عبدالله عبادی/ اردن کشوری است در خاورمیانه که از شمال با سوریه، از شمال شرقی با عراق و از شرق و جنوب با عربستان سعودی و از غرب با رژیم صهیونیستی و کرانه باختری رود اردن همسایه است، که مجموع خطوط مرزی اردن با این کشورها به ۱۶۱۹ کیلومتر می‌رسد. از جنوب به خلیج عقبه مماس است و حدود ۲۶ کیلومتر نیز مرز آبی دارد و این در میان کشورهای عربی کمترین مرز آبی به شمار می‌رود.
مساحت اردن به طور عمده از صحراهای خشک و بایر تشکیل شده است؛ اما در بخش‌های باختری ارتفاعاتی نیز وجود دارد. در نوار مرز غربی اردن، رود اردن جاری است که این کشور را از فلسطین اشغالی جدا می‌کند. از آنجا که بخش بزرگی از اردن صحراست، آب و هوای آن نیز خشک و بیابانی است. این در حالی است که نواحی باختری کشور در طول سال، (از نوامبر تا آوریل) شاهد بارش نسبی است.
در قسمت شرقی مرز اردن و عربستان زیگزاگ عجیبی دیده می‌شود. با توجه به اینکه این زیگزاگ دلیل روشنی ندارد، داستانی درباره آن ساخته شده که بر اساس آن «وینستون چرچیل» وزیر مستعمرات وقت بریتانیا که مسئول ترسیم مرزهای فرااردن در سال ۱۹۲۱ بوده، بر اثر سکسکه دچار لرزش دست شده و مرز را به این صورت کشیده و بعد هم اجازه تغییر آن را نداده است؛ اما با نگاه دقیق‌تر مشخص می‌شود که چرچیل با دقت این زیگزاگ را طراحی کرده و بخشی از صحرا را که از ازرق به سوی مرز عراق کشیده می‌شود، در خاک فرااردن قرار داده تا هم راه ارتباطی مهمی بین دمشق و شبه‌جزیره عربستان در خاک اردن قرار گیرد و هم با توجه به استقرار فرانسوی‌ها در سوریه مسیر امنی از مدیترانه تا هند برای انگلیس فراهم شود.
اقتصاد اردن، اقتصادی کوچک با منابع طبیعی محدود است که با معضلاتی، چون کمبود منابع آب، نفت و دیگر منابع معدنی همراه است و به شدت به کمک‌های خارجی متکی است. اقتصاد اردن به دلیل نیاز به کمک‌های خارجی در قالب وام یا کمک‌های بلاعوض به طور ملموس از اقتصاد کشورهای منطقه و فرامنطقه‌ای تأثیر می‌پذیرد. مهم‌ترین مشکل اردن کسری بودجه سالیانه بوده است؛ با توجه به اینکه اردن از واردکنندگان نفت خام به شمار می‌رود، با مشکلات زیادی از قبیل بدهی، فقر، بیکاری و افزایش قیمت‌ها روبه‌رو است.
آموزش هزاران تکفیری لیبیایی در اردن
با توجه به شرایط مذکور، مقامات اردنی در مواضع سیاسی و خط مشی سیاسی خود معمولاً به دنبال کسب حمایت حامیان منطقه‌ای و بین‌المللی خود هستند و مواضعی که مقامات این کشور اتخاذ می‌کنند، به شدت تحت تأثیر عوامل اقتصادی و موقعیت خاص جغرافیایی و ارتباطات اردن با این کشورهاست.
شهر «الزرقاء» در كشور اردن است. اين شهر طي چند سال اخير و به ويژه پس از حمله ايالات متحده آمريكا به عراق در سال 2003 ميلادي تاكنون به يكي از قلعه‌هاي وهابيت و كارخانه توليد نيروهاي وهابي تبديل شده است. اين شهر محل تولد «أبومصعب زرقاوي» رهبر شبكه تروريستي القاعده شاخه عراق است كه حدود سه سال پيش در درگيري با نيروهاي آمريكايي در غرب عراق به هلاكت رسيد. او كه انديشه‌هاي بسيار افراطي داشت، يكي از طراحان انفجار مرقد مطهر امامين عسكريين(ع) در شهر سامرا بود.
