آنچه در سقطری در حال جریان است، حاصل برنامه ریزی و توافقاتی است که میان طرفین ذینفع در جنوب یمن یعنی ریاض، شورای انتقالی و ابوظبی و بدون در نظر گرفتن جایگاه دولت مستعفی هادی و آینده موقعیت آن در جنوب اتخاذ شده است.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، نیرو‌های شورای انتقالی جنوب، جزیره سقطری را به تصرف خود در آوردند. در واقع اشغال مراکز اداری و امنیتی شهر حدیبو (مرکز سقطری) توسط شبه نظامیان شورای انتقالی، با خارج سازی این مراکز از کنترل دولت مستعفی هادی همراه شد. به طوری که نمایندگان دولت مستعفی هادی در این مجمع‌الجزایر در جنوب یمن، این اقدام شورای انتقالی را که با اطلاع قبلی ریاض و ابوظبی به انجام رسید، یک کودتا بر علیه دولت مستعفی و ساز و کار‌های مدیریتی مرتبط با آنها خواندند. چرا که سقوط سقطری و اشغال مقر‌های دولتی (دولت مستعفی هادی) در این منطقه از سوی شبه نظامیان شورای انتقالی، بدون واکنش مؤثر سعودی‌ها انجام شد و به رغم درخواست کمک دولت مستعفی، نیرو‌های سعودی هیچ گونه اقدامی در جهت مقابله با نیرو‌های مهاجم انجام ندادند.
تحلیل و ارزیابی رویداد:
۱- نیرو‌های سعودی در هفته‌های گذشته در پی اعلام خودمختاری شورای انتقالی در جنوب، با ادعای حمایت از دولت (مستعفی هادی) و حفاظت از نهاد‌های دولت مستعفی هادی وارد سقطری شدند. ابعاد رویداد مذکور گویای این موضوع است که میان ذینفعان در جنوب یمن یعنی ریاض و ابوظبی، در ارتباط با این اقدام شورای انتقالی در سقطری توافقاتی صورت گرفته است. به عبارت دیگر تبانی در تحصیل منافع بیشتر میان طرفین در جنوب یمن از یک سو و تلاش برای مدیریت میدان‌های جنوبی- با توجه به شدت درگیری‌ها میان دو جریان یمنی در جنوب، یعنی دولت مستعفی هادی و شورای انتقالی جنوب و حامیان آنها- موجب شده است تا از نظر ریاض و ابوظبی راه حل آنچه که تا کنون در توافق ریاض بدنبال آن بودند اکنون در بیرون از توافق ریاض دنبال شود. به موازت این تصمیم، ریاض و ابوظبی بر روی شورای انتقالی اجماع کرده اند و فضا جهت کنش گری شورای انتقالی در جنوب یمن بر علیه مواضع دولت مستعفی هادی در سقطری فراهم شده است. این بدان معنا است که دولت مستعفی دیگر نمی‌تواند جایی در دورن سیاست‌های ریاض ذیل تجاوز به یمن داشته باشد و ریاض آینده اجرای اهداف و طرح‌های خود را از طریق معامله با طرف‌های دیگر در جنوب- بواسطه حضور مستقیم در این مناطق- سیاست گذاری کرده است.
۲- در چارچوب بده و بستان‌های مرتبط با تبانی نقش‌ها میان سعودی و امارات در این باره باید خاطر نشان کرد که ریاض و ابوظبی به یک جمع بندی از تقسیم قدرت و تقسیم مناطق نفوذ در جنوب برای حل و فصل اختلافات و تعارضات رسیده اند. واقعیت این است که سعودی و امارات به سبب اختلافات و تعارضات منافع میان خود، به این نتیجه رسیده اند که ادامه این تعارضات می‌تواند به مثابه خودزنی به منافع ائتلاف متجاوز به یمن و تحمیل مقدمات شکست خودشان باشد. از همین رو سعی کرده اند با کنار گذاردن میزانی از تعارضات، جنوب یمن را با یک سیاست راهبردی میان خود تقسیم کنند.
