احسان رستمی/ سمبل اقتصادی یکی از استان‌های کشور که نیم قرن تجربه دارد در وضعیتی قرار گرفته است که زندگی برخی از کارگران این استان را تهدید می‌کند. قند یاسوج اگر چه در سالیان گذشته همواره سبب شیرینی کام ملت عزیزمان می‌شد، اما اکنون طعم تلخ آن در کام نیروهای زحمت‌کش این کارخانه کشنده شده است و گویا کسی قرار نیست برای حل مشکل مردم این استان کاری انجام بدهد. در دو سال گذشته به دلیل دست به دست شدن این کارخانه و مشکلات صاحبان قبلی و فعلی آن مشکلاتی برای کارگران و اشتغال این استان به وجود آمده است؛ اما کارگران آبرومند این کارخانه با حفظ حرمت، بارها به صورت محترمانه درصدد حل مشکلات خود از مبادی رسمی برآمده‌اند، ولی شرایط روز به روز بدتر شده است. بدهی 65 میلیاردی این کارخانه سبب شده است که کارگران که سهامداران آن هستند، امیدی به بهبود وضعیت آینده نداشته باشند.
کارگران سهامدار شرکت ضمن حمایت از سرمایه‌گذاری در استان به ویژه حضور بخش خصوصی اهلیت‌دار برای کار و تولید در استان خواستار شفاف‌سازی معامله‌ها نیز هستند؛ چرا که به دلیل شفاف نبودن، مسئولان قبلی و فعلی حاضر نیستند مشکلات به وجود آمده را بپذیرند و برای حل آن قدمی بردارند.
کارگران ضمن اعتراض به رفتارهای تندی که طی این مدت با آنها صورت گرفته، از شیوه حضور برخی افراد در کارخانه که هیچ‌گونه مسئولیتی ندارند، به شدت ابراز ناراحتی کرده و می‌گویند بدترین رفتارها با کارگران صورت می‌گیرد.
اخراج کارگران از محل کار و منازل
کارگران کارخانه که هم اکنون ساکن منازل کارگاهی کارخانه هستند، از شکایتی که علیه آنان برای تخلیه منازل‌شان شده به شدت شوکه شده‌اند و می‌گویند؛ طی۵۰ سال عمر کارخانه طبق قانون کارگران به استناد قانون کار به خصوص ماده ۱۴۹ قانون کار کارگر از منازل کارگری استفاده کرده، اما هم اکنون امنیت روح و روان آنان را نشانه رفته‌اند.
یکی از این افراد معترض گفت: «کارگری که ۲۵ سال سابقه کار دارد را نباید اخراج کرد، می‌گویند از کارخانه بیرون بروید، بعد حقوق‌تان را پرداخت می‌کنیم.» یکی دیگر از کارگران نیز چنین بیان کرد: «ما فقط از این نگرانیم و خجالت می‌کشیم که بگویند در نظام جمهوری اسلامی ایران کارگران نان قرضی می‌خرند. ما تابع نظام مقدس اسلام و رهبر معظم انقلاب هستیم، حتی اگر ایشان فرمان دهند با داعش می‌جنگیم.»
تأسف‌بارتر اینکه حال که از کار اخراج شده، حقوق و مزایای‌شان را نیز نداده‌اند، به جای تلاش برای راه‌اندازی کارخانه به دنبال تخلیه منازل ۱۲۰ کارگر این کارخانه هستند.
حدود ۱۲۰ نفر از کارگران و بازنشستگان کارخانه قند دو سال مطالبات معوق از این کارخانه دارند؛ مطالباتی که رقم آن برای هر کارگر و بازنشسته حدود ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون می‌شود. حدود 70 تا 80 نفر از کارگران کارخانه با سابقه ۵، ۱۰ و ۱۵ سال کار از کارخانه اخراج شده‌اند و هنوز حقوق و مزایای آنها پرداخت نشده و همگی خواستار رساندن مشکلات و درد دل‌های خود به مقامات ارشد استان هستند. این کارخانه اکنون دو سال است که تعطیل است و به دلیل اختلافات فروشنده (بانک تجارت) و خریدار آقای لهراسب باقری مدیر عامل کارخانه قند، کارگران وضعیت مشخصی ندارند.
