بیژن زنگنه، وزیر نفت با بیان اینکه؛ مهم‌ترین مسئله در بخش بالادستی نفت افزایش ضریب بازیافت نفت از مخازن نفتی است، گفت: حدود 800 میلیارد بشکه نفت خام درجا داریم، اما میانگین ضریب بازیافت ما فقط 27 درصد است؛ یعنی هر یک درصد افزایش ضریب بازیافت نفت برابر با حدود هشت میلیارد بشکه نفت است که این میزان می‌تواند 400 میلیارد دلار برای کشور ثروت ایجاد کند و انتظار داریم دانشگاه و صنعت در این زمینه با یکدیگر همکاری کنند.

 محمدابراهیم میانجی/ از اساسي‌ترين مسائل مربوط به اقتصاد، موضوع «ثبات اقتصادي» در یک کشور است. از مهم‌ترین عوامل ایجاد ثبات اقتصادی، پيش‌بيني‌پذير بودن وضعیت و توان برنامه‌ريزي مناسب متولیان اقتصادی و عمل به آن برنامه‌ها در عرصه اقتصادی ‌است. غیرممکن است كه در اوضاع غیرقابل پیش‌بینی و بدون ‌برنامه مدون اقتصادی، انتظار تحقق اقتصاد رشد یافته و با ثبات داشت. ناگفته پیداست که در وضعیت بي‌ثباتي اقتصادی که برآیند غیرقابل پيش‌بيني‌ بودن و بی‌برنامه‌ بودن اقتصاد است، انگيزه‌اي براي سرمايه‌گذاري‌هاي بلندمدت، ميان‌مدت و حتي كوتاه‌مدت باقي نمي‌ماند و رشد اقتصادي و توليد متوقف مي‌شوند. این در حالی است که دولت یازدهم و در ادامه آن دولت دوازدهم، مدعی ایجاد ثبات اقتصادی در کشور بوده و دستیابی به این موضوع را یکی از دستاوردهای مهم خود می‌داند.

برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند راهکار برون‌رفت از این موضوع و رسیدن به ثبات اقتصادی که به رشد و توسعه اقتصادی منجر شود به مواردی از جمله موارد زیر برمی‌گردد:

1ـ اتخاذ سیاست‌های پولی و مالی مناسب؛ در این باره دولت می‌تواند از طریق ایجاد انضباط مالی و اتخاذ سیاست‌های پولی مناسب از طریق مهار رشد حجم نقدینگی، مهار نرخ تورم، ایجاد انضباط در سیستم بانکی و کاستن از نرخ سود تسهیلات بانکی به روش غیر دستوری اقدام کند.

2ـ پایدار سازی منابع بودجه دولت؛ دولت با نگاه به ظرفیت و توان داخلی می‌تواند منابع بودجه جاری و عمومی خود را از درآمدهای نفتی به منابع پایدار منبعث از داشته‌های خود مانند؛ مالیات، صادرات و... تأمین کند.

3ـ کاهش هزینه‌های غیرضروری دولت؛ فروش دارایی‌ها و اموال دولتی بی‌استفاده و کم بازده یکی از روش‌های کاهش هزینه‌های غیرضروری دولت است که نیازمند اقدام و عمل مناسب در این باره از سوی دولتمردان است.

4ـ اتخاذ سیاست‌های ارزی مناسب؛ در این باره دولت می‌تواند از طریق تعدیل تدریجی نرخ ارز اسمی در راستای جلوگیری از انتقال شوک‌ها و بی‌ثباتی‌های اقتصاد جهانی به اقتصاد کشور، ثبات اقتصادی را در کشور ایجاد کند.

