امین پناهی/انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا در روز سه‌شنبه گذشته در۵۰ ایالت آمریکا و پایتخت این کشور برگزار شد. انتخاباتی که قرار بود سرنوشت تمام کرسی‌های مجلس نمایندگان را برای دو سال و 35 کرسی مجلس سنا را برای شش سال مشخص کند. نتیجه این انتخابات آن بود که پس از هشت سال دموکرات‌ها اکثریت از دست رفته خود را در مجلس نمایندگان به دست آوردند، اما در مجلس سِنا بار دیگر جمهوریخواهان توانستند اکثریت خود را حفظ کنند. این انتخابات پر هزینه‌ترین انتخابات و البته چالشی‌ترین انتخابات میان‌دوره‌ای محسوب می‌شود. در روزهای منتهی به انتخابات، رئیس‌جمهور کنونی و پیشین ایالات متحده آمریکا به میدان آمدند. دونالد ترامپ برای جمهوریخواهان، خواهان حفظ وضع موجود و باراک اوباما برای دموکرات‌ها، به دنبال تغییر اساسی در ساختار دو مجلس آمریکا(کنگره) از طریق انتخابات میان‌دوره‌ای برای تحریک و جذب آرای بیشتر به کمک این دو حزب آمدند که در نتیجه آن اکثریت این دو مجلس بین دو حزب حاکم در آمریکا تقسیم شد.
دو نتیجه برای دو حزب
رئیس‌جمهور آمریکا در سخنرانی در میان طرفداران خود که یک روز پس از انتخابات برگزار شد گفت که این انتخابات «تاریخ را به مبارزه طلبید» و همزمان پیروزی جمهوریخواهان در سنا را مهم و شکست‌شان در مجلس نمایندگان را بی‌اهمیت ارزیابی کرد.
دونالد ترامپ روز چهارشنبه ۱۶ آبان در سخنرانی خود که با نشست خبرنگاران همراه بود، گفت: «دیروز روز بزرگی بود، روزی فوق‌العاده». وی افزود: «و شب گذشته... حزب جمهوریخواه با بسط اکثریت خود در سنا، تاریخ را به مبارزه طلبید، در حالی که در مجلس نمایندگان به شکل معناداری فراتر از انتظارات ظاهر شد.»
در نقطه مقابل، باراک اوباما رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده هم در صفحه توئیترش با تبریک به همه شرکت‌کنندگان در این انتخابات نوشت: «تغییری که ما نیاز داریم، فقط با یک انتخابات امکان‌پذیر نیست، اما این یک آغاز بود.»
دو نتیجه ناهمگون برای دو مجلس در آمریکا از همین ابتدا روی اقتصاد این کشور هم مؤثر بوده است، به طوری که در ساعات اولیه پس از اعلام نتایج این انتخابات قیمت دلار در برابر ارزهای دیگر کاهش می‌یابد. پایگاه خبری یورونیوز به نقل از «اشتر ماریا ریچل»، تحلیلگر مالی در کومرس بانک آلمان نوشت: «نتایج انتخابات میان‌دوره‌ای نشان می‌دهد که در زمان فعلی رشد انفجاری اقتصاد غیر محتمل و ابهام در صحنه سیاسی محتمل‌تر شده و همین دلار را به سمت پایین هل داده است.»
خانم نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان از حزب دموکرات هم در سخنرانی خود بین طرفدارانش گفت: «فردا روز جدیدی در تاریخ آمریکا خواهد بود.» رهبر دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان اولویت مجلس نمایندگان آینده را مهار قدرت دولت دونالد ترامپ دانست.
ضد تبلیغ انتخاباتی
مهم‌ترین ویژگی این انتخابات آن بود که اولین انتخاباتی بود که ایالات متحده پس از انتخاب دونالد ترامپ به خود دیده است. هر چند از آخرین باری که مردم آمریکا در انتخابات میان‌دوره‌ای بیش از 50 درصد مشارکت داشته‌اند، بیش از صد سال می‌گذرد و در این انتخابات هم مشارکت کمتر از 50، یعنی 49 درصد بود؛ اما این انتخابات رکورد انتخابات میان‌دوره‌ای را در صد سال گذشته شکسته است.
ویژگی دیگری که این انتخابات آمریکا را از دیگر انتخابات‌هایی که در گذشته صورت پذیرفته متمایز می‌کند این است که دو حزب نامزد انتخابات بیش از آنکه به تشریح برنامه‌های خود بپردازند، به تخریب وجهه طرف مقابل پرداخته‌اند. در واقع، به جای آنکه در انتخابات تبلیغ صورت گیرد، ضد تبلیغ انجام شده است.
بی‌بی‌سی فارسی در گزارش خود درباره انتخابات می‌نویسد: «بنابر گزارش مرکز تحقیقات رسانه‌های «وسلین مدیا پراجکت»، هیچ یک از انتخابات‌های آمریکا طی ۱۰ سال گذشته به این حد شاهد ضد تبلیغ نبوده است؛ تبلیغاتی که در آنها به جای تأکید بر برنامه‌ها و شعار نامزدها، با لفّاظی تند نامزد حزب رقیب تخریب می‌شود.»
این مؤسسه تحقیقات رسانه‌ای می‌گوید: «از ابتدای ماه سپتامبر گذشته تاکنون (دو ماه گذشته) ۵۷۰ هزار ضد تبلیغ منتشر شده است. این در حالی است که رکورد پیشین به انتخابات میان‌دوره‌ای سال ۲۰۱۰ باز می‌گردد که ۴۵۰ هزار تبلیغ از این نوع منتشر شده بود.»
