حسن فلاح/ این روزها کمتر کسی است که ماجرای همهپرسی کردستان عراق را تاکتیک جدید آمریکاییها و صهیونیستها برای بحرانسازی در منطقه نداند. برگزاری همهپرسی استقلال از سوی بارزانی شوک بزرگی را به صحنه سیاسی عراق وارد کرده است و زمینه مناسبی برای تحکیم حضور نظامی آمریکا و افزایش مداخلهگری این کشور در فضای پساداعش خواهد بود. در حالی که ارتش عراق با همراهی نیروهای مردمی موفق شد شبهنظامیان داعش را از مناطقی که از سال 2015 در اختیار داشتند، خارج کند، یک بحران جدید و البته دامنهدار، شوک بزرگی به عراق وارد خواهد کرد و این هدفی است که آمریکا، رژیم صهیونیستی و همپیمانانشان دنبال میکنند. در بررسی بیشتر این موضوع به سراغ دکتر محمدعلی مهتدی کارشناس ارشد مسائل خاورمیانه و دکتر سیدهادی سیدافقهی کارشناس مسائل جهان اسلام رفتیم تا آنها این بحران جدید منطقه را تحلیل کنند.
*با توجه به مخالفت همه کشورهای جهان با همهپرسی کردستان عراق، به نظر شما آیا توطئه جدیدی در خاورمیانه در حال شکلگیری است؟ ریشه تاریخی این تحولات در کجاست؟
مهتدی: از نظر تاریخی در مجموع محافل صهیونیستی درصددند کشور کردستان را در منطقه شکل بدهند، اما نه به این دلیل که به حقوق کردها علاقهمندند بلکه به این دلیل که آغازی باشد برای درگیریها در منطقه و تجزیه کشورهای عربی و اسلامی. این مسئله تاریخچه مفصلی دارد. به لحاظ ارتباطاتی که میان مرحوم ملامصطفی بارزانی با رژیم صهیونیستی برقرار بود و پس از فروپاشی شوروی در اوایل دهه 90 میلادی، قرن گذشته که بحث خاورمیانه جدید پیش آمد، تصمیم گرفتند کشورهای منطقه را بر اساس تقسیمات قومی و مذهبی، تجزیه کنند. این موضوع باید از عراق شروع میشد؛ علت اشغال عراق در سال 2003 به دست آمریکا هم اجرای همین طرحها و اهداف شوم تجزیهطلبانه بود. الآن با پایان یافتن کار گروه تروریستی داعش در عراق و سوریه به نظر میرسد محافل صهیونیستی و خود آمریکا پشت این موضوع هستند، با این هدف که زخم جدیدی در منطقه ایجاد کنند و زمینه جدیدی برای درگیریهای نظامی دیگر به وجود بیاورند.
افقهی: داستان حرکت جداییطلبانه اقلیم کردستان یک داستان قدیمِ جدید است، به این معنا که از زمان استقلال عراق به دست پدر مسعود بارزانی بنای جدا شدن از خاک عراق را گذاشت، با تشویق انگلیسیها، رژیم صهیونیستی و برخی از کشورهای عربی، به ویژه سعودیها که متأسفانه این روزها هم نمیتوانند خباثتها و توطئههایشان را پنهان کنند، شرایط فعلی مقطعی است که مسعود بارزانی تصور میکند حالا که عراق در موقعیت ضعف قرار دارد، نیروهای عراق تحلیل رفتهاند، درگیر دفع حملات و تجاوزهای داعش هستند و از سویی نیز با اختلافات سیاسی با جریان صدر و اختلافات پارلمانی و مسائل بد اقتصادی مواجه هستند، وقت اعلام همهپرسی فرارسیده تا منتظر واکنش دولت مرکزی عراق باشد. این ظاهر و صورت مسئله تجزیه است، ولی باطن قضیه خود بارزانی است که قربانی یک توطئه استکباری و جهانی خواهد شد و آثار این خیانت و آثار توطئه از همان روزهای آغاز همهپرسی و اصرار بر همهپرسی و سپس مخالفتهای جهانی و منطقهای حتی در درون کردها نشان میدهد وی باید مأموریت خطیری را که استکبار بر دوش او نهاده انجام دهد. اگر شما به وزن سیاسی و حتی اقتصادی و نظامی بارزانی نگاه کنید و آن را در یک کفه ترازو قرار دهید و به این همه مخالفت، تهدید و قوانینی که پارلمان عراق و دادگاه فدرال تصویب کردهاند توجه کنید و همچنین اقداماتی که دولت ترکیه و جمهوری اسلامی ایران در مقابلشان انجام میدهند توانستهاند مقاومت کنند اگر پشت آن قدرت پنهان شیطانی نباشد، به نظر شما چطور امکان دارد بتواند جلوی این صفآراییها دوام بیاورد؟!
