آغاز سال نو با محبت و صله رحم/رسول رضاپور

سایت بصیرت، گروه فرهنگی/ اتمام هر سال شمسی به منزله آغاز دوباره زندگی است ایرانیان از دیرباز این ایام را به جشن و سرور می‌پرداختند و با نو شدن خلقت به دیدار فامیل و دوست و آشنا می‌رفتند. اسلام عزیز نیز بر این امر مبارک صحه گذاشته و با تایید این مساله صله ارحام را یکی از مهمترین مساله تحکیم روابط اجتماعی دانسته و بدان تاکید کرده است. نبی مکرم در مورد صله ارحام چنین می‌فرمایند: «خدا تقوای الهی را با صله ارحام همراه ساخته است و هر کسی صله رحم نکند تقوی الهی ندارد و دیگر اعمالش پذیرفته نیست» (خصال ص156)

 در ایام نوروز که سنت دید و بازدید نزد ایرانیان مرسوم است چند نکته قابل توجه است.

کینه‌زدایی و ایجاد محبت بین خویشان

برخی دلخوری‌ها و آزار و اذیتهای عده‌ای در فامیل باعث رنجیده خاطر شدن بقیه اعضاء فامیل شده و کم‌کم دید و بازدیدها را سرد می‌کند و به دلایل واهی عده‌ای از رفتن به خانه همدیگر سرباز می‌زنند.

ایام آغازین سال جدید فرصت نیکی است که بزرگان پای پیش نهند و با تواضع و فروتنی به خانه اعضایی از فامیل که قطع رحم کرده‌اند بروند و رفع کدورت نمایند. این کردار نیک، عکس العمل خوب کوچکترها را به همراه خواهد داشت و به احترام ورود بزرگان به خانه کسانی که دلخوری و کینه از دیگران به دل دارند رفع کدورت کرده و به آغوش فامیل باز خواهند گشت.

همچنین نو عروسها و تازه دامادها هم به هوش باشند که گذر زمان ایشان را هم زمانی بزرگ فامیل خواهد کرد و انتظاری که بزرگان از ایشان دارند  ایشان از فرزندان خود خواهند داشت و به جاست که احترام بزرگان فامیل را نگه دارند و با اندک دلخوری قطع رحم ننمایند که پیامبر عزیز اسلام فرمودند: قطع رحم مانع استجابت دعا می شود.

هر اتفاقی، هرچقدر هم بزرگ باشد می‌تواند بخشیده شود و هر فردی هر چقدر هم بد باشد انسان است و با احسان و نیکی از کرده خویش پشیمان می‌شود.

زمان رسول اکرم(ص) مردی نزد حضرت آمده و گلایه از خویشاوندی می‌کند که ستم و قطع رحم کرده و دشنام می‌دهد و چاره از پیامبر می‌خواهد. حضرت در جواب می‌فرمایند: «اگر با او قطع رحم کنی خداوند همه شما را ترک خواهد کرد پس با کسی که پیوند با تو گسسته پیوند برقرار کن و به کسی که تو را محروم ساخته عطا کن و از آن که بر تو ستم کرده درگذر و هرگاه چنین کردی خدا در برابر آنان پشتیبان توست». (کافی ج2 ص150)

چشم و هم چشمی نکنیم

از موانعی که باعث دوری خانواده‌ها از هم شده و رفت و آمدها را کم کرده و بر روابط اجتماعی فامیل ضربه می‌زند تشریفات و چشم و هم چشمی است که متاسفانه سوغات فرهنگ غربی است.

حسادت و تکبر دو رذیلت اخلاقی‌اند که زیربنای تشریفات و چشم هم چشمی‌اند که تعطیل کننده فرهنگ غنی دید و بازدید است.

 فرش و لوستر و پرده و مبلمان گران‌قیمت خانه و پذیرایی با چندین نوع میوه و شیرینی از مهمان مسایلی است که داراهای فامیل بدان می‌نازند و ندارهای فامیل از آن فراری‌اند.

