روابط ایران و عراق پس از سقوط دیکتاتوری صدام حسین وارد فاز جدیدی از روابط سیاسی شد. این روابط پیش از آنکه توسط مسئولان دو کشور تثبیت شود به واسطه دو ملت ارتقا یافت. میزبانی عراقی ها در اربعین و استقبال ایرانی ها از زیارت عتبات عامل مهمی در ارتقا روابط دو کشور شد. بر همین اساس، هفته قبل هیأتی رسانه‌ای از جمهوری اسلامی ایران با دعوت رسمی علی الموید رئیس مجمع عیون عراق که ریاست مجموعه های رسانه ای عراق را به عهده دارد و به منظور ایجاد تعاملات رسانه‌ای، به کشور عراق سفر کرد. در این سفر هیات ایرانی به ریاست فرشاد مهدی پور معاون وزیر ارشاد در دیدارهای مختلف از جمله دیدار با علی الموید مقدمات تفاهم نامه های رسانه ای تلاش کرد مقدمات تفاهم نامه های رسانه ای میان دو کشور را فراهم کند و بنا شد در گام های بعدی ماحصل جلسات مختلف کارشناسی تبدیل به یک راهبرد چند مرحله ای برای تحکیم تعاملات رسانه ای بشود.حسام‌الدین برومند سردبیر روزنامه ایران و عضو هیات اعزامی ایران به عراق در این خصوص به خبرنگار فارس گفت: وقتی از ایران و عراق صحبت می‌کنیم در حوزه رسانه، دو نکته مهم و مشترک بین دو کشور وجود دارد، نکته اول این است که هر دو کشور ایران و عراق دشمنان مشترکی دارند که روزانه علیه آنها هجمه رسانه‌ای انجام می‌دهند، به همین خاطر وظیفه اول تعامل و تبادل بین ایران و عراق، مقابله با پدیده شوم تروریسم رسانه‌ای است.وی ادامه داد: پدیده تروریسم رسانه‌ای یک واقعیت غیر قابل انکار است و هر دو کشور ایران و عراق باید با تدابیر دوجانبه و سناریوهای هوشمندانه رسانه‌ای بتوانند با این پدیده مقابله جدی داشته باشند.
نقش رسانه‌های ایرانی و عراقی برای جهانی‌سازی اربعین و مقابله با تروریسم رسانه‌ای
سردبیر روزنامه ایران، تصریح کرد: اینگونه سفرها کمک می‌کند که یک تعامل دوجانبه و همکاری مؤثری بین دو کشور در حوزه رسانه اتفاق بیافتد و حتی رسانه‌های دو کشور با یکدیگر ارتباط بیشتری برقرار کنند که بتوانند با پدیده تروریسم رسانه‌ای برخورد کنند.برومند در ادامه موضوع راهپیمایی اربعین را نکته حائز اهمیت دیگری در زمینه تعاملات رسانه‌ای ایران و عراق عنوان کرد و گفت: راهپیمایی اربعین امروز یک کنگره بزرگ مؤثر در جهان اسلام و حتی در دنیاست و اتفاقی که تا الآن افتاده این است که نتوانسته‌ایم یک تصویر جهانی از اربعین به همه دنیا مخابره کنیم؛ نباید تصویر اربعین فقط به عراق و یا ایران محدود شود، تصویر اربعین باید یک تصویر جهانی باشد.وی در همین زمینه تأکید کرد: همکاری مؤثر ایران و عراق در حوزه رسانه می‌تواند و این ظرفیت را دارد که کمک کند تصویر اربعین یک تصویر جهانی شود و همه رسانه‌های ایرانی و عراقی باید پای کار بیایند، علاوه بر اینکه همکاری مؤثری باید با یکدیگر داشته باشند، باید بتوانند از ظرفیت‌های رسانه‌ای کشورهای دیگر نیز استفاده کنند تا در حوزه منطقه و فراتر از منطقه در قاره‌های دیگر یک تصویر جهانی از اربعین ساخته شود و این با اقدامات رسانه‌ای شدنی است و همکاری مؤثر رسانه‌ای نیاز دارد.
