بازی اروپایی- آمریکایی برای فشار بر ایران

آژانس چند روز قبل (سه شنبه ۱۶ شهریور ماه ۱۴۰۰) گزارش محرمانه ای  مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی دسترسی های لازم را به آژانس برای بازرسی نمیدهد و محدودیت هایی نگران کننده ایجاد کرده، ارائه داده است.
 

آژانس در این گزارش  عنوان کرده؛ جمهوری اسلامی ایران با کاهش تعهدات برجامی خود اعلام کرد که هم به فعالیت های هسته ای خود سرعت بخشیده و هم در ابعاد مختلف آن را ارتقا داده است؛ آژانس همچنین در این بیانیه بحث اورانیوم غنی شده را مطرح کرده و اینکه همچنان محدودیت برای بازرسان و دوربین های نصب و راه اندازی نشده، وجود دارد.

دستاویزی برای رسانه های غربی
 این گزارش با این ابعاد و محتوا ارائه شده بدون اینکه اعلام کند این اقدامات جمهوری اسلامی ایران در چارچوب برجام بوده است و برجام خود این اختیارات را به طرف های متعهد به برجام داده که اگر یک طرف به تعهد خود  عمل نکرد، طرف دیگر میتواند تعهدات خود را کاهش دهد! اما  این موضوع اکنون دستاویز رسانه های غربی شده است.

از سوی دیگر هم یکسری تحرکات از سوی اروپایی ها بیشتر به این گزارش دامن زده است؛  لذا گمانه زنی هایی  در این خصوص انجام می دهند. در حالی که نشست فصلی آژانس بین ۲۲ تا ۲۶ شهریور برگزار می‌شود این گمانه ها مطرح می‌شود که احتمال دارد اروپایی ها پیش نویس قطعنامه ای را برای نشست شورای حکام و آژانس آماده کرده اند.

گمانه زنی هایی از اقدامات اروپایی ها
   گمانه زنی ها حاکی از آن است که اروپایی ها تلاش دارند ایران را  که تحت فشار قرار دهند و از طریق این فشارها جمهوری اسلامی را وادار کنند ادامه مذاکرات ۶ گانه که در دوره آقای روحانی بود را ادامه دهد؛ و در صورتی که ایران از این موضوع تمکین نکند یا راه حلی برای بازرسان آژانس خصوصا در ۴ سایتی که آژانس عنوان کرده سایت های مشکوک به مواد هسته ای است، ارائه ندهد؛ احتمال دارد آژانس براساس این قطعنامه در شورای حکام، پرونده ایران را به شورای امنیت ملی سازمان ملل منتقل کند، اینها گمانه زنی هایی است که در مناسبات ایران و آژانس وجود دارد.
اما نکته  اساسی این است که آیا جمهوری اسلامی ایران در برابر این فشارها تسلیم خواهد شد؟ یا اینکه همچنان بر موضع خود استوار خواهدماند؟ و  اساسا اینکه چرا جمهوری اسلامی ایران در مقابل تقاضاهای غیر قانونی دبیرکل آژانس این ایستادگی را  به خرج می دهد؟ اینها سوالاتی است که مطرح می شود.
در حقیقت جمهوری اسلامی ایران معتقد است که یکی از موضوعاتی که آژانس به دنبال آن است بازرسی چهار سایتی است که ادعا دارند مظنون و حاوی مواد هسته ای است که به صورت غیر قانونی در سالهای گذشته وجود داشته و اکنون اسنادش کشف شده است.

پرونده ای که مختومه بود مفتوح شد!
 در حالیکه جمهوری اسلامی ایران معتقد است که این پرونده در تیر ماه ۱۳۹۴ براساس  گزارشی که به مدیر کل وقت آژانس ارائه شد به طور کلی مختومه و اعلام شده بود هیچگونه انحرافی در برنامه هسته ای ایران وجود ندارد و هیچ مکانی مشاهده نشده که جمهوری اسلامی در آن برنامه هسته ای انجام داده باشد. این امر به طور مفصل در آن گزارش توضیح داده شده بود و از همان زمان هم پرونده هسته ای ایران از بُعد اینکه به سمت نظامی حرکت کرده یا نه کلا مختومه شد.
 اما ایران به دلیل عدم تعهد اروپا و آمریکا به تعهداتشان و نقض صریح برجام توسط آمریکا و خروجش از آن به این دلیل که از این توافقنامه نه منفعت سیاسی و نه اقتصادی برده بود، گام هایی را برای کاهش تعهدات خود براساس بندهای برجام برداشت. پنجمین گام را در دی ماه ۹۸ برداشت و اعلام کرد ما هیچ محدودیتی براساس برجام و تا زمانیکه آمریکا و اروپا به تعهدات خود عمل نکنند، نمیپذیریم.

