طرح سه مرحله‌ای جو بایدن و جنگ‌طلبی رژیم صهیونیستی

در حالی که جنگ رژیم صهیونیستی علیه نوار غزه وارد نهمین ماه خود شده، حملات وحشیانه رژیم صهیونیستی به مناطق مختلف غزه به ویژه شهر رفح همچنان ادامه دارد. وزارت بهداشت فلسطین با اشاره به افزایش جنایات کشتار دسته جمعی که اشغالگران در نوار غزه مرتکب می‌شوند، آمار شهدا را ۳۶ هزار و ۶۵۴ نفر اعلام کرد.

در تازه‌ترین جنایت، جنگنده‌های رژیم صهیونیستی، ساختمان شهرداری النصیرات در مرکز نوار غزه را به طور هدفمند بمباران کردند که به شهادت چندین نفر از جمله «ایاد المغازی» شهردار النصیرات منجر شد. در مقابل، مقاومت فلسطین هم بر شدت عملیات خود علیه متجاوزان افزوده و گردان‌های قسام شاخه نظامی جنبش حماس و سرایاالقدس شاخه نظامی جهاد اسلامی و دیگر گروه‌های مقاومت همچنان با شجاعت هر چه تمام به مقابله و رویارویی با نظامیان صهیونیست در مناطق مختلف ادامه می‌دهند.

رژیم اشغالگر در ادامه سیاست محاصره و اعمال فشار بر غزه، در ۱۸ اردیبهشت، گذرگاه مرزی رفح را که تنها گذرگاه زمینی اصلی در نوار غزه محسوب می‌شود، اشغال کرده و جریان ورود کمک‌ها به نوار غزه را متوقف کرد. اسرائیل با این اقدام ظالمانه قصد دارد به نسل کشی، قحطی و محاصره فلسطینی‌ها در غزه ادامه دهد تا به زعم خود به اهداف اولیه جنگ شامل آزادی اسرا و نابودی حماس نزدیک شود.

این در حالی است که تلاش‌های سیاسی در دوحه و قاهره برای آتش بس بر اساس طرح سه مرحله‌ای جو بایدن رئیس جمهور آمریکا ادامه دارد. بایدن اخیرا از یک طرح صلح سه مرحله‌ای برای آتش بس در غزه خبر داد که پیش از این مورد تایید رهبران تل‌آویو، قاهره و دوحه نیز قرار گرفته بود.

در مرحله اول این طرح علاوه بر توافق جنگ، زمینه برای تبادل اسرا غیرنظامی و اجساد کشته شده فراهم خواهد شد. همچنین روزانه ۶۰۰ کامیون اجازه عبور از مرز با هدف ارسال کمک‌های بشردوستانه پیدا خواهند کرد.

در مرحله دوم آمریکایی‌ها بدون ارائه تضمینی برای پایان جنگ خواستار تبادل تمامی اسرا در ازای عقب‌نشینی ارتش اسرائیل از غزه شدند. در مرحله سوم نیز قرار است تا طرفین بر سر طرحی جامع جهت بازسازی نوار غزه مذاکره کرده و به تفاهم برسند.

با این حال، این پیشنهاد با واکنش برخی از اعضای راست افراطی کابینه رژیم اسرائیل مواجه شده و بر نتانیاهو فشار می‌آورند تا آن را نپذیرد. اسراییل پس از طرح بایدن بیانیه‌ای مبهم و متناقض منتشر کرد و گفت دولت بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر از این پیشنهاد استقبال می‌کند، اما جنگ تا دستیابی به همه اهداف اسراییل، از جمله بازگرداندن اسرا و از بین بردن حماس پایان نخواهد یافت.

از طرفی، جنبش حماس با بیان اینکه رژیم اسرائیل اراده سیاسی برای مذاکره و دستیابی به توافق را ندارد، تاکید کرده است هرگونه پیشنهادی که شامل آتش‌بس دائم، عقب نشینی اسرائیل از غزه و بازگشت آوارگان نباشد، ما با آن موافقت نخواهیم کرد. یحیی سنوار رهبر حماس در غزه طی پیامی به مصر و قطر بر لزوم توقف کامل جنگ به‌عنوان بخشی از توافق تاکید کرده و اعلام کرده است هرگز سلاحمان را زمین نمی‌گذاریم و توافقی را که شامل این موضوع نباشد، امضا نخواهیم کرد.

اسامه حمدان از مقامات ارشد حماس گفته است اسراییل فقط می‌خواهد مرحله اول توافق را برای آزادی برخی اسرا اجرا کرده و سپس به جنگ ادامه دهد. حمدان هشدار داد بدون موضع شفاف اسراییل در مورد پایان دادن به جنگ و خروج از غزه، توافقی حاصل نخواهد شد.

در مجموع طرح بایدن نشان دهنده تغییر موضع دولت آمریکا است که قبلا پایان دایمی جنگ را رد کرده بود و مدعی بود اسراییل باید حماس را قبل از دستیابی به آتش‌بس پایدار از بین ببرد. اکنون اما، بایدن مدت هاست اسراییل را به دلیل ادامه جنگ مورد انتقاد قرار داده و معتقد است جنگ نامعلوم در تعقیب هدف ناشناخته و ادعای پیروزی کامل فقط اسراییل را در باتلاق غزه فرو خواهد برد و منابع اقتصادی، نظامی و انسانی را از بین می‌برد و انزوای اسراییل را در جهان بیشتر می‌کند.

این در حالی است که بایدن در سخنرانی اخیر خود در کاخ سفید مدعی شد که حمله اسراییل به غزه، حماس را تضعیف کرده است و این جنبش دیگر نمی‌تواند عملیاتی مشابه ۷ اکتبر علیه رژیم اسراییل انجام دهد. با همین استدلال، رییس جمهور ایالات متحده اعلام کرد که زمان تعیین مسیر برای صلح پایدار با دستیابی به توافق آتش‌بس در منطقه میان طرفین فرا رسیده است.

در سطح داخلی، دلیل اهتمام بیشتر بایدن نسبت به جنگ غزه این است که در معرض انتقادات تند متحدانش در حزب دموکرات قرار گرفته مبنی بر اینکه به اندازه کافی برای متوقف کردن جنگ در غزه تلاش نمی‌کند. به همین دلیل رییس جمهور آمریکا سعی دارد در آستانه انتخابات در ماه نوامبر، با ارائه طرح آتش بس غزه بر محبوبیت از دست رفته خود بیفزاید.

در مجموع، طرح آتش بس بایدن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، زیرا از یک سو مورد توافق تندرو‌های جنگ طلب اسرائیل نیست و از دیگر سو، این طرح در تحقق مطالبات حماس مبنی بر عقب نشینی اسرائیل از غزه و بازگشت آوارگان، فاقد ضمات اجرایی می‌باشد. همچنین حماس معتقد است در طرح آمریکا، به پایان محاصره نوار غزه از سوی اسراییل اشاره‌ای نشده است. شاید به همین دلیل است که مقامات ارشد دولت بایدن اذعان کرده‌اند که توافقی فوری در دسترس نیست. مشاور امنیت داخلی اسراییل هم مدعی شده که جنگ حداقل هفت ماه دیگر ادامه خواهد داشت.

باید دید در صورت غلیه رویکرد جنگ طلبان تل آویو و نپذیرفتن طرح آتش بس توسط دولت نتانیاهو، آیا دولت آمریکا حاضر به اعمال فشار جدی بر متحد خود جهت پایان جنگ می‌باشد یا تنها به مواضع ظاهری و اقدامات بی نتیجه دیپلماتیک اکتفا خواهد کرد؟