عبادالله صادقی/ یکی از تفاوت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری 96 با سایر انتخابات‌ها این بوده است که در این دوره رسانه‌ها نسبت به گذشته نقش بیشتری دارند و در این عرصه هزینه شخصی نامزدها در چاپ برگه‌های تبلیغاتی نسبت به گذشته نیز کمتر بوده است؛ نقش گسترده رسانه‌ها ضمن اینکه محاسن متعددی دارد، اما ظرافت‌های آن نیز باید مراعات شود. رهبر حکیم انقلاب در طول سالیان گذشته تذکرات فراوانی به رسانه‌ها داده و بایدها و نبایدهایی را متذکر شده‌اند و در این نوشتار لازم است برای انقلابی‌تر شدن فضا به آن بیانات اشاره‌ای گذرا داشته باشیم.
الف‌ـ بایدها
۱ـ بر سطح آگاهی و تحلیل مردم بیفزایید
مطبوعات در کشور ایران و در نظام جمهوری اسلامی، کجای کارند؟ که هستند و چه هستند؟ آیا زاید و سرباری هستند؟ زینت‌المجالسی هستند؟ یا نه؛ یک عنصر حقیقی و مؤثّر و اجتناب‌ناپذیر و سازنده‌اند؟ نظر ما، البته، معطوف به نکته دوم و جمله اخیر است. ما معتقدیم که مطبوعات برای نظام جمهوری اسلامی، یک مقوله تجمّلاتی و تشریفاتی نیست. بنابراین، افزایش آن، تنوّع آن، کیفیّت یافتن آن و اگر خطایی دارد، تصحیح آن، جزو کارهای اساسی در این نظام است.
نظام جمهوری اسلامی یک نظام مردمی است و کسی نمی‌تواند این را منکر شود. مخالفین ما هم نمی‌توانند این را منکر شوند. حداکثر این است که مردم را تخطئه می‌کنند و می‌گویند «مردم نفهمیدند و با این مسئولان و این نظام، صفا کردند.» بالاخره صفای مردم با این نظام را نمی‌توانند منکر شوند و این، مطلب واضحی است. سر و کارِ ما با مردم است؛ پس این نظام، نظامی است مردمی.
مردم باید اهل تحلیل شوند تا بفهمند که نظام برایشان مفید است. آگاهی برای چنین نظامی، مثل آب و هوا، لازم و واجب است. نظام ما، این گونه است. هر چه مردم بیشتر آگاه باشند، نظام جمهوری اسلامی، بیشتر سود می‌برد. بنابراین، این نظام، به آگاه‌سازی مردم نیازمند است.
مطبوعاتی که طریق سلامت بپیمایند و بنا بر عناد و بدجنسی نداشته باشند. این گونه مطبوعات، در هر رشته‌ای قلم بزنند ـ سیاسی باشند، فرهنگی باشند، اقتصادی باشند، درباره مسائل خارجی حرف بزنند، در خصوص مسائل داخلی حرف بزنند ـ و هر کاری که بکنند، به نفع نظام حرکت کرده‌اند؛ چرا؟ چون بر مایه آگاهی مردم می‌افزایند. موضع مطبوعات در جمهوری اسلامی، این است.(13/2/1375)
2ـ مردم را به انتخاب اصلح تشویق کنید
کسانی که زبان گویایی دارند، قلم توانایی دارند و آبرویی پیش مردم دارند ـ که این آبرو هم جزو ذخایر الهی است و خدای متعال به هرکس داده است، باید آن را در راه او مصرف کند و به کار ببرد ـ مردم را توجیه و تشویق کنند و آدم‌های خوب را به آنها معرفی نمایند.(14/11/1374)
3ـ رسانه‌های مجازی خود را به قانون مقید کنند
این رسانه‌های الکترونیکی و اینترنتی متأسفانه موجب شده است که افراد بی‌محابا علیه یکدیگر حرف بزنند، بد بگویند. باید از طرف مسئولان کشور برای این هم یک جوری تدبیر بشود. ولی عمده این است که خود ما مردم، خودمان را مقید کنیم به اخلاق اسلامی؛ خودمان را مقید کنیم به قانون. حالا این حرف من بهانه‌ای نشود برای اینکه یک عده‌ای بروند جوان‌های انقلابی را به عنوان جوان‌های تند، مورد ملامت و شماتت قرار بدهند؛ نه، من همه جوان‌های غیور کشور را، جوان‌های مؤمنِ انقلابی کشور را فرزندان خودم می‌دانم و پشت سر آنها قرار می‌گیرم؛ من از جوانان انقلابی و مؤمن و غیور حمایت می‌کنم؛ منتها همه را توصیه می‌کنم به اینکه در رفتار خود، با اخلاق اسلامی رفتار کنند؛ قانون را مراعات کنند. همه باید قانون را مراعات کنند. تجسم انقلاب در قانون جمهوری اسلامی است.(1/1/1391)
ب‌ـ نبایدها
۱ـ ما نباید عامل دشمن شویم!