سردبیر روزنامه ایران اضافه کرد: مجموع این دو موضوع مهم، یعنی موضوع مقابله با تروریسم رسانه‌ای و تصویرسازی جهانی از اربعین، دو نقطه عطف مهم و شاخص بزرگی است که ایران و عراق باید در حوزه رسانه با تدابیر دوجانبه و سناریوهای هوشمندانه انجام دهند.برومند با اشاره به میزان تأثیر سفر هیأت رسانه‌ای ایران به عراق انجام شد در تقویت ارتباطات بین دو کشور، گفت: یکی از جنبه‌های مثبت این سفر این بود که فقط محدود به یک سری از دیدارها و بازیدها نبود، بلکه در این سفر، تفاهم‌نامه‌های رسانه‌ای میان هیأت رسانه‌ای ایران و بخش‌های مختلف رسانه‌ای در عراق انجام شد.وی همچنین گفت: ساختار رسانه‌ای در عراق سه ضلع مهم و اصلی دارد، یک ضلع آن رادیو و تلویزیون‌های ملی هستند، یک ضلع دیگر سازمان رسانه و ارتباطات است که وظیفه سیاستگذاری را در حوزه رسانه انجام می‌دهد و ضلع سوم هم سندیکای روزنامه‌نگاران و خبرنگاران است که هیأت رسانه‌ای ایران در این سفر با هر سه ضلع و مقامات، تفاهم‌نامه‌هایی را منعقد کرد و تدابیر و نکات رسانه‌ای را به مرحله خروجی و اجرا رساند.سردبیر روزنامه ایران خاطرنشان کرد: وقتی چالش‌ها و مسائل به خروجی می‌رسد و برای آن تفاهم‌نامه تعریف می‌شود، قطعا تأثیرات مثبتی در چشم‌انداز روابط ایران و عراق خواهد داشت که این هیأت رسانه‌ای با این تفاهم‌نامه و خروجی، یک چشم‌انداز مهمی را دنبال می‌کند و شدنی هم هست و چشم‌انداز این است که روایت ایرانی از عراق و روایت عراقی از ایران باید بدون واسطه یکدیگر باشد و به نقطه‌ای برسند که هر دو کشور یک روابط بی واسطه از هم داشته باشند
برنامه‌ریزی برای مقابله با فیک‌نیوزها میان رسانه‌های ایران و عراق
همچنین سیروس شیرزاد مسئول خبرگزاری قدس عضو دیگر هیات اعزامی ایران به عراق نیز در این خصوص گفت: در این سفر که با حضور معاون امور رسانه‌ای و تبلیغات وزارت ارشاد انجام شد، اکثر دیدارهایی که با خبرنگاران و اصحاب رسانه و مدیران شبکه‌های عراقی داشتیم بر این نکته تأکید شد که ایران و عراق ظرفیت‌های زیادی دارند و بخش رسانه‌ای دو کشور از ظرفیت‌ها غافل شده‌اند. وی افزود: در اکثر دیدارها بر گسترش همکاری‌های رسانه‌ای تأکید شد که موجب گسترش فرهنگ و تعاملات دو کشور در سطح عالی خواهد شد.مسئول خبرگزاری قدس ادامه داد: نکته مهمی که در این دیدارها وجود داشت، این بود که همه آنها تمایل داشتند که همکاری را با رسانه‌های ایرانی گسترش دهند، اکثر مدیران رسانه‌های عراقی می‌گفتند که دسترسی به اخبار اصلی را از شبکه‌ها و خبرگزاری‌های اصلی ایران نداریم و در اغلب موارد مجبور به استفاده از منابع غربی هستیم، با توجه به اینکه تلویزیون ایران متأسفانه تحریم است و شبکه‌های تلویزیونی ایرانی به لحاظ ماهواره‌ای تحریم و قابل دسترسی نیستند و اخبار را از شبکه‌های دیگر دریافت می‌کنند، رسانه‌های عراقی اخبار دسته اول از ایران را به سختی دریافت می‌کنند.
