عبدالله عبادی/ قاره آفریقا با جمعیتی بیش از 500 میلیون نفر مسلمان از جمله مناطقی است که از سال 1960 مورد توجه عربستان و رهبران وهابی قرار داشته و در راستای تبلیغ فرقه ضاله وهابیت، توجه خاصی به کشورهای آن به ویژه در شرق، غرب و شمال آن مبذول داشته است.
این سیاست در سال 1970 با شدت بیشتری پیگیری شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و اعلام صدور انقلاب اسلامی به اقصی نقاط جهان از سوی رهبران انقلاب و شخص حضرت امام خمینی(ره) مبلّغان وهابی به فعالیتهای تبلیغی خود در آفریقا شدت بیشتری بخشیدند، راهبرد عربستان در آن زمان بیشتر حول اعطای بورسیههای تحصیلی به جوانان آفریقایی بود تا با جذب و پرورش آنها نسل جدیدی از روحانیون وابسته به خود را در رأس جماعات اسلامی این قاره قرار داده و موقعیت خود را در آفریقا بیش از پیش تحکیم بخشید. در این میان نقش سازمان رابطه العالم اسلامی بیش از هر سازمان و نهاد دیگری در نفوذ وهابیت در سراسر جهان و به ویژه آفریقا است.
سازمان رابطه العالم اسلامی بزرگترین مرکز تبلیغات وهابیـ اسلامی در جهان است که با بیش از 50 سال فعالیت نقش اساسی در ترویج سلفیه در جهان داشته و دارد، این سازمان عظیم که دفتر مرکزی آن در مکه است بر تمامی فعالیتهای مذهبی عربستان در خارج از مرزهای جغرافیایی آن احاطه
دارد.
اهمیت این سازمان به حدی است که عضو ناظر در سازمان ملل متحد برای شرکت در سازمانهای اقتصادی و اجتماعی بوده و به عنوان عضو مراقب در سازمانهای کنفرانس اسلامی، یونسکو و یونیسف حضور دارد، اگرچه در اساسنامه آن ذکر شده است که این سازمان اسلامی برای ترویج پیام اسلام و تعلیم اصول و مبانی آن و مبارزه با توطئههای ضد اسلامی تأسیس شده و به هیچ کشوری تعلق ندارد؛ اما به دلیل آنکه 90 درصد بودجه آن را رژیم سعودی تقبل کرده است، در راستای راهبرد عربستان در جهان عمل میکند.
رابطه العالم اسلامی برای تربیت مبلّغان در پیشبرد اهداف خاص خود به صدها دانشجو از سراسر جهان نیاز داشت؛ از این رو از بین دانشگاههای عربستان، سه دانشگاه برای این منظور انتخاب شدند که عبارتند از؛ الجامعه اسلامیه در مدینه منوره، جامعهالامام محمدبن سعود در ریاض و جامعه امالقری در مکه.
دانشگاه الامام محمدبنسعودالاسلامیه: تا به حال انشعابهایی از این دانشگاه، به صورت دانشکدههای فقه و مطالعات اسلامی، در کشورهای آمریکا، ژاپن، اندونزی، امارات، کنیا، موریتانی و جیبوتی تأسیس شده است. حدود 90 هزار دانشجو در این مراکز تحصیل کردهاند که تا سال 1419ق بیش از 21 هزار نفر از این افراد از دانشکدههای خارج از عربستان در رشتههای علوم اسلامی و زبان عربی فارغالتحصیل شدهاند. همچنین مسئولان دانشگاه به دنبال توافق با بسیاری از دانشگاههای کشورهای اسلامی و غربی، استادان این دانشگاه را به صورت میهمان برای تدریس مباحث اسلامشناسی با گرایش سلفیگری اعزام میکنند که تاکنون 200 حلقۀ علمی برگزار شده است.
الجامعهالاسلامیه: این دانشگاه به دستور ملک سعود در سال 1381 ق در شهر مدینه تأسیس شد. او دریافته بود که به منظور نشر وهابیت، باید مراکز بزرگ و مجهز برای تحصیل تا سطح عالی تأسیس کند تا پس از جذب دانشجو از سراسر جهان، به ویژه آسیا و آفریقا و آموزش آنان، به کشور خود بازگردانده شوند و در آنجا، با حمایتهای مادی و معنویِ عربستان، وهابیت را گسترش دهند. به همین منظور، یکی از دانشگاههای مهم دینی در مدینه منوره در سال 1381 ق با نام «الجامعه الاسلامیه» تأسیس شد. این مرکز با بودجۀ سنگین و خصوصی سه میلیون ریال سعودی کارش را آغاز کرد.
در این دانشگاهها، فراگیری اسلام بر اساس کتابهاي سلفیه مورد تأکید است و هرگونه تفکر خارج از آن تخطئه ميشود. برخی شیوه این دانشگاه را در نقد آراي دیگران بدون حضور صاحبنظر، از ضعفهایِ دانشگاه برشمردهاند. 85 درصد دانشجویان این دانشگاه از خارج از عربستان بورسیه میشوند و 15 درصد نیز سهمیه تحصیل مردم عربستان است.
برخی از مهمترین اقدامات این سازمان در آفریقا عبارت است از:
1ـ ساخت مدارس قرآنی و مدارس اسلامی در شهرها و روستاهای گوناگون و اعطای کمکهای مالی گسترده به مدارس قرآنی موجود: سازمان رابطه العالم اسلامی در چند دهه گذشته صدها مدارس قرآنی در شهرها و روستاهای مناطق مختلف آفریقا اعم از شمال، شرق و غرب آن ایجاد کرده و علاوه بر آن با کمک به مدارس قرآنی موجود در روستاهای این قاره سعی در جذب قلوب مسلمانان آفریقا داشته است.
2ـ اعطای بورسیه تحصیلی دانشگاههای آفریقا: مسئولان سفارت عربستان با هماهنگی رابطه العالم اسلامی و انجمن جهانی جوانان مسلمان هر ساله عدهای از دانشآموزان مسلمان کشورهای مختلف آفریقایی اعم از تانزانیا، کنیا، نیجریه، سنگال و... را با معرفی شیخها و علمای وابسته به خود در دانشگاههای خود آن کشور ثبتنام کرده و از این طریق سعی میکنند طبقهای از تحصیلکردگان بومی وابسته به خود را در این کشورها پدید آورند. هزینه تحصیلی این دانشآموزان تا مقطع کارشناسی برعهده سازمان رابطه العالم اسلامی بوده و سپس برای ادامه تحصیل به دانشگاههای عربستان اعزام میشوند.
3ـ توزیع بلیت رایگان حج: در دو دهه گذشته سفارت عربستان و دفاتر سازمان رابطه العالم اسلامی هر ساله با فرا رسیدن موسم حج، اقدام به توزیع تعدادی بلیت رایگان حج بین شیوخ و علمای وابسته به خود کرده و از این طریق سعی در جذب گروهها و سازمانهای اسلامی به سوی آیین ضاله وهابیت دارند.
در ادامه به نفوذ عربستان و فرقه ضاله وهابیت در کشورهای مختلف جهان از جمله آفریقا خواهیم پرداخت.