اینکه بنده مکرّر به مطبوعات و رسانه‌ها توصیه می‌کنم که با مسائل کشور مسئولانه برخورد کنند، به خاطر همین است. دشمن می‌خواهد مطالب خود را در بین مردم به دروغ و فریب منتشر کند. ما نباید عامل دشمن شویم و کار دشمن را آسان کنیم و همان چیزی را که او می‌خواهد در فضای فکری و فرهنگی جامعه ما به وجود آورد، در داخل کشور به وسیله مطبوعات، رسانه‌ها و تریبون‌ها به خورد مردم دهیم. این خطای بسیار بزرگی است. اگر عمداً و با توجّه صورت گیرد، خیانت بزرگی است و اگر از روی غفلت باشد، خطای بزرگی است. باید خیلی آگاه و مراقب بود.(5/5/1381)
از گویندگان و نویسندگانی که توفیق سخن گفتن با مردم را دارند، درخواست می‌کنم که همواره خدا را در نظر داشته، حقیقت را بیان کنند و با سخنان خلاف واقع یا تکیه بر گمان واهی، خدای ناخواسته، به تبلیغات دشمن کمک نکرده؛ کام شیرین مردم را تلخ نکنند.(27/1/1371)
همه باید مراقب باشند. در کشور، کسانی که اهل نوشتنند، اصحاب مطبوعات، کسانی که رسانه‌ها دست آنهاست، کسانی که تریبون‌ها دست آنهاست، مراقب باشند به این خواست دشمنان کمک نکنند. بعضی دانسته، بعضی ندانسته، با اظهارنظرهاشان، با حرف‌هاشان، به خواست دشمن کمک می‌کنند؛ باید همه مراقب باشند. دشمن امروز می‌خواهد از جمهوری اسلامی یک چهره نامطلوبی به ملت‌های منطقه نشان بدهد تا آنها به این طرف سوق داده نشوند و خط ایستادگی در مقابل استکبار ـ که خصوصیت ملت ایران است ـ در میان آنها رواج پیدا نکند؛ لذا ما باید مراقب باشیم.(27/7/1390)
۲ـ ذهن مردم را مشغول مسائل فرعی نکنید
اینکه ما این همه عرض می‌کنیم، توصیه می‌کنیم، تأکید می‌کنیم، هم به مسئولین، هم به مردم، که خودتان را به مسائل فرعی سرگرم نکنید، برای خاطر این است. اینکه به مطبوعات، به رسانه‌ها، به روزنامه‌ها، به پایگاه‌های اینترنتی که امروز رواج پیدا کرده است، هی سفارش می‌کنیم که از وارد کردن حرف‌ها و مطالب نادرست ـ که ذهن مردم را مشغول می‌کند ـ به فضای ذهنی مردم پرهیز کنید، به خاطر این است.(19/10/1391)
۳ـ مردم را نسبت به انتخابات دلسرد نکنید
مبادا در روزنامه یا در رسانهای ـ به هر نحوش ـ یا در تبلیغاتی، طوری حرف زده بشود که مردم را نسبت به انتخابات دودل بکنند. البته این مردم دودل نمی‌شوند. این مردم نشان داده‌اند که در مقابل توطئه‌های دشمن، هوشیارانه عمل می‌کنند؛ مخالفان انقلاب اسلامی هم این را می‌دانند؛ اما بالاخره تبلیغات و تلاش‌های خودشان را می‌کنند. مبادا کسانی در داخل محدوده نظام اسلامی پیدا بشوند که به این خواسته دشمن کمک کنند؛ به علت اختلافی که با زید و عمرو و بکری دارند، برای خاطر یک امر جزیی، کم‌اهمیت و احیاناً شخصی یا گروهی، بیایند مردم را نسبت به این حقیقت عظیم ـ که حضور آنها را در صحنه نشان می‌دهد ـ مردد و دلسرد بکنند.(19/10/1370)
۴ـ اعتمادبهنفس مردم نباید شکسته شود