نکته مهم‌تر اینکه دولت‌ دوازدهم که ادامه‌ دهنده مسیر اقتصادی دولت یازدهم است، براي اينكه به سوي ثبات اقتصادي حركت كند، بايد اطمينان مردم را در حوزه اقتصادی جلب کند، يعني مردم بايد مطمئن باشند كه از سرمايه‌هاي پولي و غيرپولي آنها محافظت مي‌شود و وضعیتی ایجاد نمي‌شود كه ارزش دارايي‌های آنها به نصف و کمتر از آن کاهش یابد. و این مهم تحقق پیدا نمی‌کند، مگر اینکه دولت توان برنامه‌ریزی مناسب برای اقتصاد را داشته و خود مقید به اجرای این قوانين باشد؛ چرا که اگر برنامه‌ریزی مطلوب و مناسب صورت نگیرد و از سوی دیگر، دولت به صورت روزمره قوانيني اقتصادی که بعضاً بوی منفعت‌های شخصی، منطقه‌ای و جریانی از آن به مشام می‌رسد، نه منافع ملی، وضع کند و در برهه خاص خود قائل به اجرای آن قوانین نباشد، در چنین وضعیتی فعالان اقتصادی توان پيش‌بيني خود را از دست مي‌دهند و به تبع آن نااطميناني در عرصه اقتصاد کشور زياد شده و حركت به سوي فضايي بي‌قانون و رها آغاز مي‌شود كه پيش‌بيني‌پذير بودن اقتصاد را دشوار کرده و ثبات اقتصادی را از بین می‌برد.

 سعید مهدوی/  واردات كالا همواره يكي از معضلات اقتصاد ايران و توليدكنندگان داخلي بوده و هست. عموماً كشورهاي نفت‌خيز رشد اقتصادي خود را مديون خام‌فروشي و فرآورده‌هاي نفتي هستند. اين كشورها به دليل وجود منابع و درآمدهاي نفتي، اقتصادي وابسته به فروش نفت داشته و از سوي ديگر با حجم عظيمي از واردات مواجه هستند كه در نتيجه بسياري از شاخص‌هاي اقتصادي آنها، از جمله اشتغال و توليد ناخالص داخلي تحت تأثیر واردات بي‌رويه قرار می‌گیرد. 

مواردي كه شرايط را

 سخت‌تر مي‌كنند

اين شرايط با وجود همگامي و همزماني با برخي از موارد ديگر سخت‌تر و بحراني‌تر مي شود. ابتدا اينكه كالاي وارداتي مشابه داخلي داشته باشد يا ظرفيت توليد آن در داخل كشور وجود داشته باشد؛ اما به علت وجود كالاهاي بي‌كيفيت و ارزان توان توليد آن را نداشته باشد. مورد دوم نيز زماني است كه تعرفه واردات براي كالاي خارجي به حدي پايين است كه جنس خارجي با بيشترين حجم وارد بازار كشور مي‌شود و جيب واردكنندگان را پر كرده و اشتغال كارگران خارجي را تثبيت مي‌كند و شرايط رقابت را از توليد‌كننده داخلي مي‌گيرد. مورد سوم هم زماني است كه افزون بر واردات از مبادي رسمي‏‏، كالا به صورت قاچاق و غير رسمي وارد كشور مي‌شود كه اين مورد به هيچ وجه تحت كنترل نبوده و بدترين ضربه را به توليد داخلي و اقتصاد ملي وارد مي‌كند. 

تراز تجاري منفی

 در پنج ماه اول سال 

بنا بر آمار رسمی ارائه شده از سوی گمرک، تراز تجاری ایران در پنج ماه نخست سال جاری به دلیل رشد جهشی واردات کالاهای مصرفی، دوباره منفی شده است.

بنابر آمار و اطلاعات در تجارت خارجی طی مدت یاد شده، به موازات افزایش 16 درصدی واردات، شاهد کاهش پنج درصدی صادرات غیر نفتی بوده‌ایم؛ به این معنا که 19 میلیارد و 442 میلیون دلار در پنج ماه ابتدایی سال کالا وارد کشور شده و در مقابل تنها 17 میلیارد و 193 میلیون دلار، صادرات داشته‌ایم و این سخن یعنی آنکه حدود دو میلیارد و 250 میلیون دلار، بیشتر از دخل‌مان خرج واردات کرده‌ایم!