وی افزود: در این دیدارها طرف‌های مقابل می‌خواستند تفاهم‌نامه رسانه‌ای را با خبرگزاری‌ها و شبکه‌های ایرانی داشته باشند، این درخواست متقابل بود، رسانه‌های ایرانی هم تمایل به این تفاهم‌نامه رسانه‌ای بودند، در مجموع توافق شد که بین وزارت ارشاد و کمیته رسانه‌ای و ارتباطات عراق که مجموعه هماهنگ‌کننده اصلی بین کل رسانه‌های عراقی است، تفاهم‌نامه‌ای رسانه‌ای تنظیم و امضا شود و ذیل آن قرار شد که تعدادی از رسانه‌های ایرانی شناسایی شوند و روزنامه و خبرگزاری اصلی ایرانی با عراقی تفاهم‌نامه جدا داشته باشند و خبرگزاری‌های تخصصی این حوزه نیز به صورت تخصصی تفاهم‌نامه‌هایی داشته باشند.مسئول خبرگزاری قدس همچنین به نقش سفر هیأت رسانه‌ای به عراق در ارتقای سطح روابط ایران و عراق اشاره کرد و گفت: رسانه‌ها در واقع نقش بزرگی در تعمیق روابط دو کشور می‌توانند داشته باشند، اگر رسانه‌ها و اخبار اصلی‌شان نباشد، این فیک‌نیوزها باعث می‌شوند که روابط بین دو کشور خدشه‌دار شود و با ارائه اطلاعات و اخبار غلط، روابط بین دو کشور از بین برود، طبیعتا ایران و عراق به عنوان دو کشور دوست و در حال گسترش همکاری‌ها هستند، شیطنت‌های رسانه‌ای و شیطنت‌های دشمن کم نیست و این شیطنت‌ها روز به روز در حال افزایش است و قصد دارند این ارتباطاتی که بین ایران و عراق وجود دارد را از بین ببرند، بنابراین در این سفر برنامه‌ریزی‌هایی برای مقابله با فیک‌نیوزها صورت گرفت.
شیرزاد تأکید کرد: یک نکته جالب، دیدار با استانداران کربلا و نجف بود و خودِ مدیران رسانه‌ها باورشان این بود که ایران و عراق دشمن مشترک دارند و آن هم تهاجم فرهنگی است و در واقع هجمه فرهنگی علیه فرهنگ اسلامی است، رسانه‌های ایران با این تفاهم‌نامه رسانه‌ای می‌توانند با این تهاجم فرهنگی مقابله کنند و یکی دیگر از بندهایی که برای این تفاهم‌نامه مطرح شد، تشکیل کمیته مشترک ایران و عراق بود که هم با پدیده تروریسم رسانه‌ای و اخبار جعلی مقابله کنند.وی افزود: ما با اخبار جعلی زیادی در این مدت در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی و شبکه‌های تلویزیونی ایران و عراق مواجه هستیم، حتی در موضوع پوشش رویداد اربعین که در واقع بزرگترین رویداد بزرگ فرهنگی و تمدنی ما است در این رویداد هم به دنبال حاشیه‌هایی هستند که این رویداد را ضعیف کنند.مسئول خبرگزاری قدس با بیان اینکه یکی دیگر از نکاتی که در این جلسات مطرح شد، جهانی‌سازی مراسم‌های اربعین بود که هم ایران و عراق تأکید بر این شد که این رویداد جهانی شود و از رسانه‌ها و دولت ایران خواستند که در سهیم بودنِ این اتفاق به آنها کمک کنیم، گفت: یکی از مواردی که تأکید شد که از ما خواستند که رسانه‌های ایرانی بیشتر به آن بپردازند و آنها هم در ازای این کار تقویت روابط فرهنگی ما بپردازند، می‌گفتند با توجه به اینکه در کشورهای مختلف شبکه تلویزیونی ندارید، ما به عنوان رابط مسائل فرهنگی و تاریخی و تمدنی ایران را پوشش می‌دهیم و انتظار داریم که جدای از پوشش مراسم اربعین، بخش روابط تاریخی، فرهنگی و تمدنی عراق را نیز به صورت گسترده‌تر در رسانه‌های ایران پوشش دهیم.
