با حذف داعش، تفكرش از بين نمي‌رود

* شما قبل از ورود داعش به عراق در مقاله‌ای به ظهور داعش در عراق اشاره كرديد. این پیش‌بینی شما ناشی از چه خوانشی بود.

** دلایل اصلی که پیش‌بینی كردم داعش به عراق می‌آید، به دو موضوع برمی‌گردد. نخست شکست حرکت اسلام سنی در منطقه و دوم، ضعف دولت عراق و سوریه در منطقه. به نظر من، شکست حرکت اسلام سنتی سنی در منطقه، منجر به این می‌شد که بنیادگرایی سنی تندرو، قوی‌تر شود و داعش در عراق قوی‌تر و منسجم‌تر عمل كند. براین‌اساس پیش‌بینی کردم، داعش این خلأ را پر می‌کند و از این وضعیت سوءاستفاده کرده و تبدیل به خطری برای منطقه می‌شود.

* بعد از ورود نظامی داعش به عراق و پس از مدتی، شما در مقاله‌ای دیگر اشاره کردید این گروه شکست می‌خورد و آرام‌آرام از بین خواهد رفت؛ اما در هیبت دیگری ظاهر می‌شود. قدری در این باره توضیح می‌دهید.

** بله درست است. داعش مانند یک نیروی نظامی از بین خواهد رفت و آن مناطقی که تصرف کرده، از او پس‌گرفته می‌شود. این حقیقت است؛ چرا که تا الان، نیمی از این حقیقت آشکار شده است. اما بنیادگرایی افراطي به شیوه‌های مختلف، با انواع روش‌های خودانتحاری، بمب‌گذاری، تظاهرات و ناآرامی و تاکتیک‌های دیگر، مخصوص بنیادگرایی باقی خواهد ماند و دلایل مهم آن هم به این برمی‌گردد که تغییرات اجتماعی، همچنان که در غرب روی داده، در خاورمیانه روی نداده است و همچنین تلاش‌های فراوانی از نوع وهابیت، بنیادگرایی ناعقلایی در منطقه و در میان مردم، مساجد، مدارس، اتاق‌های فکر و انستیتوهای ویژه آنها وجود دارد که این باعث می‌شود اين فکر افراطي همچنان باقی بماند. بیشتر از ٥٠ کانال تلویزیونی بنیادگرا و همچنین انواع و اقسام فضای‌های مجازی و همین‌طور پول فراوان در اختیار مبلغان افراطي است. من تصور می‌کنم تا وهابیسم در منطقه وجود و نمود داشته باشد و تا امکانات مالی دولت‌های خلیج فارس در منطقه برای پشتیبانی از این فکر پابرجا باشد، بنیادگرایی به صورت‌های مختلف ادامه خواهد داشت و به پایان نخواهد رسید.

* شما در سمیناری که چندی پیش با عنوان «سازش یا گسست» در دانشگاه سلیمانیه برگزار شد، به موضوع مصلحت نظام بین‌الملل ضدمسئله کردها اشاره کردید؛ قدری این بحث را برای خوانندگان ما می‌گشایید.

** مصلحت بین‌المللی از روی امنیت سیاسی و اقتصادی آرام‌آرام به سمتی می‌رود که با نقشه‌ها و طرح‌های کشورهای منطقه تطابق پیدا می‌کند و دور از ذهن نیست توافقی درباره موضوع کُرد بین برخی از دولت‌های منطقه و برخی قدرت‌های جهانی در کنفرانس‌های ژنو و... شکل بگیرد که ما دیدیم شکل گرفت و بخشی از آن در منطقه کردستان سوریه اجرا شد. دقیقا چند روز بعد از سخنانم، این پیش‌بینی به وقوع پیوست و ترکیه وارد سوریه شد. ترکیه کاملا به دنبال ازبین‌بردن دولت کردها در شمال سوریه است.

* می‌خواهم برای خوانندگان ایرانی، نظر شما را درباره موضوع استقلال اقلیم کردستان عراق که در ادبیات سیاسی مسئولان این منطقه مطرح می‌شود، بدانم.