با نگاهی به اقلام عمده وارداتی متوجه می‌شویم که بسیاری از آنها از جمله برنج، ذرت دامی، لوبیای سویا، شکر، روغن دانه آفتابگردان و غیره در سایه حمایت دولت از تولیدکنندگان، قابلیت تولید در داخل را دارد و حال آنکه متأسفانه رویه واردات از سوی شرکت‌های دولتی همچنان ادامه دارد.

به گفته عبدالرضا مصری، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی، بیش از 70 درصد محصولاتی که وارد می‌شود، توان تولید با کیفیت صادراتی آنها در داخل وجود دارد و حال آن که متأسفانه رویکرد اقتصادی دولت در سال‌های اخیر بیشتر روی مراودات تجاری با کشورهای اروپایی متمرکز بوده که اینها عمدتاً صادرکننده کالا به ایران هستند تا واردکننده از آن، از سویی در بسیاری از قسمت‌ها، حجم کالاهای وارد شده به کشور بیش از نیاز بازار داخلی است و طبعاً در چنین فضایی بیشترین خسارت و ضرر متوجه تولیدکننده ایرانی می‌شود که بدون داشتن حمایت و رانت دولتی، در بخش خصوصی یا تعاونی مشغول به فعالیت است.

دولت یازدهم واردات اجناس چینی را دو برابر کرد

با انتشار آمار جدید گمرک، رقم واقعی واردات دولت یازدهم از چین مشخص شد. براساس این آمار، از زمان شروع به کار دولت یازدهم در مرداد ۱۳۹۲ تا ابتدای مرداد ۱۳۹۶، در مجموع ۴۴ میلیارد و۹۰۰ میلیون دلار اجناس چینی وارد کشور شده است. گفتنی است، واردات از چین در دولت یازدهم نسبت به دولت دهم ۷۱ درصد و نسبت به دولت نهم ۲۱۶ درصد بیشتر شده است.

چرا واردات کالاهای مشابه داخلی حرام است؟

سال گذشته بود که رهبر معظم انقلاب تولید ملی را امری مقدس و با ارزش دانستند و همه‌ آحاد و اقشار مردم را به تقویت آن به هر طریق ممکن دعوت کردند. در این میان، معظم‌له بر نقش مصرف‌کنندگان که تمامی مردم را در بر می‌گیرد، تأکید ویژه‌ای فرمودند و گفتند: «عمده مردمند و خود راه مصرف کالاهای خارجی را ببندند.» همچنین معظم‌له در بیانات خود در ابتدای سال ۹۶ در حرم مطهر رضوی که به نوعی نقشه راه سال را ترسیم می‌کنند، با اشاره به دو مسئله‌ مهم واردات و قاچاق در تولید فرمودند: «واردات کالاهایی که در داخل به ‌قدر کافی تولید می‌شود، بایستی به‌ صورت یک حرام شرعی و قانونی شناخته بشود.»

به ‌نظر می‌رسد، اولاً در اینجا مخاطب در امر مبارزه با قاچاق و واردات، مسئولان نظام و به ‌ویژه قوه‌ مجریه در مقام اجراست و نه عموم مردم. این به معنای آن است که مطالبه از مردم به‌ سمت مطالبه از مسئولان در بیان رهبر معظم انقلاب تغییر صورت داده است که شاید از یک‌سو، نشان‌دهنده توجه مردم به مصرف تولیدات داخلی و از سویی دیگر، اقدامات ضعیف مسئولان در این امر باشد.

ثانیاً عبارت «حرام شرعی و قانونی»، بار معنایی و حقوقی خاصی دارد که شاید تاکنون در بیانات معظم‌له مسبوق به سابقه نبوده باشد. از این رو برخی آن ‌را به مثابه‌ «فتوا» و برخی نیز به مثابه‌ یک «حکم حکومتی» تلقی کرده‌اند.

اکنون دیگر زمان اقدام است

حال با توجه به مسئله فتوا و تأکیدات رهبر معظم انقلاب، وضعیت تولید ملی و اشتغال در اقتصاد، اعتماد دوباره مردم به برنامه‌های دولت و همچنین مصوباتی که تا کنون بارها درخصوص ممنوعیت واردات برخی کالاها در مجلس به تصویب رسیده است، انتظار اقدام و عمل از دولتمردان دولت دوازدهم خارج از عرف و دور از انصاف نیست.

