آینده ونزوئلا به کدام سمت می رود؟

وضعیت کشور ونزوئلا در حال حاضر بشدت دو قطبی است. اوضاع بد اقتصادی، مردم این کشور را در شرایط دشواری قرار داده است که این امر باعث شده جامعه ونزوئلا شاهد یک نابرابری شدید بین طبقه متوسط، مرفه و افراد کم درآمد باشد. زمانی که هوگو چاوز در سال 1998 به قدرت رسید در اولین اقدام خود، زمین های بزرگ را بین کشاورزان تقسیم و از طرف دیگر فولاد و سایر صنایع را ملی کرد. اقدامی که ضمن برانگیختن خشم شدید ثروتمندان و طیف غربگرا، به اعتقاد برخی اولین جرقه دو قطبی شدن را در ونزوئلا زد. البته برخی از کارشناسان نیز این اقدام هوگو چاوز را به ضرر اقتصاد ونزوئلا و ریشه بحران اقتصادی فعلی را در سال 98 میلادی عنوان می کنند.

با توجه به سیاست های ضدآمریکایی چاوز، کاخ سفید در دو دهه گذشته بشدت به این کشور حساس شده است. آنها که آمریکای لاتین را طبق دکترین مونرو حیاط خلوت خود می دانستند تحمل به قدرت رسیدن دولتی مخالف سیاست هایشان را نداشتند. لذا آمریکایی ها تمام توان خود را برای سرنگونی دولت ونزوئلا بکار گرفتند. وضعیت بد اقتصادی مردم فرصتی بود تا مخالفین دولت مادورو در انتخابات پارلمانی ونزوئلا بتوانند اکثریت مجلس را تصاحب کنند که این مسئله با استقبال کاخ سفید مواجه شد. با تندتر شدن التهابات و بحران این کشور، فرصت مغتنمی برای ایالات متحده و همپیمانانش ایجاد شد تا سیاست های مداخله جویانه خود را شدت بخشند. سیاست جبهه بندی متقابل که آمریکایی ها در پیش گرفته اند، نوعی نسخه برداری از سیاست واشنگتن در سوریه است.

از طرفی دیگر وضعیت ونزوئلا تبدیل به میدانی برای جناح بندی سیاست های جهانی شده است. در یک سو برخی کشورها –مانند انگلیس، فرانسه و آلمان- به سرکردگی آمریکا هستند که براندازی دولت مادورو را دنبال و برخلاف قواعد دیپلماتیک از شورشیان حمایت می کنند و در مقابل کشورهایی مانند ایران، روسیه و چین از دولت قانونی ونزوئلا حمایت کرده و مخالفان را به رسمیت نمی شناسند. روند تحولات کنونی این کشور شمالی آمریکای جنوبی، نشان می دهد بحران کاملا با برنامه ریزی آمریکا اتفاق افتاده و گسترش یافته است. اعلام حمایت بلافاصله ترامپ از گوایدو که خود را بصورت کاملا غیر قانونی رئیس جمهور این کشور نامیده است، نشان می دهد پشت پرده این ریاست جمهوری خودخوانده کیست.

حال این سؤال مطرح است که ایالات متحده آمریکا در ونزوئلا بدنبال چیست؟

در پاسخ به سؤال مطرح شده باید گفت که آمریکا درصدد نفوذ در ونزوئلاست و به تبع آن با روی کار آوردن دولت وابسته به خود، می تواند کشوری که بیشترین ذخایر نفتی دنیا را دارد، در اختیار بگیرد. کاخ سفید با این اقدام خود می خواهد آینده انرژی جهان را مدیریت کند. در وضعیت فعلی که سیاست های عربستان سعودی کاملا هماهنگ با آمریکاست. اگر کشور دومی در زمینه انرژی همانند سعودیها با آمریکا متحد استراتژیک باشد، این کشور به راحتی خواهد توانست در زمینه انرژی کشورهای روسیه، ایران و سایر دولت های مخالف آمریکا را تحت فشار بگذارد. درواقع میزان حجم انرژی شناخته شده در ونزوئلا، اهمیت این کشور را برای بازیگران خارجی دوچندان کرده است. نکته بعدی اینکه نفت کشور ونزوئلا برای پالایشگاه های آمریکا کاملا مناسب است و آمریکا با در اختیار داشتن نفت این کشور، می تواند هزینه های خود را بشدت تقلیل دهد. نکته سوم این است که تمایل دولت مادورو به سمت شرق باعث شده است که آمریکایی ها حضور کشورهای روسیه وسایر رقبا را در نزدیکی مرزهای خود تحمل نکنند. نکته چهارم اینکه ونزوئلا آخرین پل برای بازگشت کامل واشنگتن به آمریکای لاتین است. از این رو فشارها بر نقطه‌ای متمرکز شده که منشأ آغاز جنبش استقلال‌طلبی در این منطقه بوده است. البته امریکابشدت نیاز به حمایت کشورهای دیگر از کودتای صورت گرفته دارد بنابراین با استفاده از غول های رسانه ای خود می کوشد به مخالفین دولت ونزوئلا مشروعیت ساختگی داده تا بتواند در محاسبات و مواضع دولت های دیگر تأثیر گذار باشد.

اما آینده ونزوئلا به کدام سمت می رود؟

هماهنگی اقدامات بین دولت خودخوانده گوایدو با واشنگتن نشان می دهد که کودتای صورت گرفته شده کاملا منشا خارجی دارد. گرچه وضعیت بد اقتصادی کار را برای دولت مادورو بشدت دشوار ساخته ولی اکثریت مردم این کشور تا کنون از کودتای آمریکایی حمایت نکرده اند. گویا سیاستمداران آمریکا فراموش کرده اند که آمریکای لاتین مهد کودتاست. تنها در ونزوئلا در دهه های اخیر نزدیک به پانزده کودتا اتفاق افتاده که فقط ۱۳ درصد آن ها موفق بوده است. حمایت قاطع ارتش و نیروهای نظامی این کشور از دولت مادورو، توانست کودتای آمریکایی را در مرحله اول ناکام بگذارد. حمایت روسیه و چین از دولت قانونی ونزوئلا کار را برای آمریکا در استفاده از اهرم شورای امنیت سازمان ملل نیز سخت و به نوعی بی فایده کرده است. البته این به معنای دست برداشتن کاخ سفید از این کشور نفت خیز نیست. برخی کارشناسان معتقدند از این پس باید منتظر فعال شدن جوخه های ترور و آدمکشی در خیابان های شهری ونزوئلا بود. جوخه هایی که از یک سو با جنایات خود بر آتش بحران می دمند و از سوی دیگر با استفاده از تبلیغات رسانه ای گسترده آمریکا، دولت ونزوئلا مسئول این قتل ها اعلام می شود تا در داخل و خارج از آن مشروعیت زدایی شود.