر امور خارجه با ابراز امیدواری در این باره که ترکیه برای استقرار سپر موشکی امریکا در خاک کشورش توجیه لازم را داشته باشد گفت: نباید بگذاریم منطقه بیش از این شاهد سوء تفاهمات مختلف باشد.(3)

هشدار به ترکیه

دکتر وحیدی، وزیر دفاع در خصوص استقرار سپر دفاع موشکی در ترکیه گفت: استقرار سامانه موشکی از سوی بیگانگان در ترکیه توجیهی ندارد و به نفع ملت های منطقه نیست و ما این اقدام را بسیار مضر قلمداد می کنیم. سردار وحیدی اظهارداشت: تجربه نشان داده است که حضور نیروهای بیگانه درکشورهای منطقه موجب خدشه دار شدن اعتماد بین کشورها و در نهایت نقض حاکمیت ملی آنها می شود. وی با بیان این که آمریکا امروز در حوزه های سیاسی و اقتصادی سیر نزولی را طی می کند، افزود: دخالت نظامی و مداخله در امور داخلی کشورهای مختلف نمی تواند این مسیر را تغییر و آنها را از این وضعیت نجات دهد.

معاون فرهنگی و تبلیغات دفاعی ستاد کل نیروهای مسلح هم با اشاره به استقرار سپر موشکی ناتو در ترکیه گفت: ترکیه باید بداند که با اینکار تمام ظرفیت خود را صرف حمایت از صهیونیست‌ها کرده است و باید پاسخگو باشد. جزایری در گفت و گو با شبکه العالم گفت: وضعیت جنگ‌های آینده به گونه‌ای است که سپرهای موشکی در واقع عروسکی بیش نیستند. وی افزود: آمریکایی‌ها با نگرانی جدی از حفظ موجودیت اسرائیل غاصب در صددند تمامی ظرفیت‌ها و فرصت‌ را بکار گیرند و استقرار سپر موشکی در ترکیه می‌تواند یکی از اهداف آنها باشد.

 هدف سپر موشکی امنیت کشورهای میزبان نیست

سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل گفت : هدف آمریکا از استقرار سپر دفاعی موشکی تامین امنیت کشورهای میزبان این سیستم نیست. به گزارش ایرنا، محمد خزاعی در جلسه کمیته خلع سلاح و امنیت بین المللی مجمع عمومی این سازمان ، دیدگاهها و مواضع جمهوری اسلامی ایران را در خصوص خلع سلاح هسته ای، سیستم سپر دفاع موشکی و خاورمیانه عاری از سلاحهای هسته ای تشریح کرد. وی تاکید کرد : استقرار سیستم دفاع موشکی بر امنیت کشورهای میزبان این سیستم و حتی کشورهائیکه این سیستم را اداره می کنند، نخواهد افزود .(4)

سیاست گسترش ناتو به شرق

حسین علایی درباره پذیرش ترکیه مبنی بر استقرار سپر موشکی در خاک این کشور اظهار کرد: بعد از فروپاشی شوروی و پیمان ورشو، انتظار می‌رفت که پیمان ناتو نیز منحل شود و جهان به سمت کناره‌گیری از نظامی‌گری حرکت کند اما آمریکا اجازه نداد که این پیمان از بین رود و حتی ناتو در ماموریت‌های جدید نیز شرکت کرد.او ادامه داد: ترکیه از سال‌های دور عضو پیمان ناتو بوده و سال‌های درازی است که با این پیمان همکاری می‌کند و از سوی دیگر در جهت عضویت در اتحادیه اروپا امتیازاتی به کشورهای اروپایی می‌دهد. هم‌چنین آمریکا تلاش می‌کند در مسایل خاورمیانه الگوی ترکیه را در کشورهای اسلامی مطلوب نشان دهد. ترکیه روابط خوبی با آمریکا دارد و پایگاه اینجلیک این کشور در اختیار نیروهای نظامی آمریکا قرار دارد؛ بنابراین به نظر می‌رسد استقرار سپر موشکی ناتو در ترکیه در راستای سیاست‌های رو به گسترش ناتو به سمت شرق، همکاری‌ها با آمریکا و استفاده از ظرفیت‌های ترکیه توسط این کشور در مداخله در خاورمیانه قابل ارزیابی است.(5)

 کنترل توان موشکی ایران

معاون عملیات ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه استقرار سپر موشکی در ترکیه در راستای کنترل توان موشکی ایران است، گفت: آمریکا فکر می کند با این اقدامات می تواند امنیت رژیم صهیونیستی را فراهم کنند. امیر سرتیپ سید پرویز هاشمی در گفتگو با خبرنگار مهر، در خصوص استقرار سپر موشکی ناتو در ترکیه اظهار داشت: استقرار سپر موشکی در ترکیه اقدامی دفاعی است اما نه برای آنها بلکه در راستای کنترل توان موشکی ما. وی ادامه داد: ما هم به لطف خدا سیاست های خود را داریم و مشکلی برای ما پیش نخواهد آمد. معاون عملیات ستاد ارتش با اشاره به اینکه آمریکا برای خود طرح هایی را اجرا می کند و فکر می کند با این اقدامات می تواند امنیت رژیم صهیونیستی را فراهم کنند، گفت: ما هم در راستای صیانت از کشورمان طرح های خودمان را داریم و هر کشوری مختار است که برای دفاع از خود طرحش را بکار گیرد.  

