مصونیت کنسولی

کنسول (Consul) مامور غیر سیاسی دولت فرستنده در کشور پذیرنده (میزبان) است که از نظر رتبه در طبقه دوم روسای پست های کنسولی(پست کنسولی مکان صلاحیتدار کنسولی ارشد در یک کشور بیگانه است که از طبقات چهارگانه سرکنسول، کنسول، کنسولیار و نمایندگی کنسولی تشکیل می شود) قرار دارد. کنسول ممکن است از ماموران رسمی دولت خود یا از اتباع آن دولت ولی مقیم خارج و یا در موارد استثنایی از اتباع کشور پذیرنده باشد.
وظیفه کنسولها حفظ منافع اتباع دولت متبوع خود و رسیدگی به امور مدنی و احوال شخصی آنها است. از دیگر وظایف کنسولی می توان به توسعه مناسبات بازرگانی و اقتصادی و فرهنگی بین دولت فرستنده و دولت پذیرنده، انجام برخی از خدمات دولتی برای اتباع از جمله صدور گذرنامه، اسناد مسافرت و شناسنامه و تصدیق آنها و انجام آنچه که به عهده دفاتر اسناد رسمی دولت متبوع خود است و همچنین احضار اتباع مشمول خدمت نظامی، ابلاغ اسناد قضایی و اداری، کنترل وبازرسی ناوها و کشتی های دریایی یا رودخانه ای که نزد دولت فرستنده ثبت شده و هواپیماهایی که تابعیت دولت فرستنده را دارند، اشاره کرد.
مصونیت کنسولی (consular Immunity) موقعیتی است که به ماموران کنسولی و کارمندان کنسولی در برابر مقامات قضایی یا اداری دولت پذیرنده داده می شود که به موجب آن نمی توان آنها را در مورد اعمالی که در انجام وظایف کنسولی خود به عمل می آورند، توقیف یا در انتظار محاکمه بازداشت نمود. البته در صورت ارتکاب جنایتی وخیم و متعاقب تصمیم مقام قضایی صلاحیتدار و به شرط اینکه دولت پذیرنده فورا موضوع را به رئیس پست کنسولی مربوطه اطلاع دهد، کشور پذیرنده می تواند مقام کنسول را تعقیب کیفری نماید.
اعضای پست کنسولی را می توان به عنوان شهود درمحاکم قضایی یا اداری احضار نمود. چنانچه مامور کنسولی از ادای شهادت خودداری کند، هیچ نوع اقدام قهری یا مجازات درباره او به عمل نمی آید.
مصونیت جزایی مهمترین وجه تمایز ماموران دیپلماتیک از ماموران کنسولی است. مطابق بند یکم ماده 31 کنوانسیون وین درباره روابط دیپلماتیک:« مامور دیپلماتیک در دولت پذیرنده از مصونیت از تعقیب جزایی برخوردار است.» اما مطابق بند سوم ماده 14 این کنوانسیون درباره روابط کنسولی:« اگر مامور کنسولی تحت تعقیب جزایی قرار گیرد باید نزد مقامات صلاحیتدار حاضر شود.» زیرا ماموران دیپلماتیک به عنوان نماینده کشور خود و از جانب رئیس کشور برای توسعه روابط بین المللی در کشور میزبان فعالیت دارند و از این رو، عرصه فعالیت آنها بسیار وسیع تر از فعالیت و حوزه کاری ماموران کنسولی است.