شیرزاد همچنین خاطرنشان کرد: طبیعتا رسانه‌ها در تقویت روابط بین دو کشور کمک خیلی بزرگی می‌توانند بکنند، اگر رسانه‌ها با با اخبار جعلی مقابله کنند، طبیعتا این روابطی که در حال گسترش است، گسترده‌تر خواهد شد و مسائل انحرافی نیز از بین خواهد رفت.
سبک زندگی و اثرات تهاجم فرهنگی؛ دغدغه مشترک رسانه‌های ایران و عراق
همچنین سیدمیثم موسوی مدیر مجموعه رسانه‌ای شهرآرا نیز با اشاره به دستاوردهای سفر هیأت رسانه‌ای ایران به عراق، گفت: اولین دستاورد این سفر که به عنوان هیأت رسانه‌ای بودیم، آشنایی با یک فضای کارکردی در سطح حاکمیتی و بخش خصوصی کفِ میدانی بود، در این سفر توانستیم با بخش حاکمیت که جایگاه و الگوی رسانه را در یک کشور دیگر دارد آشنا شویم و یک بخش خصوصی که تعاملات بین بخشی حوزه رسانه‌ها را مدیریت می‌کرد را از نزدیک دیدیم.وی افزود: این سفر برای ما رسانه‌ای‌ها یک دستاورد بود، نوع بینش و نگرش نسبت به حوزه رسانه و عملیات رسانه‌ای، برای ما دستاورد بود. دستاورد دیگر این سفر توجه دو طرف به ظرفیت‌های متقابل همدیگر است، از هر دو طرف تمایل و رسیدن به این انتخاب که در کنار هم می‌توانند اقدامات بیشتری انجام دهند، از جانب ما به عنوان یک بازوی رسانه‌ای اتفاق مهمی بود که پر رنگ‌تر می‌شد.مدیر مجموعه رسانه‌ای شهرآرا تصریح کرد: اینکه ما به یک تفاهم‌نامه واقعی در حوزه رسانه رسیدیم و اقدامات خوبی انجام شد، شاید برای اولین بار در سطح دیپلماسی رسانه‌ای پیشتازی می‌کند و سیاست همسایگی را در حوزه رسانه هم پیاده‌سازی می‌کند، از لحاظ اجرایی و ادبیات دیپلماسی دستاورد مهمی است، به خصوص که در سطح رئیس‌جمهور طرح موضوع شود.
موسوی ادامه داد: نکته دیگر این سفر، تفاهمات در حوزه اقدام و اجرایی است، چه در سطح دولت‌ها و چه در سطح بخش خصوصی، چه در حوزه رسانه، پیش‌بینی شود که می‌شود در ذیل تفاهم‌نامه برای آن برنامه‌ریزی خواهد شد و پیشنهاداتی نیز مطرح شد، شاید در ماه‌های نه چندان دور رویدادهای مشترکی در حوزه رسانه بین ایران و عراق برگزار خواهد شد که پایه اصلی آن رسانه‌ها هستند و این اتفاق مبارکی بود که در این سفر صورت گرفت.وی اضافه کرد: موضوع فلسطین به عنوان موضوع داغ جهان اسلام، موضوع اربعین و نکته سوم هم موضوع فیک‌نیوزها بود، فیک‌نیوزها اخباری است که بین روابط دو کشور ایران و عراق خدشه وارد می‌کند، در یک کریدوری امکان راستی‌آزمایی و تعریف فکت‌شیت برای واکنش رسانه‌ای وجود نداشت که در این سفر بین ایران و عراق در این زمینه به اجماع رسیدیم؛ تبادل تجربیات، اشتراک‌گذاری محتوا در ذیل این سه عنوان توسعه پیدا کرد و گفت‌وگوهایی انجام شد.مدیر مجموعه رسانه‌ای شهرآرا همچنین به اولویت رسانه‌ای بین ایران و عراق اشاره کرد و گفت: علاوه بر سه موضوع مطرح شده، اولویت‌های رسانه‌ای تقریبا موضوعات مشترک با ایران است، مثلا واژه تهاجم فرهنگی را از زبان استنانداران نجف و کربلا، رئیس هیأت اعلانات، رئیس سندیکای العراقیه شنیدم و آنها هم با تهدیدی به عنوان تهاجم فرهنگی خودشان را مواجه می‌دانند که با فعالیت رسانه‌ای باید اقداماتی انجام دهند و تفاهماتی در این سفر این حوزه صورت گرفت.