مشکلات معیشتی کارگران
یکی از کارگران سالخورده کارخانه قند نیز با اشاره به فرمایش پیامبر اکرم(ص) که تا عرق کارگر خشک نشده باید حقوقش را پرداخت کرد، اظهار داشت: «در ایام عید هیچ عیدی به ما داده نشد و الان مجبوریم از نانوایی‌ها نان قرض کنیم.» وی افزود: «دو سال است که هیچ پولی به ما نداده‌اند، آرزو داشتیم شب عید یک کیلو شیرینی یا لباس برای بچههایمان بخریم تا حسرت بچه‌های همسن و سال خود را نخورند.»
وی گفت: «هنگامی که یک زلزله یا سیل در شهرهای دیگر رخ می‌دهد فوری از منابع مختلف کمک می‌خواهند، اما به این کارخانه که وضعیت آن از سیل و زلزله بدتر است، هیچ کمکی نشده است. آرزوی گوشت و میوه داریم، بچههایمان سوء تغذیه گرفته‌اند. ما باید این حرف‌ها را به چه کسی بگوییم، صداوسیما که یک نهاد مستقل است از مشکلات ما تصویربرداری کرد، ولی جرئت پخش را نداشت. نصف حق کارخانه مال کارگران است که سهام دارند، باید اول سهام کارگران را می‌دادند و بعد کارخانه را به سرمایه‌گذار واگذار می‌کردند. هر ده روز یک بار نامه تخلیه منازل را میدهند و می‌گویند اگر تخلیه نمی‌کنید، به زور آن را تخلیه می‌کنیم.
سوء‌مدیریت
مشکلات مدیریتی این کارخانه یکی از دلایلی است که شوک‌های میلیاردی هم نمی‌تواند آن را به روزهای خوش خود برگرداند. مدیر بخش کشاورزی کارخانه قند یاسوج می‌گوید: «با فعالیت کارخانه قند صنایع مکمل این کارخانه نیز در استان فعال می‌شود و از این کارخانه ۷۵۰ نفر می‌توانند نان بخورند، اما سوء‌مدیریت، کارخانه قند یاسوج را نزدیک به سه دهه است که به نابودی کشانده است.» هجیر کریمی می‌افزاید: «می‌توان کارخانه قند را در طول سه سال به نقطه ایده‌آل و اوج شکوفایی رساند، به طوری که بخش‌های مکملی مانند کشاورزان، کامیونداران و صاحبان ادوات کشاورزی نیز فعال باشند.»
مهرداد کرمی دادستان یاسوج هم می‌گوید: «در دیداری که با مالک جدید آن داشتیم، از او تعهد گرفتیم که کارخانه را سرپا نگه دارد و به اشتغال استان کمک کند و مالک نیز تعهد داد ضمن فعال کردن همه ظرفیت کارخانه، آن را گسترش نیز می‌دهد.»
پلمپ کانون قرآن کارخانه قند
مؤسسه فرهنگی ـ قرآنی گل نرگس فاطمیه با بیش از ۲۰ سال سابقه کار، ۶ سال پیش برای پر کردن اوقات فراغت بانوان (همسر و دختر کارگران و کارکنان کارخانه قند یاسوج)، در این مرکز صنعتی فعالیت خود را شروع کرد تا محلی برای ترویج فعالیت‌های قرآنی و دینی باشد و همسران و دختران شاغلان در این کارخانه بتوانند از این ظرفیت مذهبی بهره ببرند. اما متأسفانه مدیران جدید در‌های این مکان فرهنگی ـ مذهبی را به هم جوش داده‌اند!
نتیجه‌گیری
تعطیلی زنجیره‌ای این کارخانه‌ها خود نشانی از ناآشنایی مسئولان فعلی در حل مشکلات صنایع بزرگ و کوچک کشور است؛ دولت نه تنها در این زمینه فعالیت اثرگذاری از خود بروز نمی‌دهد؛ بلکه با کاهش تعرفه واردات ظرفیت‌های بزرگی برای شرکت‌های خارجی با هدف ارسال و فروش کالا به ایران ایجاد کرده است.
