۱۶ آذر ماه را روز دانشجو مینامند روزی که برای تمام دانشجویان ایرانی نقطه عطفی تاریخی برای آغاز خروشی انقلابی و شروع تحولات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی برای نیل به آیندهای بدون اجنبیهای مزدور شد.
تاریخچه ۱۶ آذر به سالهای ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۲ بر میگردد وقتی که دانشجویان دانشگاه تهران در مقابل استبداد زمان و دخالتهای بیگانگان در اداره امور کشور قد علم کردند و ارتش هم در مقابل با هجوم به دانشگاه تعداد زیادی را دستگیر، زخمی و شهید کرد.
روزی برای یادآوری سه دانشجوی شهید
حالا این روز را به یاد شهیدان شریعت رضوی، قندچی و بزرگنیا هر سال در تمام دانشگاههای کشور جشن میگیرند تا یاد و نام و خاطره آنهایی که در مسیر تحولات عظیم سیاسی و اجتماعی گام نهادند گرامی داشته شود.
این دانشجویان شهید در سال ۱۳۳۲ در اعتراض به کودتای ۲۸ مرداد و سفر نیکسون به ایران در دانشگاه تحصن کردند، اما ماجرای بیداری و آگاهی آنها از اوضاع سیاسی کشور به پیشتر از آن بر میگشت. در سالهای ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۰ پس از سقوط حکومت رضاخانی فضای سیاسی جامعه بازتر شده بود و فعالیتها و جنبشهای اینچنینی در میان دانشجویان به شدت افزایش یافت و از کودتای ۲۸ مرداد در ۱۳۳۲، سازمانها و جنبشهای سیاسی تشکیل دهنده جبهه ملی تظاهرات پراکندهای را آغاز کردند که سرفصل این اعتراضات به محاکمه مصدق و سفر نیکسون معاون رئیس جمهور وقت آمریکا به ایران بود.
این موضوع سبب سخنرانیهای گسترده دانشجویان فعال در دانشگاه تهران بر علیه این موارد بود که سبب ناآرامی در محوطه دانشگاه شد. سربازان و نیروهای ویژه ارتش هم به دانشگاه هجوم بردند و صدها دانشجو را بازداشت و زخمی کردند و سه دانشجوی نامبرده در این درگیریها کشته شدند، اما با وجود تمام این ناآرامیها و درگیریها و درست روز بعد از آن نیکسون به ایران آمد و حتی دکترای افتخاری حقوق را از دانشگاه تهران دریافت کرد.
۱۶ آذر در تقویم کشور
حالا روز ۱۶ آذر در تقویم کشورمان بهعنوان «روز دانشجو» شناخته میشود؛ روزی که یادآور وقایع آن روز و اعتراض به دخالتهای سیاسی و اجتماعی بیگانگان در امور داخلی کشور بود. این روز نهتنها یادآور فداکاریهای آن دانشجویان است، بلکه نمادی از مبارزات دانشجویان برای آزادی، عدالت و استقلال و عدم سکوت در برابر ظلم و جور و بیعدالتی نظامهای مستبد و دیکتاتور دنیاست.
نقش عظیم دانشجویان در استقلال
باید عنوان کرد دانشجویان همواره در طول تاریخ نقش مؤثری در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران ایفاء کردهاند و روز ۱۶ آذر نمادی از همبستگی دانشجویان در برابر ظلم و فساد محسوب میشود. با توجه به تاریخچه این روز، دانشجویان ایرانی همواره در پی دستیابی به اهداف عالی خود در زمینههای علمی، اجتماعی و فرهنگی بودهاند.
از نقشآفرینی در حوزه اجتماعی تا تحقق عدالت
۱۶ آذر ماه در واقع روزی است برای یادآوری نقشآفرینی دانشجویان در حل مشکلات جامعه و تحقق عدالت اجتماعی، بهویژه در مسائل اقتصادی و سیاسی، اما این تحولات و نقشآفرینیها تنها به دانشجویان ایرانی باز نمیگردد چرا که همانطور که ۱۷ نوامبر هم روز جهانی دانشجو محسوب میشود باید گفت که دانشجو در تمام دنیا نمادی از مقاومت و ایستادگی در برابر ظلم است همچنان که شاهد جنبشها و حرکات بسیاری از دانشجویان در تمام دنیا در برابر جنایات هولناک اسرائیل و تقاضای پایان جنگافروزیها هستیم.
حالا دانشجویان بهعنوان پیشگامان تحولات اجتماعی در عرصههای مختلف، در راستای ساختن ایرانی آزاد و مستقل میکوشند؛ دانشجو در ایران و در تمام دنیا مظهر تحولات عظیم است. این شخصیت در دنیا نماد مقاومت در برابر ظلم و نادیدهگیری حقوق بشر یا بهتر است بگوییم نسلکشیهای جنگ افروزان اول دنیا یعنی اسراییل و آمریکا و متحدانش یعنی کشورهای غربی و اروپایی است.
دانشجو آغازگر تحولات عظیم سیاسی و اجتماعی در دنیا و در ایران اسلامی است؛ و روز دانشجو نماد این حرکت است؛ روزی که امروز در کشور و در جای جای ایران اسلامی و تمام دانشگاههای کشور با برنامههای متنوع جشن گرفته میشود تا دانشجویان بدانند به جز وظیفه دانشپژوهی، رسالت بزرگتری هم برای مقابله با ظلم و ستم و حفظ استقلال کشور و ساختن ایرانی آباد بر دوش خود دارند.