موسوی تصریح کرد: سبک زندگی هم برای ما و هم برای عراقی‌ها مهم است که مشخص بود هر دو کشور با دغدغه‌های مشترکی مواجه هستیم؛ البته اقتضائاتی داریم، اما دغدغه‌مان مشترک است که برگرفته از بوم فرهنگی شرقی است که این مسائل هم در حوزه بخش خصوصی و هم در سطح حکمرانی اهمیت دارد و برای آن برنامه‌ریزی می‌شود.
همچنین حبیب‌الله عباسی مدیر مسئول خبرگزاری شفقنا نیز در گفتگو با خبرنگار فارس به اشتراکات ایران و عراق می پردازد و می‌گوید: ایران و عراق علاوه بر همسایگی، اشترکات اعتقادی، فرهنگی، دینی و حتی قومی زیادی با هم دارند که این محدود به امسال و پارسال و ... نیست بلکه در طول قرن‌های مختلف به وجود آمده و این مسأله سبب شده تا پیوندی محکم و ناگسستنی میان این دو کشور ایجاد شود. این پیوند را می‌توان در مراسم اربعین، مراسم محرم، زیارت کربلا و... دید. به طوری که رفتن تعداد زیاد زائران ایرانی در ایام محرم و اربعین به کربلا و یا آمدن تعداد زیادی از مردم عراق به ایران برای سفرهای زیارتی، سیاحتی، تفریحی و یا حتی جهت کارهای پزشکی و درمان، تحصیل دانشجویان عراقی در ایران، ارتباط قوی و گسترده حوزه‌های علمیه نجف اشرف و قم با هم، مواضع مشترک دو کشور در رابطه با جنگ غزه و حملات رژیم صهیونیستی و.... را می توان نمونه‌هایی از این اشتراکات دانست.
وی به ظرفیت‌های تعامل رسانه‌ای ایران و عراق اشاره می‌کند و می‌گوید: الحمدالله حوزه رسانه در عراق بعد از سقوط حکومت صدام پیشرفت خوب و قابل توجهی داشته است و شاهد رشد و گسترش رسانه‌های مختلف اعم از روزنامه‌ها، خبرگزاری‌ها و فضای مجازی در کشور عراق بودیم که نشان‌دهنده پیشرفت رسانه در این کشور است. در ابتدای صحبت‌هایم به تعدادی از اشتراکات بین ایران و عراق اشاره کردم که با وجود این اشتراکات، ظرفیت‌های زیادی برای تعامل رسانه ای میان ایران و عراق وجود دارد و می‌توانند این حوزه‌ها را با هم‌افزایی، تعامل و همکاری‌های دولتی و نیز بین رسانه‌ای پوشش، گسترش و حتی پرورش دهند و تلاش کنند که دو کشور خودشان روایتگر رویدادها و مسائل مشترک فیمابین باشند و حتی رسانه‌ها تلاش بیشتر و مسئولانه‌تری در جهت متقاعد کردن مسئولان امر برای امضای تفاهم‌نامه‌های سیاسی، اقتصادی، تجاری، فرهنگی، رسانه‌ای و... داشته باشند، کما اینکه در سال‌های گذشته هم ما شاهد سفر هیأت‌های رسانه‌ای به عراق و امضای تفاهم‌نامه‌های رسانه‌ای جهت تبادل تولیدات رسانه‌ای، فراهم كردن زمینه‌های بهره‌مندی از ظرفیت‌ها و امكانات یکدیگر، همكاری در تأسیس دفتر نمایندگی و... بودیم. مدیر خبرگزاری شفقنا ادامه می‌دهد: علاوه بر توسعه بیشتر روابط فرهنگی و رسانه‌ای لازم است که مسئولان و دولتهای دو کشور به نحوی به سازماندهی توسعه روابط اقتصادی بین دو کشور توجه ویژه داشته باشند تا مناسبات اقتصادی نیز متناسب و همپای روابط صمیمانه دو کشور رشد کند. طبیعتاً این امر با تعامل و همفکری رسانه‌ای دو کشور سرعت می‌یابد و رسانه می‌تواند ضرورت این مسأله را برای افکار عمومی دو کشور تبیین کند تا مسئولان هم به طور جدی و مسئولانه‌تر پیگیر این روابط باشند.