باز هم چشم امید...
در کشور ما هم برخی به نتایج این انتخابات میان‌دوره‌ای چشم دوخته و معتقد بودند اگر دموکرات‌ها به قدرت برسند، می‌توانند جلوی فعالیت‌های ضد ایرانی ترامپ را بگیرند. حتی اگر فکر کنیم دموکرات‌ها می‌خواستند مدافع حقوق ایران در مقابل سیاست‌های خصمانه ترامپ باشند، پیروزی این حزب در مجلس نمایندگان دردی از ما دوا نخواهد کرد؛ چرا که ساختار سیاسی آمریکا به گونه‌ای است که مجلس 100 نفره سنا افزون بر آنکه سازوکارهایی در اختیار دارد که بر سیاست‌های خارجی تأثیر بگذارد، رد و تأیید پیمان‌نامه‌های بین‌المللی یا رد و تأیید وزرای خارجه و همه سفرای این کشور، از جمله اختیارات این مجلس است.
همان‌طور که شاهد بودیم، در جریان مذاکرات هسته‌ای ایران 47 سناتور جمهوریخواه در نامه‌ای به رهبر معظم انقلاب گفته بودند «هر چیزی که توسط کنگره تصویب نشود تنها یک توافق اجرایی است. رئیس‌جمهور بعدی می‌تواند چنین توافقی را با حرکت یک خودکار لغو کند و کنگره بعدی می‌تواند مفاد توافق را در هر زمانی تغییر دهد.» که رهبر معظم انقلاب هم در واکنش به مفاد این نامه فرمودند: «همه کشورهای جهان طبق مقررات پذیرفته شده بین‌المللی، پس از تغییر دولت‌های‌شان نیز به تعهدات خود پایبندند؛ اما سناتورهای آمریکایی رسماً اعلام می‌کنند اگر این دولت برود تعهدات او کأن لم یکن تلقی می‌شود.»
پس از آن شاهد بودیم ترامپ به راحتی و بدون آنکه سازمان یا نهادی بتواند بر او خرده بگیرد، از برجام خارج شد. پس هر چند مجلس نمایندگان به دست دموکرات‌ها افتاده و می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای داشته باشند؛ اما به قدری اختیارات آن محدود به قوانین داخلی و اتفاقات درون کشورشان است که توانایی آن را ندارد در سیاست خارجی کشورش به ویژه درباره ایران مؤثر باشد. حتی اگر فکر کنیم مجلس نمایندگان می‌تواند قانونی وضع کند یا تصمیمی بگیرد که سیاست‌های ترامپ را با چالش مواجه کند، نهادی که حرف آخر را در آمریکا خواهد زد، مجلس سِنا خواهد بود.
بازتاب‌ها در رسانه‌های داخلی
البته برخی در کشور هنوز هم سعی دارند این‌گونه القا کنند که پیروزی دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان تأثیری بیش از حفظ اکثریت جمهوریخواهان در کنگره دارد. به همین منظور برخی روزنامه‌هایی که در چند سال گذشته همواره به دنبال بزک کردن چهره آمریکا با دولت دموکرات بودند، حالا به گونه‌ای تیتر زده‌اند که انگار حل همه مشکلات ایران در گرو همین پیروزی دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان آمریکا بوده است.
روزنامه «ابتکار» با تیتر «پایان یکه‌تازی» سعی کرده است گزارشی از نتایج انتخابات کنگره و تأثیر آن بر سیاست‌های داخلی و خارجی آمریکا ارائه داده و نتیجه انتخابات نمایندگان را پررنگ‌تر جلوه دهد. روزنامه «اعتماد» هم نوشته است: «دموکرات‌ها سوپاپ اطمینان را در کنگره راه‌اندازی کردند؛ ترامپ و انتخاب میان مرگ و زندگی»
روزنامه «شرق» نیز با چاپ عکس باراک اوباما و تیتر «شکست انحصار قدرت جمهوریخواهان» به نتایج انتخابات اخیر آمریکا واکنش نشان داده است.
تیترهایی که ذوق‌زدگی برخی مطبوعات و خبرگزاری‌هایی را نشان می‌دهد که به دلیل پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس نمایندگان سر از پا نمی‌شناسند.
«سگ زرد برادر شغال است» به طور قطعی بهترین جمله‌ای است که می‌توان در پاسخ به شادمانی برخی از این سرخوشی‌ها داد. آمارها نشان می‌دهد، در طول سال‌های پس از انقلاب اسلامی که ایالات متحده آمریکا سیاست تحریم را در مقابل ملت ایران اتخاذ کرده، دموکرات‌ها بیش از جمهوریخواهان از این ابزار استفاده کرده‌اند. در طول 40 سال پس از انقلاب جمهوری اسلامی 35 بار از سوی دولت آمریکا تحریم شده که تنها 11 بار آن به دست جمهوریخواهان بوده و 24 بار آن از جانب دموکرات‌ها صورت گرفته است.
اوباما هم که البته بسیاری از غربگرایان در زمان ریاست‌جمهوری او به دنبال تطهیر و بزک کردن چهره غرب بودند و او را فردی باهوش و مؤدب می‌دانستند، رکورددار تحریم ایران است. او در طول هشت سال ریاست‌جمهوری خود 11 بار ملت ایران را تحریم کرده است.
نه تنها مجلس نمایندگان که حتی اگر دموکرات‌ها اکثریت سنا را هم به دست آورده بودند، تأثیری در سیاست‌های خصمانه ایالات متحده آمریکا که چهل سال است علیه ملت ایران اتخاذ کرده، نخواهد داشت.
