توجه به احزاب؛ تنها راه برون‌رفت از اختلافات

(روزنامه مردم‌سالاري ـ 1396/04/27 ـ شماره 4366 ـ صفحه 13)

بعد از روی کار آمدن دولت اصلاحات مجموعه‌ای متشکل از احزاب 18 گانه اصلاح‌طلب با عنوان «شورای هماهنگی جبهه دوم خرداد» تشکیل شد که وظیفه هماهنگی این احزاب را بر عهده داشت. پس از آن نام این شورا به «شورای هماهنگی جبهه اصلاحات» تغییر پیدا کرد و در معدود مواردی نیز احزابی از آن خارج یا به آن اضافه شدند همین شورا بود که به ادامه راه شورای عالی سیاست گذاری در انتخابات سال 96 اعتراض داشت. در نهایت 7حزب اصلاح‌طلب با انتشار بیانیه‌ای، ماموریت شورای سیاست‌گذاری انتخاباتی را پایان یافته قلمداد نموده و انسجام اصلاح‌طلبان را صرفا از طریق احزاب دانستند.

در این بیانیه با اشاره به اختلاف نظرها در خصوص ضرورت تداوم یا پایان کار شورای سیاست گذاری انتخاباتی اصلاح‌طلبان تصریح شده بود: «هرگونه همراهی، همکاری و ائتلاف با جریانات و شخصیت‌هایی که در فضای سیاسی در اردوگاه اصلاح‌طلبان جای نمی‌گیرند و یا تعریف نمی‌شوند باید با تاکید بر حفظ هویت مستقل اصلاح‌طلبی و تاکید بر آرمان‌های اصلاح‌طلبانه صورت پذیرد.»

این بیانیه با انتقاد از «برخی دوستان که این روزها بی محابا و محتملا با هدف شانتاژ و ارعاب، ما را به سهم خواهی و انشقاق طلبی متهم می‌کنند، تأکید کرد: بقا به هر قیمت وائتلاف در هر شرایط در شان اصلاح‌طلبی نیست. تنزل از آرمان‌های اصلاحات با هدف سهیم شدن در مناصب دولتی، عین سهم خواهی است، نه تاکید بر فعالیت‌های انتخاباتی شفاف با محوریت احزاب و گروه‌های شناسنامه‌دار! این احزاب با برشمردن اصول و تاریخچه شکل گیری جریان اصلاحات نوشتند: به رغم آن که در بسیاری از زمینه‌های فکری و سیاسی با دولت سازندگی، اشتراک نظر وجود داشت اما این امر مانع از مرزبندی و اتخاذ مواضع مستقل و منتقدانه آنها نسبت به دولت سازندگی نشد. تردیدی نیست که همین مرزبندی، عامل اصلی پیروزی جناح اصلاح‌طلب در انتخابات ریاست جمهوری سال 76 بود.

این بیانیه افزود: «بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که اصلی ترین دلیل شکست اصولگرایان این بود که جامعه از انتخاب کاندیدای آنان، ادامه وضع موجود را برداشت می‌کرد. این 7حزب در پایان نیز اعلام کرده‌اند: شورای سیاستگذاری، مأموریت انتخاباتی اسفند 94 را داشته و با پایان همان انتخابات، مأموریت‌اش پایان یافته تلقی می‌شود و ادامه فعالیتش بلاموضوع است. ضمن آنکه هر گونه تصمیم گیری فردی و محفلی در انتخاب ترکیب این شورا، اصالت، کارکرد و چه بسا مشروعیت آنها را زایل می‌سازد. 7 حزبی که این بیانیه را صادر کرده‌اند شامل: مجمع نیروهای خط امام(ره)، حزب اعتماد ملی، حزب مردم‌سالاری، حزب اراده ملت ایران، مجمع دانش آموختگان ایران اسلامی، انجمن اسلامی‌مهندسان ایران، حزب وحدت و همکاری ملی هستند.»