با توجه به تبدیل سقطری به حوزه نفوذ شورای انتقالی که در حمایت کامل ابوظبی قرار دارند، به نظر می‌رسد از دامنه شدت تعارضات میان دولت‌های عربستان و امارات و نمایندگان منطقه‌ای آنها درجنوب یمن کاسته خواهد شد؛ به همین سبب می‌توان این ادعا را داشت که عدن و دیگر مناطق جنوبی محتملاً وجه المصالحه این توافق ضمنی یا تلویحی قرار گرفته است؛ بنابراین با این شرایط در ذیل توافقِ تعیین میدان‌های مورد نفوذ در جنوب یمن و با توجه به این اتفاقات در سقطری و عدم واکنش ریاض نسبت به اقدام شورای انتقالی در اشغال این منطقه، مطمئناً روند بازی میان ریاض و ابوظبی با تغییراتی همراه خواهد شد و ریاض نیز در روز‌های آینده مناطقی را در جنوب و به ویژه در عدن، بدون هر گونه مقاومت یا درگیری به کنترل در خواهد آورد.
۳- دولت مستعفی هادی که قربانی توافقات میان ریاض و ابوظبی شده است، اکنون در تنگنا قرار گرفته است؛ واقعیت امر این است که اتخاذ جهت گیری‌های جانبدارانه از سوی ریاض و فقدان حمایت آن از نیرو‌های دولت مستعفی در برابر حملات شبه نظامیان شورای انتقالی در سقطری، موجب شده است تا دولت مستعفی به سمت چاره اندیشی در زمینه برون رفت از شرایط موجود قرار بگیرد. در واقع دولت مستعفی با آگاهی از این موضوع که دیگر درون راهبرد‌های متجاوزانه سعودی در یمن نمی‌تواند نقش آفرین باشد، با ناامیدی از حمایت‌های آتی ریاض نسبت و تنها گذاشتن آنها در تقابل با شورای انتقالی، اقدام به محکوم کردن رسانه‌ای ابوظبی و شورای انتقالی کرده است.
نکته مهم در رابطه با وضعیت این روز‌های دولت مستعفی، تضعیف موقعیت آنها در عمده محور‌های نبرد در یمن است. دولت هادی در شرایط فعلی و به دلیل تحمیل وضعیت بار شده شکست بر آنها، زمان و فرصت محدودی دارد تا برای خروج از این شرایط دست به انتخاب بزند؛ انتخابی که یک بایدِ سیاسی – نظامی به شمار می‌آید و آینده سیاسی آنها را در جغرافیای جنوب یمن مشخص خواهد کرد. با این حال دایره انتخاب‌ها در این باره برای آنها محدود و اندک خواهد بود و تنها به گزینه‌های محدودی ختم می‌شود. از این رو تصمیم در این باره می‌تواند برآیندی روانی و روحیه بخش در سامان‌دهی نیرو‌های تحت امر در راستای ادامه حضور در یمن، این بار بدون وابستگی به ریاض داشته باشد. گزینه‌هایی از ائتلاف با قبایل یمنی بر علیه متجاوزان و یا رفتن به سمت دولت نجات ملی و اتحاد با صنعاء برای گرفتن سهمی هرچند اندک از قدرت آینده یمن ممکن است از این به بعد روی میز تصمیم گیری دولت مستعفی هادی قرار گیرد.