*استکبار در یکصد سال اخیر با چه اهدافی تجزیه کشورها را دنبال کرده است؟
مهتدی: وقتی نام استکبار را میآوریم کشور آمریکا را قصد میکنیم، اما در جنگ جهانی اول و فروپاشی عثمانی، دو کشور بریتانیا و فرانسه کشورهای استکباری محسوب میشدند. در آن زمان در منطقه دو امپراتوری به نامهای ایران و عثمانی داشتیم و چیزی به نام دولت و ملت در منطقه وجود نداشت. پس از جنگ جهانی اول و فروپاشی امپراتوری عثمانی، وزرای خارجه دو کشور بریتانیا و فرانسه با هم طی نشستی این منطقه را تجزیه کردند. منطقهای که یک منطقه واحد با هویت اسلامی و نه هویتهای قومی بود را خطکشی و سوریه، عراق، اردن و... را تجزیه کردند و به اصطلاح فلسطین را تحت غنیمت بریتانیا گذاشتند تا دولتی به نام یهودیان در آنجا تشکیل دهند. این اولین تقسیم بود که پس از فروپاشی عثمانی به دست استکبار آن زمان انجام شد. پس از فروپاشی اتحاد شوروی و پایان جنگ سرد، آمریکاییها گفتند این تقسیمات در منطقه خاورمیانه مربوط به پیروزی اروپاست و الان ما پیروز هستیم و ما باید به این منطقه شکل جدیدی بدهیم، این شکل جدید که اندیشمند صهیونیست به نام «برنارد لوئیس» تحت عنوان خاورمیانه جدید مطرح کرد، دوباره تقسیمهای مجدد بر اساس وابستگیهای قومی و فرقهای مذهبی بود. راه اجرای این طرح ایجاد هرجومرج خلّاق در منطقه بود. برای ایجاد هرجومرج خلّاق جریانهای تکفیری و داعش را به وجود آوردند و برای تجزیه منطقه آنها را به عراق و سوریه اعزام کردند و از زمانی که داعش به وجود آمده تا الان شاهد تلاش استکبار برای تجزیه این کشورها هستیم.
افقهی: استکبار جهانی پس از جنگ جهانی اول بحث انقلاب انگلیسی و فرانسوی را مطرح کردند و بسیاری از کشورها را تحت حمایتهای خودشان قرار داده و آنها را میان خود تقسیم کردند. در حال حاضر، حدود صد سال از آن ماجرا میگذرد؛ از این رو تشخیص دادند یکسری معادلات، قلمروها و جغرافیای منطقه را با پنج هدف تغییر دهند. هدف اول، بیشک تفکیک کشورها در منطقه و تجزیه و اقتدار رژیم صهیونیستی را در منطقه تضمین میکند. هدف دوم، خود آمریکا و همپیمانان آمریکا، یعنی ناتو برای مدیریت منطقه به حضور مستقیم نیاز دارند؛ چرا که 28 پایگاه هوایی، زمینی و دریایی در منطقه ما در اختیار دارند. اصلاً دغدغهشان تسلط بر آبراهها، مناطق راهبردی و حساس است. مسئله بعد با همین اشراف و تسلط آمریکا و همپیمانان منطقه دستاندازی بر ثروتهای خدادادی منطقه، به ویژه نفت و گاز است. مسئله بعد بحث مقابله با خیزش اسلامی به رهبری جمهوری اسلامی ایران و حمایت آن از سازمانهای آزادیبخش فلسطین و بحث آزادسازی فلسطین است؛ با این پنج محور در تلاشند تا با شرکای خود بتوانند از طریق ایجاد جنگ نرم، بهکارگیری بستر جنگهای قومیتی و جداییطلبی و تحریمهای اقتصادی نقشه را پلانبهپلان ادامه دهند؛ از این رو استکبار بنا ندارد ما را راحت بگذارد؛ به همین دلیل است که رهبر معظم انقلاب همواره بر این شیطانصفتی استکبار تأکید کردهاند.
*در پشت پرده طرح همهپرسی عراق بین کشورهای استکباری و جریانهای وابسته به استکبار چه رابطهای وجود دارد؟
مهتدی: کردها همه در این مسئله متحد نیستند. برای نمونه اتحادیه میهنی و بسیاری دیگر از جریانهای سیاسی معتقد نیستند که این کار به سود کردهاست؛ اما شخص مسعود بارزانی به شدت پافشاری میکند و با وجود اینکه بسیاری از او درخواست کردند که این کار را انجام ندهد، باز زیر بار نرفت و همهپرسی را انجام داد. سؤال این است که وی به اتکای چه قدرتی این کار را انجام داد؟ گویا آمریکاییها موضع منافقانهای دارند. آنها در ظاهر میگویند مخالفند؛ اما در حقیقت بارزانی را برای انجام همهپرسی تشویق کردند رژیم صهیونیستی نیز روابط نزدیکی با مسعود بارزانی و حزب دموکرات دارد. از سویی اطلاعاتی داریم که نشان میدهد عربستان و امارات هم کمک کردند و حتی 20 میلیون دلار هزینه این همهپرسی را هم دولت امارات پرداخت کرده است.