 حذف قیمت‌ها از روی کالا شکست می‌خورد

رمضانعلی سبحانی‌فر، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس درباره حذف قیمت‌ها از روی کالا به بهانه رقابتی شدن، گفت: «این طرح موفق نخواهد بود و قطعاً به شکست می‌انجامد و اگر بخواهد ادامه پیدا کند مجلس وارد خواهد شد و جلوی آن را خواهد گرفت.» وی با اشاره به اینکه گستردگی فروشندگان امکان بازرسی و نظارت آنها را محدود می‌کند، گفت: «با اجرای این طرح، مالیات بر ارزش افزوده نیز جای تردید دارد که بر اساس چه ملاکی گرفته خواهد شد.»

اعطای امتیازات اقتصادی

 به فرانسوی‌ها

عباس آخوندی،‌ وزیر راه و شهرسازی از پیشنهاد پرداخت وام۷۰ میلیون یورویی به ایران از طرف فرانسوی‌ها برای نوسازی صنعت هوانوردی و ارتقای سیستم‌ها خبر داد و گفت: «علاقه‌مندیم امتیازاتی را در بنادر، مناطق آزاد و شهر فرودگاهی امام به اروپایی‌ها بدهیم.»

تفاهم‌نامه طرح پوشاک

 در مناطق روستایی

تفاهم‌نامه توسعه اشتغال روستایی در قالب طرح پوشاک در مناطق روستایی با حضور محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه و محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت به امضا رسید. بر اساس این تفاهم‌نامه قرار است که با اعتباری در حدود ۲۱ هزار میلیارد ریال نسبت به احداث ۶۲۰ واحد تولید پوشاک در مناطق روستایی ۳۱ استان اقدام شود و برای شروع به کار، پنج استان دارای بالاترین نرخ بیکاری در کشور و البته کمتر توسعه‌یافته مانند؛ اردبیل، چهارمحال‌وبختیاری، همدان، کرمانشاه و گیلان انتخاب شدند تا با دریافت تسهیلات کم‌بهره، برای تولید پوشاک و اشتغال نقش‌آفرینی کنند.

تعداد مشمولان 

سهام عدالت

حسن محمدتبار، معاون واگذاری و امور سهام سازمان خصوصی‌سازی گفت: «حدود ٦١ درصد از جمعیت کشور معادل 49 میلیون ایرانی مشمول دریافت سهام عدالت هستند که بیش از ٣٠ میلیون نفر از مشمولان سهام عدالت در سامانه این سهام، شماره شبای حساب بانکی خود را ثبت کرده‌اند.» وی افزود: «این سهام متعلق به ٦١ شرکت بوده که تا کنون سهام ٤٩ شرکت به سبد سهام عدالت انتقال یافته است و در هفته اول مهر ماه نخستین سود نقدی دریافتی از مجامع برگزار شده برخی از این شرکت‌ها، به حساب مشمولان واریز خواهد شد.»