۴- شورای انتقالی با کنترل مراکز اداری و مدیریت امنیتی حدیبو البته با چراغ سبز ریاض و ابوظبی روند درگیری‌ها را وارد مرحله تازه‌ای کرده است. این اقدام شورای انتقالی در حالی صورت گرفت که در ماه‌های گذشته در پی اعلام خودمختاری در جنوب با مخالفت‌هایی روبرو شد. بطوریکه در پی فشار‌ها به شورای انتقالی، آنها مناطق تحت کنترل خود را در نقاطی، چون حدیبو به نیرو‌های سعودی واگذار کردند. از این رو با ورود نیرو‌های سعودی به این منطقه، شبه نظامیان شورای انتقالی، حدیبو را ترک کردند و محور‌های نبرد و اهداف جدایی طلبانه خود را در مناطق دیگری از جنوب جستجو کردند. اگر چه مبنای مخالفت با این اقدام شورای انتقالی از سوی ائتلاف سعودی، توافق ریاض بود و تلاش‌ها در این راستا بازگشت به توافق ریاض اعلام می‌شد، اما اصرار به پذیرش نقش‌ها در جنوب از سوی شبه نظامیان جنوبی، ریاض را وا داشت تا جهت حفظ منافعش در جنوب، وارد مذاکره و گفتگو با شورای انتقالی شود. مذاکراتی که آنطور نشان می‌دهد موفقیت آمیز بوده است و دو طرف پذیرفته اند تا منافع یکدیگر را در نظر داشته و تأمین کنند؛ پیرو همین مذاکرات منتهی به توافقات میان ریاض با شورای انتقالی است که شبه نظامیان شورای انتقالی ضمن تصرف سقطری نه تنها با ممانعت ریاض مواجه نشدند، بلکه اعلام کردند این منطقه را به صورت خودمختار اداره می‌کنند. پس بنابر شواهد موجود در این باره، آنچه در سقطری در حال جریان است، حاصل برنامه ریزی و توافقاتی است که میان طرفین ذینفع در جنوب یمن یعنی ریاض، شورای انتقالی و ابوظبی و بدون در نظر گرفتن جایگاه دولت مستعفی هادی و آینده موقعیت آن در جنوب اتخاذ شده است.
۵- تسلط شورای انتقالی جنوب بر سقطری، در راستای منافع ابوظبی- حامی خارجی این شورا- در یمن نیز خواهد بود. از آنجایی که هدف ابوظبی از همکاری در ائتلاف متجاوز به یمن، تسلط بر مناطق استراتژیک با اهداف سیاسی – اقتصادی در جنوب یمن بود، سقطری نیز از همان ابتدا مورد توجه آنها بوده است؛ به طوری که تلاش برای اجاره ۹۹ ساله این منطقه از دولت هادی در چند سال گذشته در همین راستا قابل ارزیابی است؛ از همین رو تسلط شورای انتقالی بر سقطری که مورد حمایت بی، چون و چرای ابوظبی هستند می‌تواند به مثابه تسلط ابوظبی بر این منطقه باشد. در واقع اهمیت سقطری برای ابوظبی با ویژگی راهبردی حضور در آبراه‌های بین المللی و استفاده از موقعیت و منابع آن در ابعاد سیاسی - اقتصادی همراه است، چرا که مجمع الجزایر سقطری (سقطرا، عبدالکوری، سمهه، درسه) علاوه بر موقعیت راهبردی مشرف به آبراه تجاری مهم دریای سرخ و مجاورت با قاره آفریقا و تنگه باب‌المندب، از جمله مهم‌ترین مکان‌های گردشگری است که از قابلیت‌های اقتصادی زیادی برخوردار است.
۶- دورنمای اتفاقات پیرامون سقطری، بیانگر ورق خوردن فصلی جدید در جنوب یمن است؛ دور زدن دولت مستعفی هادی توسط ریاض و همسویی با ابوظبی برای تبدیل شدن شورای انتقالی به قدرت فائقه در جنوب یمن، به معنای رسیدن به یک دیدگاه واحد میان ریاض و ابوظبی با هدف تقسیم مناطق نفوذ در جنوب از یکسو (با مفروض تجزیه یمن) و تمرکز بر جبهه‌های نبرد در شمال و مناطق تحت تسلط دولت نجات ملی از سوی دیگر می‌باشد.
