تراژدی حقیقت در جشنواره سینماحقیقت!مهدی امیدی

پایگاه بصیرت،هشتمین دوره جشنواره فیلم مستند «سینما حقیقت» از نهم تا شانزدهم آذرماه از سوی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی وزارت ارشاد برگزار شد. در این جشنواره، فیلم‌های مستند برگزیده یک سال اخیر به نمایش درآمد. برخی از آثار حاضر در این جشنواره، خوش درخشیدند. ازجمله مستند «ابرها در راهند» به کارگردانی محمدعلی فارسی با موضوع افرادی که در کشورهای غربی به دین اسلام می‌گروند. یا مستند «چه کسی ما را کشت؟» به کارگردانی محمدحسین جعفریان که به شهادت دیپلمات‌های ایرانی در افغانستان می‌پردازد. مستند «اتاق جنگ» به کارگردانی مصطفی حریری نیز با مضمون پذیرش قطعنامه 598 از سوی ایران، از دیگر آثار قابل‌توجه این دوره از جشنواره سینماحقیقت بود.
اما با وجود این آثار خوب، هشتمین دوره جشنواره سینماحقیقت به‌دلیل برخی حواشی، عاقبت‌به‌خیر نشد! حاشیه‌هایی که مانند سرطان، تنها در یک یا چند نقطه از کالبد این جشنواره روییدند؛ اما کل این کالبد را فلج کرده و به کام مرگ بردند! این حواشی، با نام و هدف این جشنواره ـ یعنی حقیقت ـ در تعارض بودند.
شروع همه مشکلات این جشنواره با قرار گرفتن نام فیلم‌سازان بدسابقه در فهرست هیئت انتخاب و هیئت داوری جشنواره آغاز شد. وقتی نام فیلمسازی که در داخل و خارج از کشور به ساخت آثار غیراخلاقی مشهور است و اسم برخی از فیلم‌هایش به قدری شنیع است که نمی‌توان ذکر کرد در هیئت انتخاب هشتمین جشنواره سینماحقیقت قرار گرفت، می‌شد حدس زد که باید منتظر ورود فیلم‌هایی با محتوای ناجور باشیم و همین طور هم شد! وقتی نام کارگردان یک فیلم تمام ضدایرانی که در توهین به مردم ایران و ارزش‌های اعتقادی و میهنی این سرزمین، روی فیلم‌های ضدایرانی هالیوود را سفید کرده بود، در میان داوران جشنواره دیده شد، لاجرم باید نام فیلم‌های حامی طاغوت را هم در میان برگزیدگان این جشنواره می‌دیدیم.
تراژدی فرهنگی جشنواره سینماحقیقت وقتی اتفاق افتاد که یک مستند در ستایش از استبداد پهلوی، موسوم به «چنارستان» در آن به نمایش درآمد و چند جایزه هم گرفت! البته این فیلم از سوی ایادی رژیم منحوس پهلوی ساخته نشده است، بلکه در شناسنامه آن، نام «مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی»(وابسته به سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) به عنوان تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار این فیلم ثبت شده است! فیلمی که به بهانه پرداختن به تاریخچه خیابان ولی‌عصر(عج) به تقدیس دیکتاتوری پهلوی پرداخته است! ظاهر فیلم، مرثیه‌سرایی برای چنارهایی است که در این خیابان بوده‌اند و حالا نیستند، اما باطن فیلم، سوگواری برای طاغوت است! شگفت‌آور است! در دورانی به‌سر می‌بریم که در جای جای جهان، قیام ملت‌ها علیه دیکتاتورها، خواب آرام نظام سلطه را بر هم زده است. از بحرین و مصر گرفته تا آمریکای لاتین و حتی در خود آمریکا که این روزها صحنه اعتراض به نژادپرست‌هاست، اما در سرزمین ما که خودش مبدأ مبارزه با استبداد در تاریخ معاصر جهان بوده، مدعیان روشنفکری، ده‌ها سال به عقب برگشته‌اند و تازه به یاد ستایش از دیکتاتورها و نژادپرستان افتاده‌اند! آنقدر هم آزادگی و شرافت ندارند که با پول خودشان این کار را کنند، بلکه با پول نظام اسلامی به بازنمایی انگاره‌های ارتجاعی و عقب‌افتاده خود می‌پردازند.
کارگردان فیلم چنارستان، «هادی آفریده» است. او پیشتر به‌دلیل ارتباط مشکوک با شبکه بی‌بی‌سی انگلیس از سوی نهادهای امنیتی بازداشت شده بود. وی همچنین پیش از این مستندی به نام «خاطرات نی‌آوران» ساخته بود. مستندی که با پول دولت و به نام اثری به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ساخته شده بود، اما همان فیلم هم به تملق‌گویی دیکتاتوری پرداخته بود که به زباله‌دان تاریخ افتاده است. خلاصه داستان مستند جدید آفریده نیز ستایش از چنارهای کاشته شده از سوی رژیم پهلوی در یک خیابان است! فیلمی در ستایش از چنارهای پهلوی و در تخاصم با سروهای انقلاب اسلامی. این فیلم به تحریف تاریخ می‌پردازد. از یک طرف همه جنایت‌ها و خیانت‌های رژیم ستمشاهی در ایران را نادیده می‌گیرد و در مقابل، آنچه از انقلاب اسلامی نمایش می‌دهد به جز بدی نیست! از طرف دیگر هر آنچه به دوران پیش از انقلاب ارجاع می‌دهد، نیکی و سپیدی و زیبایی است و هر چه زیبایی و خدمت و حماسه در نظام اسلامی بوده است را بی‌رحمانه «سانسور» می‌کند!
اما مشکل هشتمین جشنواره سینماحقیقت، فقط به محتوای آن محدود نمی‌شود. طی روزهای برگزاری جشنواره، بارها هنرمندانی به انتقاد از بی‌نظمی در برگزاری این جشنواره پرداختند. برای نمونه، «توفیق‌جو» کارگردان مستند «زار خاک» با گلایه از وضعیت نمایش فیلمش در هشتمین جشنواره سینماحقیقت در نامه‌ای سرگشاده خطاب به سید‌مهدی طباطبایی‌نژاد، دبیر این جشنواره نوشت: «جشنواره‌ای که شما دبیری آن را به عهده دارید فیلم ـ سابق من ـ را با نازل‌ترین کیفیت بازسازی کرد... چطور توانستید هنر را که ذاتش زیبایی است، زشت به تصویر بکشید؟ سخت نبود؟» همچنین سپهری، دیگر کارگردان شرکت‌کننده در این جشنواره نیز در مصاحبه‌ای با روزنامه بانی‌فیلم گفته است: «برنامه‌ریزی‌های جشنواره حقیقت در حد و اندازه نام آن نیست. متعجبم از اینکه جشنواره معتبری مانند جشنواره فیلم حقیقت کیفیت را فدای اهمال‌کاری کرده است.»