تفرقه بنداز و غارت کن!

«پل باران» می‌گوید که انگلستان برای تحکیم سلطه خود در هند، به ایجاد طبقات و منافع جدیدی برای این طبقات دست زد؛ به گونه‎ای که وابسته همان حکومت باشند. در آن نظام، زمین‎داران، شاهزادگان و عده کثیری از افراد دیگر که در بخش‌های گوناگون حکومت به خدمت اشتغال داشتند، از کدخدا تا بالا وجود داشتند.... افزون بر این، سیاست تفرقه‌افکنی میان هندیان نیز در تمام مدت دوران حکومت بریتانیا به طور عامدانه و پیگیر به کار بسته شده و به اختلافات گروه‌ها در مقابل یکدیگر دامن زده می‌شد.

انگلیسی‌ها برای تسهیل سلطه استعماری خود، یک نظام آموزشی را نیز در پیش گرفتند که هدف از آن نگه داشتن اهالی هند در پایین‌ترین درجه جهالت بود. باران می‌افزاید: «نظام آموزشی که تحت نظر انگلستان دایر گردید، به هر اقدامی متوسل می‌شد تا ضمن ممانعت از رشد و ترقی هند، خلاقیت علمی و گرایش‌های فنی هندیان را نیز سرکوب نماید... مثلاً به جای آموزش مردم در این جهت که شناخت وسیع‌تری از جهان اطراف خود کسب کرده و بهترین طریق کنترل و استفاده از نیرو‌های طبیعت را فرا بگیرند، به آنان آموخته می‌شد یادداشت‌هایی را بر عبارات قدیمی در آثار انگلیس‌های قرون شانزده و هفده بنویسند و بدون تعمق، تاریخ شخص حاکمین ناشناخته یک سرزمین خارجی را یاد بگیرند.» همچنین گفته شده است، استعمارگران انگلیسی، هندیان را وادار می‌کردند که جدول لگاریتم را حفظ کنند!

باران ادعا می‌کند، چون ساختار اقتصادی‌ـ سیاسی هند در طول بیش از یک قرن از طریق حکومت استعماری انگلستان تغییر یافته بود، برچیده شدن رسمی دولت استعماری انگلستان در هند، احتمالاً نمی‌توانست آثار به جای مانده از این دوران را به طور کامل محو کند؛ بنابراین وابستگی حتی پس از کسب استقلال سیاسی نیز، هنوز در هند وجود داشت و توسعه نیافتگی هند را با خود باز تولید می‌کرد. باران، در جایی از نهرو نقل می‌کند: «تقریباً همه معضلات عمده امروز، در خلال حکومت بریتانیا نضج گرفته و ثمره مستقیم سیاست بریتانیاست: مشکل شاهزاده‌ها، مشکل اقلیت‌ها، صاحبان منافع مختلف، اختلاف هندی‌ها با خارجیان، فقدان صنعت و غفلت از کشاورزی، عقب‌ماندگی مفرط خدمات اجتماعی و بالاتر از همه، فقر اندوهبار مردم.»