امین پناهی/ «این را همه بدانند! ما نقض نمی‌کنیم برجام را، لکن اگر طرف مقابل نقض کند که حالا همین‌طور این کسانی که نامزد ریاست‌جمهوری آمریکایند، مدام دارند تهدید می‌کنند که ما می‌آییم پاره می‌کنیم، نقض می‌کنیم، اینها اگر پاره کردند، ما آتش می‌زنیم.»
دو سال پیش بود که رهبر معظم انقلاب آب پاکی را روی دست طرف‌های غربی ریختند. جار و جنجال بر سر ماندن یا رفتن از برجام از زمان تبلیغات نامزدهای انتخاباتی شروع شده بود. آن زمان امام امت سیاست ایران در برخورد با طرف‌های غربی را روشن کردند و تأکید کردند که نوع مواجهه ما با نقض برجام به مراتب بدتر از نوع برخورد آنها خواهد بود.
حدود یک ماه پیش بود که دونالد ترامپ به طور رسمی از برجام خارج شد؛ اتفاقی که با واکنش‌های مختلف داخلی و خارجی روبه‌رو شد. در این طرف هم برخی نمایندگان در صحن مجلس نسخه‌ای از برجام را به آتش کشیدند.
خواب بی‌تعبیر
هفته گذشته مراسم بیستونهمین سالروز ارتحال رهبر کبیر انقلاب اسلامی در حرم مطهر ایشان برگزار شد و حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای همچون سال‌های گذشته در جمع مردمی که برای تجدید میثاق با آرمان‌های امام(ره) و انقلاب آمده بودند، سخنان مهمی ایراد کردند. ایشان در این سخنرانی اشاره‌ای هم به برجام داشتند و فرمودند: «از برخی حرفهای بعضی از دولت‌های اروپایی این‌جور برمی‌‌آید که اینها توقّع دارند ملّت ایران، هم تحریم‌ها را تحمّل کند و با تحریم‌ها دست‌وپنجه نرم کند و هم از فعّالیّت هسته‌ای خود که نیاز قطعی آینده کشور است دست بکشد و این محدودیت‌هایی را که بر او تحمیل کرده‌اند، ادامه بدهد. من به این دولت‌ها می‌گویم بدانند که این خواب آشفته، تعبیر نخواهد شد؛ ملّت ایران و دولت ایران، این را تحمّل نخواهند کرد که هم تحریم باشند، هم در محدودیّت هسته‌ای و حبس هسته‌ای قرار داشته باشند؛ این نخواهد شد.» معظم‌له در ادامه، ضمن دستور به سازمان انرژی اتمی برای عبور از برجام فرمودند: «سازمان انرژی هسته‌ای موظّف است سریعاً مقدّمات و آمادگی‌های لازم را برای رسیدن به ۱۹۰ هزار سو ـ فعلاً در چهارچوب برجام ـ فراهم بکند و برخی مقدّمات دیگر را که رئیس‌جمهور محترم دستور آن را دادند، از همین فردا آغاز کند.» و این‌گونه رهبر معظم انقلاب پاسخ عهدشکنی‌های دشمنان را می‌دهند.
رئيس سازمان انرژی اتمی نیز فردای همان روز در جلسه‌ای با حضور خبرنگاران اعلام می‌کند که سازمان متبوعش در چارچوب برجام شروع به فعالیت خواهد کرد و این سازمان برای از بین رفتن احتمالی برجام و فعالیت‌های پس از آن آماده خواهد شد. صالحی در این نشست خبری تأکید می‌کند: «در نامه‌ای به آژانس انرژی اتمی که از سوی نمایندگی ایران در وین تحویل خواهد شد، اعلام شده است که از روز سه شنبه روند افزایش ظرفیت‌های لازم برای تولید گاز UF6 و UF4 آغاز خواهد شد و ساخت و مونتاژ «کارخانه روتور سانتریفیوژ» را آغاز می‌کنیم.»