عباسی با اشاره به تعداد رایزن‌های اقتصادی در عراق می‌گوید: سفیر ایران در عراق در صحبت‌هایشان گفتند که «کشور ما یک رایزن اقتصادی، ترکیه 15 رایزن اقتصادی و چین 300 رایزن اقتصادی در کشور عراق دارد». طبیعتاً این مسأله در مناسبات اقتصادی تأثیر چشمگیر خود را نشان می‌دهد و پیشنهاد می‌دهم که مسئولان در جهت افزایش رایزنان اقتصادی برای همکاری‌های دوجانبه اهتمام بیشتری داشته باشند. وی تأکید می‌کند: علاوه بر آن نیازمند فعال شدن دیپلماسی عمومی کشورمان در سفارت ایران در بغداد هستیم که در حال حاضر چنین فردی برای این سمت نداریم و نیاز هست تا مسئولان امر نسبت به این مسأله اهتمام جدی‌تری داشته باشند. مدیر مسئول خبرگزاری شفقنا در پاسخ به این پرسش که در روزهای اخیر هیأت رسانه‌ای ایران با مسئولان عراق دیدارهایی داشتند، به صورت کلی مسولان عراقی بیشتر بر روی چه محورهایی تأکید داشتند؟، گفت: ایجاد هیأت مشترک بین عراق و وزارت ارشاد ایران برای پوشش مراسم اربعین و تأکید بر پوشش رسانه‌ای بین‌المللی این مراسم، ترویج ارزش‌های اسلام و اهل بیت(ع)، تأکید جهت افزایش همکاری بین‌المللی در قضیه فلسطین، تقویت ارتباط و همکاری‌های رسانه‌ای جهت صحت و سقم اخبار و گزارش‌های دو کشور که پیشنهاد شد تا تفاهم‌نامه رسانه‌ای بین دو کشور در سطح رؤسای جمهور هم ایجاد و علاوه بر آن شورای رسانه‌ای مشترک ایران و عراق تشکیل شود.
عباسی با اشاره به بازدیدهای هیأت رسانه‌ای از چندین طرح در زمینه پیشرفت‌های پزشکی مثل؛ ساخت بیمارستان، طرح‌های مسکونی، طرح‌های مختلف اقتصادی در حوزه کشاورزی و... می‌گوید: در این بازدیدها شاهد پیشرفت در حوزه‌های مختلف در کشور عراق بودیم. ما ایرانی‌ها بیشتر عراق را با کربلا، کاظمین و ... می‌شناسیم ولی پیشرفت در این طرح‌ها نشان داد که کشور عراق در حوزه‌های مختلفی پیشرفت داشته و دارد که نیازمند توجه ویژه رسانه‌های عراقی و ایرانی جهت بازتاب این پیشرفت‌ها و معرفی وضعیت الآن این کشور علی‌رغم اقدامات خرابکارانه داعش و دیکتاتوری صدام در سال‌های گذشته است، در این سفر هم مسئولان عراقی خواستار این بودند که این پیشرفت‌ها در کنار موضوعات دیگر توسط رسانه‌های دو کشور مورد توجه قرار گیرد.
طی روزهای اخیر هیأتی رسانه‌ای از ایران سفری به عراق داشته و در دیدارهایی با مسئولان رسانه‌ای این کشور، درباره موضوعات متنوعی از جمله چگونگی مقابله با فیک‌نیوزها و تقویت تعاملات رسانه‌ای بحث و تبادل نظر شده است. 