واکنش های درونی ترکیه

شعارهای ضد اردوغانی
روزنامه ترک زبان رادیکال در گزارشی میدانی از منطقه بیریجیک و کوریجیک جایی که قرار است رادارهای سپر موشکی ناتو در آن مستقر گردد نوشت که مردم این منطقه به شدت از اقدام دولت انکار در موافقت با نصب رادارها در این کشور خشمگین هستند.به گزارش رحماء به نقل از این روزنامه شهروندان این منطقه در سخنانی تمسخرآمیز همراه با کنایه به دولت ترکیه  می گویند که " ما مشهورشده ایم چرا که از این پس همه مردم جهان حتی استرالیایی ها هم به یمن وجود این رادارها ما را خواهند دید". رادیکال نوشت: تعدادی از ساکنان این منطقه اعلام کردند که بزودی طوماری همراه با هزاران امضا در مخالفت با استقرار رادارهای ناتو در منطقه خود تهیه و آن را به آنکارا خواهند فرستاد. مردم بیرجیک در گفت و گو بااین روزنامه ترکیه ای  گفته اند که هدف اصلی از این اقدام ناتو این است که ترکیه نقش ژاندارم "اسراییل "را ایفا کند.

  مولود بیکدیمیر یکی دیگر از شهروندان بیریجیک گفت: مسئولان ما از یک طرف می گویند ضد اسراییلی هستند ولی از دیگر سو با استقرار رادارهای ناتو برای حمایت از اسراییل موافقت می کنند. چرا ما در مرمره آبی نه شهید تقدیم کردیم؟ چرا ما باید با همسایگان مسلمانمان در سوریه و ایران دشمن باشیم؟ مولود یکی دیگر از شهروندان بیریجیک نیز به روزنامه رادیکال  گفت: تمامی اهای این منطق هدر انتخابات اخیر به حزب عدالت و توسعه رای دادند اما پس از این آرای ما قطعا مال آنها نخواهد بود.در منطقه کوریجیک نیز جوانان این منطقه در اقدامی نمادین از طریق سایت اجتماعی فیس بوک حملات تبلیغی دامنه داری را علیه استقرار رادار ناتو در ترکیه آغاز کرده اند. فاطمه هشتاد ساله از اهالی کوریجیک دراین باره می گوید: این منطقه سابقا پذیرای رادارهای آمریکایی بوده است و ما در گذشته علیه این اقدام آمریکا تظاهرات کردیم لذا اگر بار دیگر نیازی باشد به خیابانها خواهیم ریخت و شعار خواهیم داد: " آمریکا از کشورم برو بیرون" . امینه ایشیک یکی از ساکنان منطقه بکر اوشاق نیز به روزنامه رادیکال ترکیه گفت: آنها (ناتو) باریختن خون مردم بی گناه خاورمیانه تغذیه می کنند. من از اینجا به اردوغان سلام می کنم و می گویم تو هم برو همانجایی که مبارک رفت.

تجمع اعتراض آمیز

جمعی از مردم ترکیه در اعتراض به استقرار سپر موشکی آمریکا و ناتو در خاک کشورشان در شهر اسلامبول دست به تظاهرات زدند. به گزارش خبرگزاری ترکیه، گروهی از مردم اسلامبول علیه استقرار سپر موشکی آمریکا به ناتو در خاک کشورشان به خیابان ها ریختند. این عده با حمل پلاکاردهایی با مضمون «ما نمی خواهیم سپر بلای امپریالیسم و صهیونیسم شویم» راهپیمایی خود را آغاز کردند. تظاهرکنندگان در طول راهپیمایی با سر دادن شعارهای ضد اسرائیلی و ضد آمریکایی خواستار منصرف شدن دولت ترکیه از انجام این اقدام مداخله جویانه در کشورشان شدند. سخنگوی این گروه با قرائت بیانیه ای مطبوعاتی اعتراض مردم ترکیه به آمریکا و رژیم صهیونیستی را ابراز کرد و خواهان انصراف دولت آنکارا از تصمیم خود در زمینه استقرار سپر موشکی ناتو در خاک ترکیه شد.(6)

حمایت ترکیه از ایران در مقابله با هرگونه حمله نظامی

  وزیر خارجه ترکیه نیز که بسیار تلاش می کند نقش میانجی بزرگ در مناقشات منطقه را بازی کند مجددا ایران را دوست نزدیک ترکیه نامید و از حمایت ترکیه از ایران در مقابله با هرگونه حمله نظامی سخن گفت. وزیر امور خارجه ترکیه با بیان اینکه هر کشوری که به دنبال تعرض نظامی به ایران باشد ترکیه را در مقابل خود خواهد دید گفت:در عین حال از خاک ترکیه کسی نمی تواند از اسرائیل دفاع کند. داود اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه در دیدار با معاون وزیر امور خارجه با اعلام اینکه در یک دوره تاریخی در منطقه بسر می بریم ، گفت: زیر ساخت های آتی منطقه در حال شکل گرفتن است و ایران و ترکیه بعنوان بزرگترین قدرت های منطقه از طریق همکاری با همدیگر می توانند در شکل گیری این زیر ساخت ها موثر واقع گردند. وزیر امور خارجه ترکیه افزود: هر کشوری که به دنبال تعرض نظامی به ایران باشد ترکیه را در مقابل خود خواهد دید.داود اوغلو همچنین این نکته را متذکر شد که از خاک ترکیه کسی نمی تواند علیه ایران اقدامی انجام دهد در عین حال از خاک این کشور کسی نمی تواند از اسرائیل دفاع کند. در همین حال، وزیر دفاع ترکیه اعلام کرد که کشورش در راستای عمل به مفاد نشست لیسبون در طرح سپر دفاع موشکی مشارکت می کند. (7) 

  --------------------------------------------------------

 منبع:

 1)      دانشنامه وی کی پدیا

 2)   همشهری آنلاین

 3)      تابناک

 4)      مهر

 5)      عصر ایران

 6)      ایرنا

 7)      ایسنا