افقهی: آنها میخواهند منطقه را تفکیک کنند و یک کانون بحران را در منطقه و در جوار ایران نگه دارند. بحث حمایت علنی رژیم صهیونیستی داستان کمی نیست. چرا رهبر معظم انقلاب در ابتدای طرح همهپرسی در حضور حیدر العبادی مخالفت صریح خودشان را اعلام کردند؟ این در حالی است که اخلاق سیاسی رهبری اینگونه نیست که در منطقه دخالت کنند. مسئله دیگر موضوع اسرائیل دوم است که ما اجازه نمیدهیم در منطقه شکل بگیرد. حدود 38 سال است که از سازمانهای جهادی حماس، حزبالله و... حمایت کردهایم تا رژیم صهیونیستی به مرز ما نرسد. در واقع، آن را در منطقه خودش مدیریت میکنیم و اجازه نمیدهیم به منطقه ما در میان کردها برسد و حیاط خلوت صهیونیستها بشود. این در حالی است که این استکبار با تمام تلاش خود درصدد برآوردن این رویای باطل است.
* بعضی از جریانهای سیاسی داخلی مدافع همهپرسی کردستان شدهاند. به نظر شما اینها با چه اهدافی این رفتار حمایتی را انجام میدهند؟
مهتدی: این دفاع جنبه عقلانی ندارد. کردها در ایران، عراق، ترکیه، لبنان و آذربایجان با هم متفاوتند؛ چرا که کردها در ترکیه و عراق عرب نیستند؛ ولی کردها در ایران، ایرانی هستند. وضعیت کردهای ما با کردهای موجود در سوریه، ترکیه، لبنان یا در عراق متفاوت است. بنابراین، مشکلی که ترکیه با کردها یا عراق با کردها دارد، ما نداریم. در ترکیه کردها بارها قتل عام شدند؛ اما گفتنی است، ما مخالف کردستان نیستیم؛ بلکه ما مخالف این هستیم که اسرائیل جدیدی در منطقه ایجاد شود تا بخواهد برای کشورهای منطقه مزاحمت ایجاد کند.
افقهی: بیشک، اینها خارج از چارچوب فعلی سیاستهای نظام حرکت میکنند و حتی برخی اوقات همدست و همصدای دشمن میشوند. به واقع، ادبیات سران جریان فتنه همان ادبیاتی است که اوباما، بوش و امروز ترامپ و نتانیاهو مطرح میکنند. اینها تکلیفشان روشن است و ستون پنجمی هستند. برخی هم هستند که راهحلهای جایگزینی را مطرح میکنند و توجهی به این توطئه ندارند.
*عواقب طولانیمدت جداییطلبی کردستان عراق چیست و چگونه باید از دریچه افکار عمومی با آن مقابله کرد؟
مهتدی: این مقدمهای برای تجزیه عراق خواهد بود. برخی از چهرههای سنیمذهب عراق در اربیل جمع شدهاند و درخواست تشکیل یک اقلیم سنی را دارند؛ همچنین شیعه را وادار میکنند که یک اقلیم شیعی در جنوب عراق داشته باشد. در نهایت، ممکن است در اول کار بگویند این تقسیمات در چارچوب یک کنفدراسیون است و ادعای استقلال کنند و عراق تجزیه شود. مرض تجزیه به سوریه و بقیه کشورها سرایت کرده است. نقشهای که رژیم صهیونیستی و آمریکا برای تجزیه منطقه کشیدهاند، منابع آمریکایی نیویورکتایمز چاپ کردهاند. آنها میخواهند هیچ کشور قدرتمندی در منطقه وجود نداشته باشد و صهیونیستها با قدرت از نظر امنیت و نظامی بر دیگر کشورها سلطه داشته باشند.
افقهی: اولاً باید اهداف این جداییطلبی را هم برای جامعه خودمان و هم جامعه کشورهای اطراف با دقت واکاوی و مطرح کنیم. در حال حاضر، کردهای عراق اختیاراتی دارند و اگر بخواهند مستقل بشوند، تازه اول محاصره و جنگهای پیرامونی و داخل اقلیم است؛ ولی در حال حاضر هم در داخل اقلیم خودشان آزاد هستند و هم سهمی در دولت مرکزی دارند. رئیسجمهور آنها کرد است و 9 سال وزیر خارجه شان کرد بود. بخش عمدهای از ژنرالهای ارتش کرد است و چندین نماینده کرد در پارلمان دارند. از سویی کردستان 17 درصد کل عراق را به خود اختصاص داده است که اگر اینها جدا شود، تحریکاتی در مناطق دیگر ایجاد میشود. از سوی دیگر، استکبار جهانی اقلیتها و حکومتهای دیگر را تحریک میکند و ما کماکان شاهد جنگهای ادواری در کشورهای مختلف خواهیم بود؛ در این صورت با نابودی داعش؛ آرامش استقرار رژیم صهیونیستی گرفته خواهد شد، مگر اینکه جایگزینی برای داعش در منطقه ایجاد شود و دوباره کشورهای منطقه را سرگرم جنگهای داخلی بکنند.