یک مبلغ سنی عراقی به اتهام توهین به «محمدبن عبدالوهاب» مؤسس فرقه وهابیت در اردن محاکمه می‌شود.
روزنامه «عکاظ»، گزارش داد یک وکیل عربستانی در دادگاهی در اردن علیه احمد الکبیسی، مبلغ عراقی که در شبکه ماهواره‌ای دجله علیه وهابیت و مؤسس آن سخن گفته بود، اقامه دعوی کرده است. بر اساس این خبر، الکبیسی بارها با حضور در برنامه‌های تلویزیونی از افراط‌گرایی وهابیت و مبلغان سعودی انتقاد کرده بود.
افشای آموزش هزاران تکفیری لیبیایی در اردن برای اعزام به سوریه و پرداخت یک میلیون دلار به هر گروه مسلح در سوریه از سوی رژیم قطر، از جمله خبرهای مربوط به سوریه است.
راز تشدید مواضع خصمانه «عبدالله دوم»
روابط ایران و اردن همواره با فراز و نشیب همراه بوده است و با توجه به مواضع اخیر عبدالله دوم و تحرکات صورت‌گرفته ضد ایران نمی‌توان افق امیدوارکننده‌ای برای این روابط متصور شد.
در زمینه فلسطین نیز همانند دیگر سران عرب، پادشاه اردن نیز از این موضوع استفاده ابزاری می‌کند. در زمینه بحران سوریه نیز اردن حامی تروریست‌هاست. تروریست‌ها در جنوب سوریه مورد حمایت اردن هستند و طرح‌های آل‌سعود و هم‌پیمانان آمریکا در جنوب سوریه را اردن پیاده می‌کند. مواضع اردنی‌ها در قبال ایران و نظام سوریه و محور مقاومت نشئت گرفته از مواضع سعودی‌ها و هم‌پیاله‌های آنها در منطقه است؛ از همین رو شدت و ضعف مواضع خصمانه اردنی به گونه‌ای با مواضع سعودی‌ها پیش خواهد رفت و نباید انتظار توقف این مواضع را به ویژه در برهه کنونی داشت.
خط مشی اردن در قبال ایران
و محور مقاومت
اما اینکه چگونه شاه اردن را که از زمان طرح موضوع هلال شیعی موضع محتاطانه اتخاذ می‌کرد و پس از دیدار با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا به اتهامات واهی ضد ایران روی آورد، می‌توان در این دیدار و خط مشی آینده اردن در قبال ایران و سوریه و محور مقاومت دانست.
همان‌طور که گفته شد، از آنجا که اردن با توجه به شرایط اقلیمی و اقتصادی خود به حمایت خارجی وابسته است، برای تضمین حمایت‌های خارجی رویکرد خود را با ترامپ هماهنگ کرده است. دولت جدید آمریکا سیاست تشدید اقدامات خصمانه ضد تهران و نظام سوریه را در پیش گرفته و طبیعی است که مقامات اردنی نیز بکوشند راهبرد جدید خود را در این راستا تنظیم کنند.
به اعتقاد تحلیلگران، اردن با مشکلات اقتصادی بی‌شمار از سویی و خطر خشم مردمی به سبب بالا رفتن قیمت‌ها از سوی دیگر روبه‌رو است.
به نظر می‌رسد، اردنی‌ها از سیاست قبلی مبنی بر حداقل تنش با ایران که برگرفته از اصل صحیح دیپلماسی اردن برای آرامش و برخورد تنش با همه کشورها بود، در حال حرکت به سوی مسیری است که در نهایت به نفع رژیم صهیونیستی است. به نظر می‌رسد، اردنی‌ها از سیاست قبلی مبنی بر حداقل تنش با ایران که برگرفته از اصل صحیح دیپلماسی اردن برای آرامش و برخورد تنش با همه کشورها بود، در حال حرکت به سوی مسیری است که در نهایت به نفع رژیم صهیونیستی است و تل‌آویو استفاده‌کننده اصلی از این مواضع غیر اصولی است.