واکنش‌ها
صدور دستور مستقیم حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای به رئیس سازمان انرژی اتمی واکنش‌های متفاوتی را در پی داشت. در این نوشتار به برخی بازتاب‌های خارجی به فرمان هسته‌ای رهبر معظم انقلاب اشاره می‌شود:
«هدر نائورت» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا از اولین کسانی است که به تصمیم رهبر معظم انقلاب در این باره واکنش نشان می‌دهد. او در نشست خبری خود تأکید کرد: «بر اساس آنچه در اظهارات پیشین «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا درباره سیاست واشنگتن درباره ایران مطرح شده تهران باید غنی‌سازی را متوقف کند و هرگز دست به بازیابی پلوتونیوم نزند و هیچ قدمی برای به دست آوردن سلاح اتمی بر ندارد.»
پس از او پمپئو وزیر خارجه آمریکا نیز در توئیترش نوشت: «گزارش‌ها درباره قصد ایران برای افزایش ظرفیت غنی‌سازی را تحت نظر داریم. به ایران اجازه نخواهیم داد سلاح اتمی بسازد. ایران از عزم ما آگاه است... اینکه تظاهرات‌ها در ایران ادامه دارند نباید مایه شگفتی کسی باشد.»
نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نیز جزو کسانی بود که به این موضوع واکنش نشان داد. نتانیاهو در سخنانی گفت: «روز گذشته آیت‌الله [العظمی] خامنه‌ای، حاکم ایران، قصد خود برای نابودی «دولت اسرائیل» را اعلام کرد و توضیح داد که چگونه این کار را انجام خواهد داد ـ با غنی‌سازی نامحدود اورانیوم برای تولید زرادخانه بمب‌های هسته‌ای ـ ما شگفت‌زده نشدیم.»
فرانسه به عنوان یکی از طرف‌های برجام که البته در روزهای اخیر ساز رفتن را کوک کرده است و از همین رو بسیاری از شرکت‌های فرانسوی در حال خروج از کشور هستند، واکنش متفاوت‌تری از خود نشان داده است. وزیر خارجه فرانسه در واکنش به تصمیم ایران برای افزایش غنی‌سازی اورانیوم، این اقدام را به عبور از خط قرمز تعبیر کرد؛ اما در عین حال اعلام کرد که چنین اقدامی در راستای توافق وین است. وی در این باره گفت: «از دید من این اقدام مورد استقبال واقع نمی‌شود و نشان‌دهنده خشم تهران است و خطر عبور از خط قرمز وجود دارد، اما در حال حاضر افزایش ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم کاملاً در راستای توافق وین است. آنچه دیروز اعلام شد کاملاً در چارچوب توافق است.»
پس از آن نیز مکرون رئيس‌جمهور فرانسه در نشست خبری خود همراه با نتانیاهو تأکید کرده است که ماندن در برجام «برای امنیت اسرائیل اهمیت بسیاری دارد.»
بازخوردها
صحبت‌های رهبر معظم انقلاب و دستور ایشان به سازمان انرژی اتمی برای از سرگیری غنی‌سازی در میان رسانه‌های خارجی بازتاب‌هایی داشته است.
روزنامه «حریت» ترکیه با درج عنوان «سخنان آیت‌الله خامنه‌ای در خصوص هسته‌ای که جهان را شوکه کرد» نوشت: «رهبر ایران همزمان با بیستونهمین سالگرد درگذشت بنیانگذار جمهوری اسلامی در سخنانی بر ادامه فعالیت‌های هسته‌ای ایران تأکید کرد و انصراف از این موضوع را غیر ممکن دانست.» این روزنامه همچنین نوشت: «سخنان رهبر ایران نوعی بدبینی را نسبت به کشورهای اروپایی نشان می‌داد.»
خبرگزاری «رویترز» نیز در خبری نوشت: «ایران برای افزایش غنی‌سازی اورانیوم در صورت فروپاشی توافق هسته‌ای آمادگی دارد.»
