محمدابراهیم میانجی/ آنچه در تحقق شعار امسال اهمیت دارد، نحوه حمایت مخاطبان اصلی شعار سال، یعنی «مردم و مسئولان» از کالای ایرانی است. در شماره‌های گذشته برخی از مهم‌ترین مصادیق حمایت مردم و مسئولان از کالای ایرانی را برشمردیم که در این شماره به صورت مختصر و خلاصه نقش مردم و مسئولان بیان می‌شود.
الف ـ نقش مردم
در حمایت از کالای ایرانی
در حمایت از کالای ایرانی نقش مردم از دو جنبه اهمیت فراوانی دارد. از یک سو مردم در نقش تولیدکننده کالای ایرانی در کارخانجات و واحدهای تولیدی مشغول به فعالیت هستند و از سوی دیگر همین مردم در مقام مصرف‌کننده کالای ایرانی در جامعه نقش دارند. برخی از مصادیق حمایت مردم از کالای ایرانی به شرح زیر است:
1ـ کار پر تلاش و پر کیفیت
در عرصه تولید
مردم در مقام تولیدکننده کالای ایرانی در زمینه انجام کار دقیق و مطلوب نقش بسیار مهم و تأثیرگذاری در افزایش کمیت و ارتقای کیفیت تولیدات داخلی دارند.
2ـ تعصب و عرق ملی
نسبت به تولیدات داخلی
رهبر معظم انقلاب در این باره می‌فرمایند: «با تعصّب دنبال کالای ایرانی بگردید؛ فروشنده، کالای ایرانی بفروشد؛ خریدار، کالای ایرانی بخرد.»(بیانات در حرم رضوی، 1/1/1397)
3ـ مصرف کالای
تولید داخل
برخی از مهم‌ترین دلایلی که مردم باید به سمت مصرف کالای داخلی بروند، عبارتند از: افزایش ثروت ملی، ایجاد کار و اشتغال، افزایش ابتکارات تولیدکنندگان، کاهش تورم، مدیریت نقدینگی، حرکت در مسیر رفاه عمومی، رشد و توسعه اقتصادی کشور، کاهش آسیب‌های اجتماعی و جلوگیری از تهاجم فرهنگی.
۴ـ فرهنگ‌سازی
برای مصرف تولیدات داخلی
به یقین فرهنگ‌سازی گام ابتدایی در مسیر اجرایی کردن هر سیاست عمومی در سطح کلان کشور است. مردم هر کشوری این قاعده ساده را می‌دانند که برای داشتن کشوری رشد یافته در عرصه اقتصاد و اشتغال، باید تولیدات داخلی مصرف کنند و برای دستیابی به این مهم به فرهنگ‌سازی مناسب در این زمینه نیاز است.
۵ـ دوری از خرید و مصرف کالای خارجی دارای مشابه داخلی
اگر مردم با توجه به ثمرات بلندمدت گرایش به سمت مصرف تولیدات داخلی، از خرید و مصرف کالای خارجی دارای مشابه داخلی اجتناب کنند، در مسیر اصلاح اقتصادی کشور قدم گذاشته و روند بهبود وضعیت اقتصادی را به نظاره خواهند نشست.
6ـ مطالبه ارتقای کیفیت
تولیدات داخلی
فرهنگ مطالبه‌گری اگر در یک جامعه نهادینه شود و مردم آن جامعه با آگاهی از حقوق خود نسبت به تحقق آنها از مسیر قانونی اقدام کنند، به طور مسلم آن جامعه مسیر رشد و کمال را طی خواهد کرد.
7ـ تنفر از مصرف
کالای قاچاق
اگر مردم جامعه نسبت به این موضوع اطلاع حاصل کنند که مصرف محصولات خارجی قاچاق عامل اصلی بیکاری جوانان کشور و به طبع آن بروز مشکلات و ناهنجاری‌های اجتماعی دیگر است، در استفاده از کالای قاچاق تجدید نظر خواهند کرد.
ب‌‌ـ نقش مسئولان
در حمایت از کالای ایرانی
رهبر فرزانه انقلاب با ابلاغ «سیاست‌های کلی اصلاح الگوی مصرف» در تاریخ 15 تیر 1389 به رؤسای قوای سه‌گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، نقش مهم و ویژه‌ای را برای آنها در تحقق این سیاست‌ها قائل شده و مطابق بند 5 این سیاست‌ها «پیشگامی دولت، شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی در رعایت الگوی مصرف» را خواستار شدند.
