طولانی شدن مذاکرات به ضرر ایران است

پایگاه بصیرت؛ گروه بین الملل: بیانات رهبر معظم انقلاب در روز 19 بهمن ماه درباره مباحث هسته ای صفحه جدیدی را در مذاکرات هسته ای باز می کند. ایشان ضمن ابراز موافقت بر توافقی که انجام بگیرد، تصریح کردند: توافق نکردن بهتر از توافق بد است. معظم له در ادامه مخالفت خود را با توافق دو مرحله ایريال یعنی ابتدا توافق برکلیات و سپس توافق بر جزئیات، ابراز کردند و آن را وسیله ای برای بهانه گیری های مکرر طرف غربی دانستند.

با توجه به این سخنان، خبرنگار گروه بین الملل سایت بصیرت با دکتر جواد حقگو استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی در مصاحبه ای ابعاد مختلف این مسئله را بررسی کرده است که در ادامه می آید:

بصیرت: رهبر معظم انقلاب اخیرا در سخنان خود اعلام کردند که با دو مرحله ای شدن مذاکرات هسته ای مخالف هستند و توافق بر سر کلیات و جزئیات باید در یک مرحله باشد. از نظر شما دلایل این مخالفت چیست؟

دکتر حقگو: دلیل اصلی این مخالفت طولانی شدن روند مذاکرات مسئله ای است که در مجموع از زوایایی مختلف می توان بررسی کرد و رهبر انقلاب با استنادات عمیق این مخالفت را ابراز داشتند. از دو منظرِ منافع آمریکا و منافع جمهوری اسلامی ایران می توان به این مسئله نگاه کرد. طولانی شدن  روند مذاکرات منافعی برای دولت آمریکا دارد و بازخورد این مسئله را می شود در دو عرصه داخلی و بین المللی مورد بررسی قرار داد. در عرصه داخلی آمریکا، دولت اوباما به عنوان دولتی که دومین دوره ریاست  جمهوری را می گذارند و با توجه به تغییری که در ترکیب کنگره این کشور به وجود آمد با یک سری از محدودیت ها و مشکلات عمده ای مواجه است. یکی از موارد بحث این است که حل کردن پرونده هسته ای ایران، شعار هر دو دوره اوباما بود منتها با اتفاقاتی که در عرصه داخلی آمریکا  افتاد این امر میسر نشده است و طولانی شدن مذاکرات به نفع دولت اوباما است از این جهت که هم می تواند با طولانی  کردن، این بحث را مطرح کند که ما در حال مذاکره هستیم و هم این که مذاکرات به شکست نینجامد و از طرفی لابی های با نفوذ در سیاست آمریکا را راضی نگه دارد.

 از منظر بین الملل هم طولانی شدن مذاکرات مباحثی را دارد. به هر حال این طولانی شدن به ویژه از منظر اقتصاد سیاسی برای دولت آمریکا منافعی دارد. کنترل قیمت انرژی و قیمت نفت یکی از این موارد است، زیرا که بحث انرژی در دهه اخیر کانون مناقشه غرب و ایران بوده است. به جهت این که هر چقدر مذاکرات طولانی شود اهرمی است که دولت آمریکا می تواند از آن استفاده کند و آثار مشخصی را در پی دارد و قیمت نفت به نحوی است که ایالات متحده از این مسئله استفاده خواهد کرد. مسئله بعد بحث تداوم هژمونی آمریکا و جلوگیری از گذار به نظم چند قطبی است.  از این جهت به دلیل این که تداوم زیاد بحث هسته ای ایران می تواند حضور بیش از پیش آمریکا را در خاورمیانه و خلیج فارس توجیه کند.

از نظر تاریخی پیما�� هایی که در آن ها کلی گویی شده باعث مشکلاتی شده است. نمونه آن پیمان اسلو بود که بین رژیم صهیونیستی و یاسر عرفات در سال 1993 بسته شد اما با وجود بیش از دو دهه از آن هنوز تفسیرهای دوگانه رژیم صهیونیستی باعث شده  که این رژیم،  شهرک سازی و تجازورات خود را ادامه داده و همه را هم به پیمان اسلو ارجاع دهد. به هر حال بحث هسته ای هم اگر شفافیت نداشته باشد و کلی و مبهم باشد مشکلاتی را به همراه خواهد داشت. بند به بند و کلمه به کلمه این توافق مهم است  و بار حقوقی خود را خواهد داشت. در واقع بر اساس این عوامل طولانی شدن مذاکرات به ضرر جمهوری اسلامی است.

بصیرت: تاثیر این سخنان رهبری بر ادامه و نتایج مذاکرات چه می تواند باشد؟

دکتر حقگو: این سخنان رهبری از آنجا حائز اهمیت است که بر خلاف تصوری که در غرب به وجود آمده است که ایران تحت تاثیر عوامل خاص و تحریم ها از موضع خود کوتاه آمده است و می خواهد به هر قیمتی به توافق برسد خط بطلانی کشیده شد. از دیگر تاثیرات سخنان رهبری می تواند این باشد که توافق تنها در صورتی به مراحل نهایی نزدیک می شود که منافع جمهوری اسلامی که بخش عمده ای از آن ها لغو همه تحریم ها است مورد توجه قرار بگیرد و به خط قرمزهایی که به  مسائل دفاعی امنیتی ایران برمی گردد تخطی نشود.

بصیرت: واکنش طرف های غربی به سخنان رهبری چه بوده است؟

دکتر حقگو: اولین واکنش از طرف "جان کری" بود که به نوعی یک واکشن هیجانی را انجام داد و گفت ما هیچ اصراری بر توافق  نداریم و  بر اساس صحبت های او هیچ توافقی قرار نیست صورت بگیرد و از صحبت های کری بر می آمد که اگر توافق قرار باشد که یک مرحله ای باشد بعید است که توافقی صورت بگیرد. اما یک روز بعد رئیس جمهور آمریکا به نوعی ابراز خوش بینی کرد و این  بحث را مطرح کرد که توافق شدنی است. به هر شکل دو مقام حقوقی بلند پایه آمریکا دو نظر مختلف دارند و این مسئله قابل بررسی است، اما مسئله ای که وجود دارد این است که در نهایت باید خط قرمزهای ما رعایت شود. واکنش های غربی هیجانی و احساسی بود و در نهایت به خاطر فضا سازی است و چه بسا که آن ها بخواهند در صورت شکست مذاکرات، ایران را مقصر اصلی جلوه دهند.

بصیرت: با توجه به شرایط به وجود آمده پیش بینی شما از آینده مذاکرات چیست؟

دکتر حقگو: به نظر من با توجه به شناختی که از طرف غربی وجود دارد در مورد توافق نهایی و جامع که منافع ملی ایران را در نظر بگیرد، چشم انداز امیدوار کننده ای وجود ندارد منتها با توجه به تحولات اخیر منطقه و قدرت منطقه ای جمهور ی اسلامی که یک پارامتر تعیین کننده است در میان مدت امکان توافق چه در کلیات و چه در جزئیات وجود خواهد داشت. عدم توافق تنها به ضرر ایران نیست بلکه هم به لحظ سیاسی امنیتی و اقتصادی طرف مقابل هم ضرر خواهد کرد./

با تشکر از جناب دکتر حقگو که وقت خود را در اختیار پایگا بصیرت قرار دادند.

مصاحبه از: یوسف شفیعی