** اگر بتوانید، گفته‌های من را دقیقا به خوانندگان ایرانی منتقل کنید، ممنون می‌شوم. اول اینکه من از خوانندگان ایرانی درخواست دارم تحت تأثیر شوونیست عربی و ترکی و هر نوع دیگر آن در منطقه، قرار نگیرند و تهمت جدایی‌طلبی به ما را در فکر خود راه ندهند. ما جدا نمی‌شویم و در سرزمین خودمان و در پروسه تاریخی توسعه ملت خودمان قرار داریم و مانند همه ملت‌های دنیا، درخواست حقوق دموکراسی می‌کنیم.

وقتی می‌گویند حق تعیین سرنوشت یا رفراندوم، این به معنی جدایی نیست بلکه یک حق و درخواست طبیعی است. بنابراین شوونیست‌ها در منطقه مدام می‌خواهند حق تعیین سرنوشت را جدایی‌طلبی قلمداد کنند. من امیدوارم ملت فارس با این تمدن شکوهمند و مردم ایران با این همه پیشرفت بشری، تهمت جدایی‌طلبی به ما را قبول نکنند. کسب حقوق‌مان را از دریچه نگاه خود ما بپذیرند.

دیروز با نماینده سازمان ملل ملاقات داشتم و به او گفتم من اروپا را درک نمی‌کنم؛ در غرب، بعد از جنگ جهانی دوم به آسانی نزدیک به صد دولت مستقل شدند و شما قبول کردید؛ اما درباره اقلیم کردستان، این را قبول نمی‌کنید و اگر بخواهیم کرکوک به اقلیم کردستان برگردد، شما قبول نمی‌کنید. غربی‌ها درحال‌حاضر بر دو محور حرکت می‌کنند؛ در محوری مشکلات خود را حل می‌کنند و حتی دولت‌های مستقل را قبول می‌کنند، در محور دیگر، مصلحت‌های اقتصادی را به موضوعات سیاسی ترجیح می‌دهند. غربی‌ها باید بالانسی در این سیاست‌های خود به وجود آورند و همان‌گونه که واقعیت این مسئله را برای اروپا می‌پذیرند، آن را برای خاورمیانه هم قبول کنند. باید متوجه باشند، وقتی در اروپا حقوق دموکراسی را قبول کردند، مشکلاتشان تا حد زیادی حل شد؛ اما اگر در خاورمیانه این حق را قبول نکنند، مشکلات روزبه‌روز بیشتر می‌شود.

* به نظر شما راه اعلام استقلال اقلیم کردستان که مسئولان این منطقه عنوان می‌کنند، از بغداد می‌گذرد یا کشورهای منطقه‌ای و جهانی در آن نقش دارند؟ شما کدام فاکتور را تأثیرگذارتر می‌بینید؟

** درحال‌حاضر راه ما از بغداد می‌گذرد. امروز موضوع رفراندوم برای متصل‌شدن کرکوک و مناطق مناقشه‌برانگیز ما با دولت مرکزی، از راه گفت‌وگو با بغداد حل می‌شود و همچنین اگر بخواهیم تصمیمی برای استقلال بگیریم، طرف مقابل ما بغداد خواهد بود. البته این به آن معنا نیست که تنها این راه باقی می‌ماند؛ بلکه تغییراتی که هر روز در دنیای سیاست روی می‌دهد، ممکن است راه‌های دیگر هم پیش پای ما بگذارد.

* شما علاوه بر آنکه یک چهره سیاسی تأثیر‌گذار در عراق و اقلیم کردستان هستید، به همان اندازه در حوزه اندیشه و فکر هم صاحب نفوذ و نظر هستید. دغدغه شما در این حوزه چیست؟

** یکی از دلایل اصلی سربرآوردن بنیادگرایی در منطقه، نبود یک جنبش روشنگری، دموکراتیک و اجتماعی واقعی است. تا این جنبش روشنگری در میان جامعه و در زندگی اجتماعی برای هوشیارکردن مردم به وجود نیاید و نتوانیم دموکراسی را از شکل عمودی به شکل افقی آن به داخل جامعه ببریم، همواره خطرات دشمنان دموکراسی به شیوه‌های مختلف در خاورمیانه سر برمی‌آورد. کار ما این است دموکراسی را از سر ستون به قاعده ستون حرکت دهیم. این یک راه تاریخی است.

http://www.sharghdaily.ir/News/104141

ش.د9502534