اکبر کریمی/ رشته یکی از مواد غذایی سنتی خطه آذربایجان است. در زبان آذری به آن «اریشته» می‌گویند. تا یک دهه پیش، غذای اصلی خانواده‌های آذری برنج نبود. مردم این خطه از کشورمان برنج را به مقدار خیلی کم و در ایام خاصی از سال که شامل اعیاد و مراسم مذهبی می‌شد، استفاده میکردند. بیشتر غذای آنها را آرد گندم و غذاهای تهیه شده از آن تشکیل می‌داد.
یکی از غذاهای مورد علاقه این خطه از کشورمان، رشته پلویی است. مادران روستایی برای درست کردن این نوع رشته، آرد را با آب و نمک خمیر کرده و بعد با وردنه (وسیله چوبی استوانه‌ای شکل)، پهن می‌کنند و بعد همانطور که از اسمش پیداست به صورت رشته‌ای برش می‌زنند. رشته‌های برش خورده را روی طناب پهن می‌کنند تا خشک شود، سپس رشته‌های خشک شده را کمی روی اجاق تفت می‌دهند تا رنگ آن قهوه‌ای روشن شود.
رشته پلویی هنوز هواداران بسیاری بین همشهریان مناطق آذربایجان دارد. این غذا، ماکارونی سنتی آذربایجانی‌هاست، با طعمی خوشمزه‌تر از ماکارونی که هم سالم‌تر از آن بوده و هم غذایی سبک و زود هضم محسوب می‌شود و به دلیل سازگاری آن با متابولیسم انسان، مورد قبول طب سنتی نیز است.
رشته را در دو نوع آشی و پلویی تهیه می‌کنند که نوع اول به صورت خام تهیه می‌شود و پس از خشک شدن تفت داده نمی‌شود و همانطور که از اسم آن مشخص است برای غذاهای آبکی و انواع آش‌ها استفاده می‌شود.
رشته گوزل دره
گوزل دره یکی از روستای استان زنجان است که از مرکز این استان 35 کیلومتر فاصله دارد. این روستا بیش از هزار خانوار دارد. بیش از 60 درصد جوانان این روستا در فعالیت‌های صنعتی چون؛ کفش‌دوزی، خیاطی، نانوایی و... فعالیت دارند و از تهران و شهرهای دیگر سفارش کار می‌گیرند، یا تولیدات خود را به تهران می‌فرستند. عده بسیاری از جوانان روستا نیز برای یافتن شغل و حرفه، در رفت و آمد دائمی به پایتخت هستند.
با وجود حرفه‌های مختلف در روستا، امروزه در سراسر زنجان، روستای گوزل دره را با رشته‌اش می‌شناسند. خوش‌طعمی رشته گوزل دره زبانزد زنجانی‌هاست. تمامی مصرف‌کنندگان زنجانی به کیفیت و تفاوت واقعی آن با دیگر رشته‌های موجود در بازار اعتراف می‌کنند. جالب است بدانید این همه نام‌آوری تنها اثر فعالیت یک کارگاه رشته‌بری کوچک 150 متری است.
میکائیل سلیمی به توصیه جهاد سازندگی استان، در سال 71 مجوز صنایع روستایی گرفت و با راه‌اندازی کارگاه سنتی رشته‌پزی، تولید رشته را با پخت روزانه 60 کیلوگرم آرد شروع کرد. او با سابقه 25 سال در این حرفه، اکنون سالیانه بیش از 200 تن رشته تولید می‌کند.
در کارگاه رشته‌بری سلیمی علاوه بر دو فرزندش، سه نفر از اهالی روستا نیز مشغول کار هستند. مجید، فرزند کوچک‌تر پدر از علاقه‌مندی‌اش به این فعالیت و از دغدغه‌اش برای توسعه تولید رشته می‌گوید و از اینکه در روستا کار می‌کند بسیار راضی است. او در این باره می‌گوید: «اکثر جوانان روستا برای کار باید به شهرهای دیگر بروند، ولی به همت پدر، ما در روستا مشغول کار شده‌ایم و با آسایش در کنار خانواده زندگی می‌کنیم.»
رشته ایرانی، برای ایرانی
کارگاه رشته‌بری سلیمی نیازی به بازاریابی برای فروش محصول ندارد. مقدار زیادی از محصول تولیدی به زنجانی‌هایی که مشتری خرید رشته گوزل دره هستند و برای خرید آن به روستا می‌آیند، فروخته می‌شود. به دلیل استقبال بالا در خرید، فاصله زمانی بین بسته‌بندی تا فروش محصول، فاصله اندکی است. برخی مغازه‌ها، ادارات و شرکت‌های زنجان نیز سفارش تهیه رشته را به این کارگاه می‌دهند و تا چندین روز ممکن است در نوبت دریافت محصول بمانند.
تاکنون برای صادرات محصول، به آقای سلیمی مراجعه کرده و پیشنهاد خرید کامل محصول کارگاهش را داده‌اند، اما به دلیل علاقه این مرد 60 ساله در خدمت به همشهریان زنجانی، وی حاضر نشده است این محصول جاافتاده و مشتری‌پسند را صادر کند.
حمید فرزند ارشد آقای سلیمی می‌گوید: «توان افزایش سه برابری تولید روزانه، یعنی به میزان 1500 کیلو آرد در روز را داریم، ولی به دلیل احتمال پایین آمدن کیفیت محصول و تأثیر افزایش تولید بر روی کیفیت، از تولید بیشتر از میزان کنونی خودداری می‌کنیم.»
علت خوش‌طعمی محصول
کارگاه سلیمی مانند نانوایی‌ها، پیش از اذان صبح کارش را آغاز می‌کند. تهیه خمیر و جا انداختن آن، گذراندن خمیر از غلطک و پهن کردن، برش و رشته کردن خمیر، آویزان کردن رشته‌های خام برای خشک شدن، گذاشتن رشته‌های خشک شده در دیس‌های رشته‌پزی و انتقال آنها به کوره، بسته‌بندی و فروش محصول تمامی مراحلی است که در کارگاه سلیمی از صبح شروع می‌شود و تا پاسی از شب ادامه می‌یابد و از قِبَل آن شش خانوار به صورت مستقیم امرار معاش
می‌کنند.
تمامی فعالیت‌های انجام گرفته در کارگاه با دستگاه‌های نیمه‌صنعتی و روش‌های سنتی انجام می‌شود. سلیمی در این باره می‌گوید: «کوره رشته‌پزی ما همان تنورهای بربری پزی‌سنتی است. ما برای پخته شدن رشته‌ها از فرهای صنعتی استفاده نمی‌کنیم. شاید یکی از دلایل خوش‌طعمی رشته‌های کارگاه ما، بهره‌گیری از شیوه سنتی در مرحله پخت باشد.»
سلیمی که با این فعالیتش توانسته تا حد زیادی روستایش را بشناساند و سبب جذب گردشگر به این روستا شود، در حال حاضر تلاش دارد تعداد کارگاه‌های رشته‌بری را در روستا افزایش دهد. به تازگی کارگاه رشته‌بری جدیدی در روستا فعال شده و سلیمی برای حفظ کیفیت و جایگاه رشته گوزل دره، به درخواست کمک و راهنمایی صاحب این کارگاه جواب مثبت داده و تلاش دارد تجربیات خود را به این کارگاه منتقل کند.
برای تهیه گزارش از فعالیت‌های اقتصاد مقاومتی در استان خود با شماره تلفن 09193472981 تماس بگیرید.