 سید فخرالدین موسوی/  روزنامه‌های اصلاح‌طلب با وجود همه بدعهدی‌های آمریکا همچنان تلاش می‌کنند مواضع ضد آمریکایی، حتی از زبان رئیس دولت اعتدال را نیز نادیده بگیرند! آخرین نمونه از این رویکرد را می‌توان در نحوه بازتاب سخنان رئیس‌جمهور در روزهای اخیر مشاهده کرد، در حالی که اظهارات ضد آمریکایی آقای روحانی در پاسخ به لفاظی‌های ترامپ در سازمان ملل و دشمنی عمیق ایالات متحده با جمهوری اسلامی و بهانه تراشی‌های او با استقبال مردم و جریان‌های مختلف در داخل کشور روبه‌رو شد، این روزنامه‌ها با تیترهایی خنثی چون، «فتح دنیا با سعدی و مولوی و حافظ»، «نوای صلح در برابر فریاد جنگ»، «سعدی روحانی در برابر بمب ترامپ»، «اهل مذاکره‌ایم نه با زبان تهدید» و «صدای اعتدال در برابر فریاد خشونت» با نوعی احتیاط دیپلماتیک هم فیتیله مواضع قاطع ضد آمریکایی رئیس‌جمهور را پایین بکشند و هم از آنان تفسیر به نرمی و آشتی کنند. روزنامه «ایران» به قلم صادق زیبا‌کلامی می‌نویسد؛ «فضای سخنرانی آقای روحانی کاملاً متفاوت از فضای سخنرانی ترامپ بود. او نه تنها حاضر نشد با وجود انتظار و توقع تندروها از نوع و جنس ادبیات و لحن ترامپ در سخنرانی‌اش استفاده کند؛ بلکه برعکس بسیار دیپلماتیک، معتدل و آشتی‌جویانه سخن گفت. نه هیچ کشور و ملتی را تهدید کرد و نه نشان داد که با کشوری سر جنگ دارد. برعکس او سعی کرد در چارچوب سخنرانی‌اش از فرهنگ و تمدن ایران، سعدی و حافظ و مولوی، نجات یهودی‌ها از سوی ایرانیان و پناه دادن به مسیحیان سخن به میان آورد. برخلاف آنچه ترامپ ایران را متهم ساخته بود، او در پاسخش نشان داد که کشورش نه به دنبال صدور انقلاب است، نه مذهبش و نه ایدئولوژی‌اش را می‌خواهد به دیگران تحمیل کند.» روزنامه «آفتاب یزد» نیز در سرمقاله امروز با عنوان «کرامت روحانی، تهدید ترامپ» نوشت: «به نظر می‌رسد استراتژی حسن روحانی در برابر جهالت ترامپ، مثبت و صحیح بود. او به جای آنکه درگیری لفظی با رئیس‌جمهور ایالات متحده راه بیندازد، با ادبیاتی فاخر و دنیاپسند در برابر او ایستاد... حسن روحانی دیروز در میدان ترامپ بازی نکرد و صرفاً سخن مردم ایران زمین را به گوش جهانیان رساند» و حتی روزنامه «آرمان امروز» همچنان تلاش کرد منتقدان به برجام و معترضان به عهد‌شکنی آمریکایی‌ها را همنوا با رژیم صهیونیستی بخواند. از زبان «مهدی پازوکی» کارشناس اقتصادی حامی دولت می‌نویسد؛ «ما امروز با آمریکایی‌ها مشکل داریم و دلیل این موضوع هم این است که سیاست حاکم بر ایالات متحده آمریکا مانند سیاست تندروهای داخل ایران است. امروز می‌بینیم که رژیم صهیونیستی و تندروها در آمریکا مخالف برجام هستند، چرا که برجام منافع آنها را به خطر می‌اندازد.»

