عبدالله عبادی/ جمهوری آفریقای جنوبی کشوری در جنوب قاره آفریقا و در سواحل دو اقیانوس اطلس و هند واقع شده است.
این کشور سه پایتخت متفاوت دارد؛ قوه مجریه در پرتوریا، پارلمان در کیپ تاون و قوه قضائیه در بلومـ فونتین مستقر است. پرجمعیتترین شهر جمهوری آفریقای جنوبی شهر بزرگ «ژوهانسبورگ» است.
جمهوری آفریقای جنوبی با کشورهای نامیبیا، بوتسوانا، زیمبابوه، موزامبیک، سوازیلند و لسوتو (کشوری که در سرزمین آفریقای جنوبی محصور شدهاست) هممرز است.
نخستین مسلمانان آفریقای جنوبی از دو منطقه ساحلی به این کشور آمدند: اولین گروه از مجمع الجزایر اندونزی و مالزی وارد دماغه امیدنیک شدند و سپس به این کشور آمدند. گروه دوم از شبه قاره هند و پاکستان وارد ناتال شدند. گفتنی است، مسلمانان این کشور فعال و طرفدار حزب کنگره ملی آفریقا هستند و علیه نژادپرستی مبارزه میکنند.
مسلمانان این کشور بیشتر در شهرهای کیپتاون، دوربان، ژوهانسبورگ و پرتوریا سکونت دارند و شمار اندکی از آنها از تمکّن مالی و تحصیلات عالیه برخوردارند و نقش کم و بیش مهمی در صحنه سیاسی، اجتماعی و تا حدودی اقتصادی کشور ایفا میکنند.
پس از برگزاری انتخابات آزاد سال ۱۹۹۴م، با توجه به نقش مسلمانان در مبارزه علیه رژیم آپارتاید در کنار سیاهپوستان و همکاری نزدیک برخی شخصیتهای مسلمان با کنگره ملی آفریقا(ANC) و همچنین کنگره پان آفریکن(PAC)، مسلمانان نقش فعالتری در صحنه سیاسی کشور بر عهده گرفتند. همزمان در فضای جدید، تعداد زیادی از سازمانها و تشکیلات سیاسی و مذهبی در داخل جامعه مسلمانان این کشور شکل گرفت، به گونهای که هماکنون مسلمانان در سطح کشور دارای ۴۵۵ مسجد، ۴۶۳ سازمان و ۴۰۸ مرکز آموزشی، پنج رادیوی محلی و پنج ماهنامه اسلامی هستند.
وجود یک ظرفیت مناسب از مسلمانان و یک جامعه بزرگ شیعی در این کشور مهم آفریقا که تعداد آنها تا یکصد هزار نفر هم برآورد شده، سبب شده است مسئولان رژیم سعودی از سالها قبل به فکر نفوذ در مسلمانان این کشور بر آیند و ضمن ایجاد یک جامعه وهابی در آن به نوعی از نفوذ شیعیان نیز جلوگیری کنند. از این رو یکی از اهداف اصلی نفوذ وهابیت در این کشور جلوگیری از رشد فزاینده شیعه و سازمانهای شیعی در آن است. بر اساس این، سازمان «رابطه العالم اسلامی» که مهمترین و بزرگترین سازمان دولتی عربستان در زمینه تبلیغ و اشاعه آیین ضاله بهائیت در سراسر جهان است، در دهه 1980 اقدام به تأسیس دو دفتر در شهر ژوهانسبورگ و کیپ تاون کرده است. این دو مرکز با داشتن بودجه فراوان اقدامات تبلیغی بسیاری در زمینه وهابیت و سلفیگری در آفریقایی جنوبی و حتی کشورهای اطراف، نظیر موزامبیک کردهاند.
مهمترین اقدامات این سازمان در آفریقای جنوبی عبارتند از:
1ـ حمایت از سازمانها و تشکلهای اسلامی: وجود بیش از یک میلیون مسلمان در این کشور سبب شده است به ویژه، در بیست سال گذشته صدها سازمان و نهاد اسلامی مستقل یا وابسته به کشورهای گوناگون ایجاد شود که در زمینههای متعددی فعال هستند؛ برای نمونه در دیدار محمدبن عبدالکریم، دبیر کل سازمان رابطه العالم اسلامی در سال 2016 از آفریقای جنوبی، وی با حضور در مدرسه نابینایان النور (Annur schoolfirblind) حمایت خود را از دانشآموزان این مدرسه اعلام کرد و گفت: «آماده است تا بخشی از هزینههای این مدرسه را برعهده بگیرد.» وی قول داد مشکل این مرکز در تهیه قرآن به خط بریل را برطرف کند.
در این مدرسه امکانات بسیاری برای نابینایان مسلمان به منظور آموزش و فراگیری قرآن وجود دارد، از جمله میتوان به قرآنهایی اشاره کرد که به خط بریل نوشته شده یا نوارهای کاست که دانشآموزان نابینا میتوانند ضمن خواندن خط بریل به این کاستها گوش بدهند.
از دیگر مراکز اسلامی مهم این کشور میتوان از مرکز جماعت العلما
(Jamatui ulama) در کیپ تاون نام برد که وظیفه آن کمک به گسترش معارف اسلامی در این شهر است. این مرکز که علمای اهل سنت آن را اداره میکنند، از مراکزی است که مورد حمایت سازمان رابطه العالم اسلامی است و هر ساله بخشی از نیازهای مالی آن را برطرف میکند.
2ـ ساخت و اداره مساجد: همانطور که گفته شد، مساجد بسیاری در سراسر آفریقای جنوبی وجود دارد؛ هرچند تعدادی از این مساجد زیر نظر مسلمانان متمول هستند، اما تعداد زیادی از مساجد در مناطق فقیرنشین یا در روستاها وجود دارد که با مشکلات مالی مواجه هستند. عربستان با استفاده از این وضعیت وارد میدان شده و با قبول هزینههای آنها اداره آنها را نیز در دست گرفته است.
از دیگر سازمانهای وهابی حاضر در آفریقای جنوبی سازمان امداد اسلامی جهانی است. این سازمان مانند دیگر سازمانهای عربستانی در زمینههای گوناگونی، نظیر آموزش و پرورش، امدادرسانی و عمرانی در سراسر جهان فعالیت میکند. در ادامه به چند مورد از اقدامات این سازمان وهابی اشاره میکنیم؛
1ـ حمایت از ایتام: تعداد کودکان یتیم در بین جامعه مسلمانان این کشور روز به روز در حال افزایش است و این موضوع سبب شده است تا بسیاری از خانوادههایی که سرپرستشان را از دست میدهند با مشکلات متعددی در زمینه تهیه غذا و معاش روبهرو شوند. در این میان سازمان وهابی امداد اسلامی جهانی با سوءاستفاده از این موقعیت اقدام به توزیع مواد غذایی در بین این خانوادهها میکند. توزیع مواد غذایی در ماه مبارک رمضان و گوشت در عید قربان از مهمترین این اقدامات است.
2ـ حمایت از ساخت بیمارستان نلسون ماندلا: این بیمارستان که در سال 2016 به پایان رسید، مخصوص کودکان سرطانی است. حدود 40 درصد از کودکان سرطانی این کشور به علت نداشتن توانایی مالی هیچگاه درمان نشده و از بین میروند. هدف این مرکز درمان رایگان این کودکان است؛ سازمان امداد بینالمللی اسلامی جهانی با اعطای 10 میلیون دلار در ساخت این بیمارستان مشارکت داشت.