افرادی از فامیل که سطح زندگی پایینی دارند وقتی پای در خانه فامیلی با تشریفات آن چنانی گذاشته و با آن تشریفات مواجه می‌شوند و برای پذیرایی از همان فامیل در خانه خود با مشقت زیادی روبرو  هستند، بهترین راهکار را قطح رحم می‌دانند.

روایات صله ارحام را در ثروت و تشریفات معنا نمی‌کند و تکریم و احترام فامیل و رسیدگی به مشکلات خویشاوندان را فلسفه وجودی صله ارحام می‌داند.

 امام صادق(ع) فرمودند: «صله رحم بکنید هر چند با سلام کردن و فرمودند با خویشانت پیوند برقرار کن هر چند به دادن جرعه ای آب». (کافی ج2 ص151)

آنچه باعث رنجش خاطر فامیل می‌شود ثروت نیست بلکه برخورد متکبرانه ثروتمندان است که دلخوری و رنجش دوستان و فامیل را به همراه دارد.

هدیه دادن

سال نو برای کودکان و حتی بزرگان با عیدی و هدیه‌هایش ماندگار شده است. کودکان با گرفتن هدیه‌ها و بزرگان با اعطای هدیه سال جدید را با مهر و محبت سرشار می کنند.

پیامبر اکرم(ص) می‌فرمودند: «به همدیگر هدیه دهید؛ زیرا هدیه دلخوری‌ها را بر طرف مى‏سازد، و کینه‏ها و دشمنی­هاى دیرین را از بین می‌برد. (مشکاة الأنوار،ص 219)

در این روایت پیامبر(ص) هدیه دادن و هدیه گرفتن را از شرافت انسان مسلمان می داند و نکته لطیفی که در روایات بدان اشاره شده، آن است که هدیه، نباید با مشقت و زحمت همراه باشد و در انتخاب هدیه باید توان مالی لحاظ شود.

هدیه دادن و هدیه گرفتن بر محبت و عطوفت اعضای فامیل افزوده و کینه ها را می زداید.مشکلات مالی نیز نمی تواند مانعی ازانجام این عمل نیک شود زیرا هدیه فقط بعد مادی ندارد از علی(ع) روایت شده که فرمود: من دوست دارم آنچه را که برای برادر مسلمانم مفید می‌دانم، به او هدیه دهم تا صدقه (کافی ج 5 ص 142).

اصلاح و آشتی بین مومنین

سال جدید علاوه بر دید و بازدیدها و صله ارحام می‌تواند زمان مناسبی هم برای آشتی دادن برخی از مومنین و دوستان یا همسایگان باشد که از هم دلخوری داشته و یا کینه‌ای به دل گرفته‌اند.

بر بزرگان و ذی نفوذان فرض است که با پای در میانی زمینه صلاح و دوستی طرفین را فراهم نمایند و اجازه ندهند این قهر و دوری ادامه یابد که هر چه بر زمان قهر بگذرد دوستی سخت‌تر خواهد شد.

در آیات و روایات بسیاری بر اصلاح ذات بین مومنین اشاره شده است. خداوند در قرآن عزیز می‌فرماید: «من يَشْفَعْ شَفَاعَةً حَسَنَة يَكُن لّه نَصِيبٌ مِّنْهَا» فردی که به امر شفاعت پسندیده اقدام نماید از خداوند اجرت می‌گیرد. (نساء:85) و فرموده است: «مَنْ يَفْعَلْ ذلِکَ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ فَسَوْفَ نُؤْتيهِ أَجْراً عَظيماً» خداوند به اصلاح‌دهندگان با نيّت كسب رضايت او، وعده پاداشى بس بزرگ داده است. (نساء:114) و می‌فرماید: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْکُمْ» مؤمنان با هم برادرند پس ميان برادرانتان را سازش دهيد.(حجرات:10)

سال که نو می‌شود عمری است که از انسان می‌گذرد چه زیباست که ما هم با تاسی از تعالیم اسلام به تبعیت از نو شدن خلقت، زندگی نویی در افکنیم و با کنار نهادن زشتی و کدورت به مهربانی و محبت روی آورده و دیگران را بدان توصیه نماییم.