انسان جایزالخطاست؛ باید تلاش کند خطا نکند یا کمتر بکند. کسانی هم که خطای طرف مقابل را می‌بینند، باید دلسوزی کنند و خطا را به گوش او برسانند؛ اما هوچیگری کردن، مردم را دلسرد کردن، اعتمادبهنفس مردم را شکستن، آنها را ناامید کردن نسبت به آینده، هیچ روا نیست. این خطاب من به همه است؛ هم به مطبوعات، هم به رسانه‌ها، هم به مسئولان، هم به کسانی که منبرهای گوناگون خطابه و سخن گفتنِ با مردم را دارند؛ در مجلس، در نماز جمعه، در جاهای دیگر، در دانشگاه‌ها. این چیزی است که بحث مصلحت کشور است؛ باید مصلحت کشور را رعایت کرد. این هم یکی از آن راه‌های مقابله [دشمن] با اعتمادبهنفس ملی است.(13/10/1386)
5ـ نقاط برجسته ملت تضعیف نشود
آن کسانی هم که دارای تریبون‌های گفتن هستند، دارای رسانه هستند، صدای‌شان در جامعه شنیده میشود، سعی کنند نقاط برجسته این ملت را طبق میل دشمن کوچک نکنند، تضعیف نکنند، کم‌رنگ نکنند. این هوشیاری ملت ایران باید همواره محفوظ بماند.(27/7/1390)
6ـ هتک آبروی افراد جایز نیست
از طرف علاقه‌مندان به نامزدهای انتخاباتی گوناگون، بداخلاقی‌های انتخاباتی، شایسته ملت ما نیست؛ تهمت زدن آدم‌های مؤمن را، مصونیت‌دار از لحاظ اسلامی و شرعی را؛ در معرض هتک آبرو قرار دادن در شبنامه‌ها، در مطبوعات، در پایگاه‌های اینترنتی و...، اینها اصلاً مصلحت نیست. من به طور جد از همه کسانی که نسبت به نامزدهای مختلف علاقه‌مندی‌ای دارند، درخواست می‌کنم، اصرار می‌کنم که این علاقه‌مندی خودتان را از راه تخریب دیگران، اهانت به دیگران، متهم کردن دیگران نشان ندهید. هر چه می‌خواهید، از نامزد مورد علاقه خودتان تمجید کنید، تعریف کنید؛ اما دیگران را تخریب نکنید. این علامت بدی است.(12/10/1386)
7ـ نباید اجازه داد که به امنیت آسیب بزنند
انتخابات که مظهر حضور مردم است، مظهر مردم‌سالاری دینی است، باید پشتوانه امنیت ما باشد. نباید اجازه داد که این چیزی که ذخیره امنیت است، پشتوانه امنیت است، به امنیت ما صدمه وارد کند. دیدید، حس کردید، از نزدیک لمس کردید آن وقتی را که دشمنان می‌خواهند از انتخابات علیه امنیت کشور سوءاستفاده کنند. باید همه مراقب باشند، همه بهوش باشند. آحاد مردم، مسئولان گوناگون، منبرداران سیاسی، کسانی که می‌توانند با مردم حرف بزنند، همه مراقب باشند، مواظب باشند؛ از انتخابات مانند یک نعمت الهی پاسداری کنند.(9/6/1390)
8ـ منفی بافی نکنید
امروز متأسفانه انسان مشاهده می‌کند که در بین برخی مسئولان و نخبگان سیاسی و غیره کأنه مد شده است که نگاه، نگاه بدبینانه باشد؛ نگاه منفی باشد؛ نقاط مثبت را نبینند؛ روی نقاط منفی تکیه کنند. در رسانه‌ها و غیر رسانه‌ها مرتباً منفی‌بافی میشود. تا انسان می‌گوید هم چرا، می‌گویند آقا شما نمی‌گذارید ما واقعیات را بگوییم. می‌گویید سیاه‌نمایی است، می‌گویید فلان است؛ ما می‌خواهیم حقایق را بگوییم. نه، این یک سونگری است. خب، اگر فرض بفرمایید یک واحد تولیدی دچار یک اشکالی میشود و شما می‌خواهید به عنوان یک نگاه واقع‌بینانه آن را بیان کنید، بسیار خوب، در کنارش مثلاً دو تا واحد تولیدی هم ایجاد شده. اگر این نقطه مثبت را بیان کنیم، یک جور مسائل کشور را می‌فهمیم؛ اگر این نقطه مثبت را بیان نکنیم، مسائل کشور را جور دیگری خواهیم فهمید. اگر فقط نقاط منفی را مشاهده کنیم ـ که البته نقاط منفی وجود دارد ـ این طبعاً واقع‌بینی نیست؛ این برآورد درستی از اوضاع کشور به ما نخواهد داد؛ منجر به ناامیدی میشود؛ ضرر اجتماعی‌اش هم این است.(16/5/1390)