1ـ حمایت‌های مستقیم
دولت از کالای ایرانی
از مصادیق حمایت مستقیم دولت و دیگر دستگاه‌های حاکمیتی از کالای ایرانی، خرید و توزیع اقلام مصرفی بین کارکنان آنها است. در کل کشور، نزدیک به 3600 دستگاه اجرایی دولتی وجود دارد که بالغ بر سه میلیون نفر را در استخدام رسمی خود دارند. اگر اعتقادی به حمایت از کالای ایرانی در بدنه دولت وجود داشته باشد و اقدامی در این زمینه صورت گیرد، بدون شک ثمرات آن به سرعت خود را در بخش تولید و اشتغال کشور نشان خواهد داد.
2ـ حمایت‌های غیر مستقیم دولت از کالای ایرانی
مهم‌تر از حمایت مستقیم دولت از کالای خارجی که منحصر در خرید و مصرف کالای ساخت داخل در سطح سازمان‌ها و نهادهای تابع خود است، حمایت غیر مستقیم از کالای داخلی است. برخی از این حمایت‌ها، شامل اهتمام و دغدغه‌مندی نسبت به جهت‌دهی به خریدهای دولتی، سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و اقدام برای اخذ مالیات بر فعالیت‌های غیرتولیدی، حمایت‌های بیمه‌ای از کسب‌وکارهای نوظهور، مأموریت دادن به دستگاه دیپلماسی برای بازاریابی و باز کردن راه محصولات تولید داخل به بازار دیگر کشورها و... می‌شود.
3ـ توجه به واحدهای کوچک تولیدی در سیاست‌های کلان اقتصادی
در حال حاضر، بیش از 85 هزار واحد از وزارت صنعت، معدن و تجارت پروانه بهره‌برداری گرفته‌اند که از این تعداد واحدها، واحدهای کوچک و متوسط در کشور حداقل 40 درصد از اشتغال و تولید کشور را شامل می‌شوند.
4ـ اصلاح فضای
کسب‌وکار
فضای کسب‌وکار بر اساس 10 زیر شاخص، آغاز کسب‌وکار، دریافت مجوز ساخت‌وساز، هزینه دریافت اشتراک برق از سوی شرکت‌ها، ثبت دارایی‌ها، کسب اعتبارات یا دریافت وام، حمایت از سرمایهگذاران، پرداخت مالیات، تجارت کالا در جهان، سهولت اجرای قراردادها و ورشکستگی و تعطیلی شرکت‌ها محاسبه می‌شود که متأسفانه ایران در هر یک از این شاخص‌ها وضعیت مناسبی ندارد و لزوم ورود دولت در آن بیش از دیگر حوزه‌ها احساس می‌شود.
5ـ اراده جدی
برای ریشه‌کن کردن فساد
برای کاهش مفاسد اقتصادی باید قانونی مستقل از اراده شخص یا گروه یا سلایق خاص تبیین شود و به منزله فصل‌الخطاب به اجرا درآید. در این راستا، استفاده از ابزارهای نظارتی، اصلاح نظام بودجه‌ریزی و اجرای بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد از جمله اقداماتی است که می‌تواند زمینه کاهش فساد اداری و اقتصادی شود.
۶ـ توجه ویژه
به صادرات کالاهای غیرنفتی
برای تحقق این موضوع دولت می‌تواند با اعطای یارانه فروش در نمایشگاه‌های خارجی، اختصاص اعتبار صادراتی، تمرکز بر بازار کشورهای منطقه، فعال شدن دیپلماسی اقتصادی در ارتباط با کشورها برای ظرفیت‌سازی تولیدات داخلی عمل کند.
۷ـ مدیریت تبلیغات
در حمایت از کالای ایرانی
توقف تبلیغ برندهای خارجی در سطح رسانه‌ها و معابر شهری و فرهنگ‌سازی در جهت ترغیب مردم به مصرف اجناس داخلی از سوی نهادهای متولی (مجلس، وزارت ارشاد و...) در این زمینه از مسئولان امر مورد انتظار است.
نکته پایانی این نوشتار اینکه در کنار همه این امور که مردم و مسئولان تدبیر کرده‌اند، باید اراده قوی برای اقدام و عمل متناسب در بین مردم و مسئولان وجود داشته باشد تا حمایت از کالای ایرانی رقم بخورد و تحقق یابد.