بعد از یک ماه از این موضوع  با جابجایی دبیر کل آژانس و آمدن آقای گروسی به جای آقای آمانو؛ آقای گروسی اعلام کرد در سایت های ایران ما دوسایت مظنون دیدیم که در آنجا مواد هسته ای وجود دارد که این مواد هسته ای غیرقانونی است و انحراف در برنامه صلح آمیز هسته ای ایران محسوب می شود.
 دقیقا مشخص است که دبیرکل آژانس در چارچوب سناریوی رژیم صهیونیستی برنامه حساب شده ای براساس بازی های آمریکایی - اروپایی برای اینکه ایران ر تحت فشار قرار دهند تا تعهدات خود را اینگونه کاهش ندهند و در واقع برای ایران مرعوب سازی کنند، شروع کرده است.

حرکتی مبتنی بر ادعاهای واهی رژیم صهیونیستی
دقیقا بعد از ۴ ماه آژانس دو سایت دیگر را اضافه کرد؛ در اسفندماه دوتا سایت بود خرداد و شهریور هم گفتند ایران باید برای ۴ سایت اجازه بازرسی و نمونه گیری بدهد در حالیکه جمهوری اسلامی ایران بر این اعتقاد است که این حرکت یک حرکت سیاسی است و چون سیاسی است هیچگاه قابل توقف نیست؛ این حرکت مبتنی بر یک سری ادعاهای واهی رژیم صهیونیستی است لذا جمهوری اسلامی ایران از آن تمکین نمی‌کند.
این امری مسجل است که اگر ایران ۴ سایت را هم به آژانس نشان دهد حتما آژانس نسبت به همین ۴ سایت یا گزارش های غلط خواهد داد یا روی همین ها بازی های سیاسیِ را ترتیب خواهد داد و یا اینکه دوماه دیگر باز خواهند گفت دوسایت دیگر هم مظنون است! و باید به ما نشان دهید و مدام این را در پروسه ای قرار خواهند داد که جمهوری اسلامی ایران مدام تحت فشار افکار عمومی جهانی قرار بگیرد.
بنابراین جمهوری اسلامی ایران این حق را به خود میدهد  که چون طرف های مقابل به تعهدات خود عمل نکردند او هم همکاری های خود را در چارچوب پروتکلی آژانس متوقف کند و به آژانس این را اجازه نمیدهد که هر جایی را که خواست بازرسی کند و تنها در چارچوب پادمانی که از گذشته و طبق بازرسی های معمولی و عادی که از همه کشورها دارند، این اجازه را میدهد.

از صدور قطعنامه تا ارائه تذکرات
گمانه زنی هایی  وجود دارد از صدور قطعنامه توسط  اروپایی ها؛ اما بعید می دانم در مهلت ۶ تا ۷ روزه تا نشست آژانس قطعنامه ای مورد بحث قرار گیرد بلکه احتمالا یکسری تذکراتی در نشست آژانس به جمهوری اسلامی ایران داده می شود که خیلی هم ارزش ندارد؛ به این دلیل که ایران در این خصوص محق است.
از سوی دیگر اروپایی ها میدانند که اگر قطعنامه ای هم صادر کنند و به شورای امنیت ببرند و بخواهند از این طریق یکسری تحریم ها ایجاد کنند تحقیقا مطابق با مواضعی که روس ها و چینی ها تا امروز گرفته اند، با این موضوع مخالفت خواهند کرد.
 بنابراین بازی که اروپایی ها شروع کردند بیش از اینکه برای خودشان مفید باشد بیشتر  در مذاکراتی که ممکن است در آینده صورت بگیرد انسداد ایجاد می‌کنند.

دست به عصایی اروپایی ها و آمریکایی ها
اما این نکته قابل تامل است که اروپایی ها و آمریکایی ها دست به عصا عمل می‌کنند  و می‌دانند که اگر اقدامی در خصوص صدور قطعنامه یا باز کردن یک گشایش برای پرونده ایران در شورای امنیت صورت بگیرد به احتمال زیاد ایران برنامه های خود را تشدید و مقدار بازرسی ها را کاهش خواهد داد و در روابطی هم که با آژانس دارد، ممکن است تجدید نظر کند.

در هر حال توجه به این مهم قابل اهمیت است که ایران تحت تاثیر این فشارهای روانی قرار نخواهد گرفت و محکم در موضع خود خواهد ماند. ادعای جمهوری اسلامی ایران هم این است که هر گاه  اروپایی ها و آمریکایی ها به تعهدات برجامی خود که در سال ۹۴ امضا کردند، برگشتند و گشایشی را باز کردند ایران نیز همه  گام هایی که در راستای کاهش تعهدات خود انجام دادند را به نقطه اول خود طبق برجام برمیگرداند.