 اتفاقی که صبح شنبه، اول مهر ماه، در واکنش به سخنان رئیس‌جمهور در رژه نیروهای مسلح نیز تکرار شد. در حالی که روزنامه «وطن امروز» تیتر: «روحانی: مذاکره با آمریکا اتلاف وقت است» را تیتر یک کرد و این بخش از سخنان رئیس‌جمهور در سازمان ملل را بازتاب داد که؛ «برجام آزمایشی بود‌‌ که واقعیت حاکمان واشنگتن و حاکمان تل‌آویو را به جهان نشان د‌‌اد‌‌، ملت ایران همواره به دنبال صلح و امنیت د‌‌ر منطقه و جهان بود‌‌ه است. چه بخواهید‌‌، چه نخواهید‌‌ ما از مرد‌‌م مظلوم یمن، سوریه و فلسطین د‌‌فاع خواهیم کرد‌‌، ما قد‌‌رت نظامی و د‌‌فاعی خود‌‌ را آن مقد‌‌ار که برای بازد‌‌ارند‌‌گی لازم بد‌‌انیم تقویت خواهیم کرد‌‌، نه‌تنها موشک‌های‌مان را تقویت خواهیم کرد‌‌؛ بلکه نیروی زمینی، نیروی هوایی و نیروی د‌‌ریایی‌مان مورد‌‌ حمایت همه مرد‌‌م مسلمان و غیور این سرزمین است.» رئیس‌جمهور با بیان اینکه ما برای د‌‌فاع از کشورمان از کسی اجازه نخواهیم گرفت، گفت: «ما اگر عهد‌‌ و پیمانی را با کسی بستیم، تا وقتی پای آن ایستاد‌‌ه‌ایم که طرف مقابل به آن احترام بگذارد‌‌، ترد‌‌ید‌‌ی ند‌‌اریم زمانی که ملت بزرگ ایران یکپارچه و منسجم با فرامین رهبر معظم انقلاب و ولایت امر د‌‌ر مسیر عزت خود‌‌ حرکت می‌کند،‌‌ هیچ قد‌‌رتی قاد‌‌ر نیست ما را از راه ایستاد‌‌گی و حق‌مان بازد‌‌ارد‌‌.» اما روزنامه‌های اصلاح‌طلب ترجیح دادند به سفر نمایندگان به فرانسه، احتمال به دادگاه رفتن احمدی‌نژاد، گفته‌های فائزه هاشمی و.. بپردازند! و بخش اصلی سخنان رئیس دولت اعتدال را نادیده بگیرند. اتفاقی که می‌توان از آن به عبور رسانه‌های اصلاح‌‌طلب از حسن روحانی تعبیر کرد!

 مهدی فرهادی/ اگر به لوگوی شرکت اپل که یک سیب گاز زده است، دقت کنیم، متوجه خواهیم شد که در نگاه اول فقط یک سیب گاز زده است؛ اما دارای معانی متعدد و ضمنی است که کمتر کسی توانسته است، آن را بیان کند. لوگوی اپل براي مردم معانی مختلفی دارد؛ زیرا همه سیب را دیده و خورده‌اند و خیلی‌ها هم این میوه را دوست دارند. 

به هر حال حقیقت گاز زده بودن سیب لوگوی اپل، هنوز نامشخص است؛ زیرا برخی آن را یک تصویر گرافیکی می‌دانند و برخی آن را به یک موضوع علمی ارجاع می‌دهند و برخی نیز کشف معنی در ارتباط با اجزای دیگر متون مرتبط می‌دانند. به باور اندیشمندان ابتدا معنای صریح دریافت می‌شود؛ اما این معنای ضمنی است که قدرت می‌دهد. اندیشمندان می‌گویند که هرکسی توان تبدیل معنای صریح به ضمنی را داشته باشد، او توان ایجاد توده‌های قدرت را بر اطراف خود دارا است. نظریه «برلو» به اهمیت معنا، دلیل خوبی است که اثبات می‌کند در درون انسان‌ها می‌توان قدرت خارق‌العاده‌ای ایجاد کرد که افراد را به آن تجهیز کند؛ «دیوید برلو» می‌گوید: «در واقع کلمات در نهایت هیچ معنایی نمی‌دهند؛ بلکه معنی‌ها فقط در آدم‌ها هستند. معانی مسبب پاسخ‌ها می‌شوند. آنها چیزهایی شخصی هستند و درون‌ ارگانیسم انسانند. معنی‌ها آموخته می‌‌شوند. آنها چیزی شخصی هستند و دارایی‌های ما محسوب می‌‌‌شوند. ما معنی‌ها را یاد می‌گیریم، بر آن می‌افزاییم، آنها را نابود می‌کنیم؛ اما قادر به یافتن‌شان نیستیم. آنها در ما هستند نه در پیام. خوشبختانه معمولاً ما افرادی را می‌یابیم که معنی‌هایی مشابه معنی‌های ما دارند و در نتیجه با آنها می‌توانیم ارتباط برقرار کنیم. آنانی که با یکدیگر تشابه معنی دارند، می‌توانند ارتباط برقرار کنند و اگر فاقد این تشابه باشند، قادر به ارتباط با یکدیگر نیستند.»