«ایندیپندنت» انگلیس نیز در گزارش خود از صحبت‌های رهبر معظم انقلاب نوشت: «آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر ایران، دستور داده است که سازمان انرژی اتمی کشور برای افزایش ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم آماده شود، برای زمانی که توافق هسته‌ای با قدرت‌های جهانی پس از خروج آمریکا از هم بپاشد.»
بخش ایرانی خبرگزاری «اسپوتنیک» هم در تحلیلی با عنوان «قدم اول 190 هزار سو» نوشته است: «از همان ابتدا (زمان ریاست‌جمهوری آقای اوباما) هم ایالات متحده از اجرای تعهدات خود سر باز زد و با خروج آمریکا از برجام مشخص شد که هدف اصلی سیاستمداران آمریکایی چه بود و آقای ترامپ ادامه‌دهنده راه اوباما و سیاست کلی ایالات متحده بود. با این شرایط امروزه ایران کاملاً حق آن را دارد که از برجام خارج شود یا اینکه بخواهد اجرای آن را متوقف کند؛ اما برای اینکه جامعه جهانی کاملاً متوجه حقانیت ایران شود، ظاهراً تشخیص بر آن بوده که فعلاً خروج ایران از برجام به صورت مرحله‌ای باشد تا طرف مقابل به هدف خود نرسد.»
«سی‌ان‌ان» هم در گزارشی بخش‌هایی از سخنان رهبر معظم انقلاب در مراسم سالگرد امام(ره) را منتشر کرده و به شروط ایشان برای باقی ماندن ایران در برجام که چندی پیش برای اروپا تعیین کرده بودند، اشاره کرده و با توجه به سخنان بهروز کمال‌وندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران نوشته است: «سازمان انرژی اتمی ایران به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اطلاع می‌دهد که آماده‌سازی‌ها آغاز خواهد شد.»
پایگاه اینترنتی خبرگزاری «ترند» جمهوری آذربایجان نوشت: «رهبر معظم انقلاب اسلامی به رهبران اروپایی درباره خواب و خیال آنان مبنی بر تداوم مهار برنامه هسته‌ای ایران در شرایطی که تهران تحت تحریم‌های جدید اقتصادی قرار بگیرد، هشدار داد.»
دیگر خبرگزاری‌های جهان از جمله شبکه تلویزیونی المیادین، اسکای‌نیوز، العربیه سعودی، العالم، الجزیره، بی‌بی‌سی عربی، روسیا الیوم، راشاتودی و خبرگزاری فرانسه نیز اعلام کردند، رهبر معظم انقلاب اسلامی به اروپایی‌ها هشدار دادند فکر کردن به اینکه ایران ممکن است محدودیت‌های برنامه هسته‌ای را قبول و همزمان با آن تحریم‌های اقتصادی را نیز تحمل کند، رؤیایی بیش نیست.
10 بار بیشتر
هر چند در کنار این موضوع بخش دیگر صحبت‌های رهبر معظم انقلاب که فرمودند: «دشمن می‌داند که اگر یکی بزند، ده تا می‌خورَد.» هم واکنش‌های بسیاری را در میان رهبران کشورهای گوناگون و رسانه‌های خارجی داشت؛ از جمله واکنش «واشنگتن‌پست» و «آسوشیتدپرس» که در گزارش‌های خود از عبارت «وعده رهبر ایران برای پاسخ به هرگونه حمله‌ای» استفاده کردند و «ایندیپندنت» نیز در گزارش خود از عنوان «ایران اگر از سوی دشمنان هدف قرار بگیرد، حملاتی با شدتی 10 بار بیشتر انجام می‌دهد» استفاده کرده است.
همچنین موضوع «تداوم حمایت ایران از نیروهای مقاومت در منطقه» که رهبر معظم انقلاب مطرح کردند، بازتاب فراوان یافته است. «یورونیوز» عربی در گزارش خود به این گزاره از سخنان رهبر معظم انقلاب اشاره کرده است: «ایران به حمایت خود از نیروهای مقاومت در منطقه ادامه می‌دهد.»
