جهانیان بر این امر تأکید دارند که با وجود پایبندی ایران به تعهداتش، آمریکا همچنان از اجرای تعهدات خود برای رفع تحریمها خودداری کرده و حتی با ایرانهراسی به دنبال استمرار تحریمهاست. نکته قابل توجه در رفتارهای آمریکا انتشار اخباری درباره دیدار مقامات آمریکایی با بانکهای بزرگ جهان است.
کری، وزیر خارجه آمریکا در دیدار با مدیران ارشد هشت بانک بزرگ اروپایی در لندن، پایتخت انگلیس، گفت: «بانکها تا آنجا که احتیاطهای لازم را به کار میبندند و میدانند که در حال مبادله با چه کسی هستند، با معیارهای (قانونی) نامناسب و غیرمشخص روبهرو نخواهند شد.» پس از این دیدار محافل رسانهای و سیاسی غرب از عدم رویکرد بانکها به ایران سخن گفتند. وی همچنین با هاموند، همتای انگلیسی خود نیز دیدار داشت و او نیز ادعای لزوم تغییر رفتار ایران برای جلب اعتماد بانکها را مطرح کرد.
هر چند آمریکاییها ادعا دارند که به دنبال اجرای تعهداتشان در قبال ایران هستند، اما محتوای اخبار منتشر شده نشان میدهد، این اخبار بیش از هر چیز در قالب فرار از فشار افکار عمومی درباره بدعهدیهای آمریکا منتشر میشود و هدف از آن، مقصر نشان دادن ایران است. آمریکا از یک سو چهرهای مثبت از خود به نمایش میگذارد و از سوی دیگر رفتارهای ایران را دلیل دوری بانکها، شرکتها و کشورها از ایران معرفی میکند؛ چنانکه سران آمریکا بارها ادعا کردهاند به دلیل رفتارهای تحریکآمیز ایران در منطقه، کشورها و شرکتها جرئت سرمایهگذاری در چنین کشوری را ندارند.
نکته قابل توجه آنکه آمریکا با ادعای استقلال بانکها در رفتارشان، ادامه تحریمها را توجیه میکند. حال این پرسش مطرح میشود که چرا در زمان اعمال تحریمها، آمریکا نمیگفت که بانکها استقلال دارند و از تمام ابزارهای فشار برای دوری آنان از ایران استفاده میکرد و حال که باید برای رفع تحریمها اقدام کند، ادعای استقلال بانکها را مطرح میکند؟
این نوع رفتار آمریکا نشان میدهد، آمریکا یا دیگر آن قدرت اقتصادی جهان نیست که ادعای تأثیرگذاری بر تمام اقتصاد جهان را داشت یا اینکه خود تمایلی به رفع تحریمها ندارد و ادعای استقلال بانکها، امری واهی است. هر کدام از این گزینهها که درست باشد، سند بیاعتمادی ایران به آمریکا به شمار میآید که برگرفته از بدعهدی آمریکاست.
در حقیقت، آمریکا در حالی ادعای استقلال بانکها را مطرح میکند و ادعا دارد که نمیتواند چیزی را به آنها تحمیل کند، که همزمان خواستار تغییر رفتار ایران در عرصه منطقهای و جهانی برای رویکرد بانکها به ایران است؛ یعنی آمریکا بانکها را بالاتر از یک کشور عضو سازمان ملل با 80 میلیون نفر جمعیت میبیند که به نوعی سیاست تحقیرسازی ایرانیان است. آمریکا با بزرگنمایی قدرت بانکها از یک سو به توجیه سیاست تحریمها میپردازد و از سوی دیگر ایرانیان را نزد جهانیان تحقیر کند، به گونهای که درباره تغییر رفتار بانکها سخن نمیگوید؛ بلکه تغییر رفتار ایران را زمینهساز رویکرد بانکها بیان کرده و آنها را فراتر و بالاتر از ایران میداند. این رفتار آمریکا نشان میدهد، که دشمنی این کشور با ایران و ایرانی همچنان ادامه دارد و ادعاهای دیپلماتیک آن فریبی بیش نیست که برای گرفتارسازی مسئولان و مردم در اشتباه محاسباتی مطرح میکند. استمرار رفتارهای خصمانه آمریکا زمانی آشکارتر میشود که پایگاه آمریکایی «پالیتیکو» در گزارشی مبسوط درباره مواضع سیاست خارجی دولت این کشور نوشته است: باراک اوباما امیدوار است برجام به تدریج سبب لیبرالیزه شدن ایران شود.
گزارشهایی از این دست در حالی رویکرد اوباما به تعامل با ایران را القا میکند که وی در واژگان خود کلماتی قابل تأملبرانگیز دارد. واژه لیبرال شدن ایران در ظاهر اقتصادی شدن و رسیدن به رویکرد غربگرایانه است؛ اما در اصل به معنای رویکرد به مادیگرایی در قالب سود و فایده است. در قالب لیبرال همه چیز بر اساس مادیات چیده میشود و سود و فایده اساس رفتارها قرار میگیرد. لیبرال مد نظر آمریکا برابر با نابودی تمام ارزشها و آرمانها و حتی استقلال کشور است که بر اساس منافع مالی شکل میگیرد. لیبرالسازی همان تسلیمسازی است که آمریکا در لوای تحریمها و ادعاهای واهی در زمینه تروریسم و حقوق بشر به دنبال آن است
صداقت نداشتن آمریکا در رفع تحریمهای ایران زمانی آشکارتر میشود که همزمان با نشست کری با بانکداران مجموعهای از اقدامات ایرانهراسی را علیه ایران اجرا کردند به گونهای قانونگذاران هر دو حزب و هر دو مجلس آمریکا طرحی جامع برای تحریم ایران به بهانه مسائل حقوق بشر و آزمایشهای موشکی آماده کردند. باراک اوباما نیز ادعا دارد، جهان پس از توافق هستهای امنتر شده است که خود نوعی ایرانهراسی است.
جالب است که آمریکا در حالی اقدام به استقرار سامانه موشکی در رومانی میکند که یک ادعا از سوی مقامات آمریکایی مطرح میشود و آن، اجرای این طرح برای مقابله با ایران است. قائممقام وزارت دفاع آمریکا پس از استقرار سامانه موشکی ناتو در رومانی، تأکید کرده است: تا زمانی که ایران به تولید موشکهای بالستیک خود ادامه بدهد، فعالیتهای سامانه موشکی ناتو ادامه مییابد. آمریکا در ظاهر ادعای تلاش برای پایبندی به برجام و رفع تحریمها را مطرح میکند؛ اما در عمل برای تشدید آن گام برمیدارد.