قبل از این بیانیه هم اشخاص حقیقی به ساز و کار شورای عالی انتقاداتی داشتند. در آن زمان مصطفی کواکبیان دبیرکل حزب مردم‌سالاری و عضو ارشد فراکسیون اقلیت مجلس (امید) در گفت‌وگو با تسنیم درباره سازوکار جدید «شورایعالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان»، گفت: معتقدیم کار این شورا به پایان رسیده است. شورای عالی سیاست‌گذاری برای انتخابات مجلس دهم بود و حال که انتخابات مجلس دهم تمام شده باید یک فکر جدید برای انتخابات سال بعد کرد.

کواکبیان با بیان «هدف ما این است که «شورای هماهنگی جبهه اصلاحات» را که شامل احزاب اصلاح‌طلب است، تقویت کنیم و احزاب تصمیم‌گیری کنند»، گفت: ما با حضور چهره‌های شاخص برای تصمیم‌گیری مخالف نیستیم و باید از آنها هم استفاده کرد، اما محور تصمیم‌گیری باید احزاب و «شورای هماهنگی جبهه اصلاحات» باشد. اما شورای‌عالی سیاست گذاری بدون توجه به این انتقادات به کار خود ادامه داد و در انتخابات شورای شهر و روستای تهران بدون در نظر گرفتن جایگاه احزاب لیستی ارائه داد که انتقادات بسیاری را برانگیخت از جمله مهمترین آنها انتقاد رییس دولت اصلاحات بود. علی شکوری راد بعد از انتخابات در گفت و گویی با روزنامه ایران می‌گوید: «رئیس دولت اصلاحات به دلیل اینکه برخی انتقادها به ایشان منتقل شد، نسبت به فهرست مسأله داشتند و تا روز دوشنبه صبح یعنی ۶ روز بعد از بسته شدن فهرست، از تأیید فهرست خودداری کردند؛ اما قابلیت تغییر در فهرست وجود نداشت. به دلیل اینکه فهرست مصوب صحن شورایعالی سیاستگذاری بود و تشکیل جلسه شورای عالی سیاستگذاری برای اعمال نظرات ایشان عملاً امکانپذیر نبود؛ در نهایت ایشان مجاب شد از همان فهرست حمایت کند.» همین مسائل بود که باعث ادامه انتقادات از شورای عالی سیاست گذاری شد. محسن رهامی در تشریح چرایی انتقاد بسیاری از چهره‌ها نسبت به شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان گفت: ما نسبت به سازوکار فعلی شورای عالی انتقاد داریم. نگرانی ما این است که از شخصیت و موقعیت رییس دولت اصلاحات بیش از حد نمی‌توان استفاده کرد و خود عملکرد و کار باید مورد نظر و پسند مردم باشد.

رهامی با اشاره به مصاحبه شکوری‌راد در مورد نارضایتی رییس دولت اصلاحات از لیست شورای شهر گفت: بنده هم در مورد نارضایتی آقای خاتمی در مورد لیست شورای شهر شنیده بودم. پس از آن که مطالب و اعتراضاتی از سوی جریان چهره‌های بارز جریان اصلاحات در مورد چگونگی بستن لیست مطرح شد، جناب منتجب‌نیا به ایشان نامه نوشت که لیست را دیگر تایید نکنید و انتخاب را به مردم واگذار کنید و مردم خود شخصا بین لیست‌ها دست به انتخاب بزنند.

وی افزود: پس از ارائه لیست از سوی شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان، آقای خاتمی دچار تردید شدند اما دوستان از شورای عالی به ایشان مراجعه کردند و مجموعا با همه صحبت‌هایی که شد، تصمیم بر این شد که جو از این حالت دربیاید و ایشان لیست را تایید کنند. دوستان به آقای خاتمی گفتند که اگر لیست را تایید نکنید، ممکن است شورا به دست جریان‌های دیگر بیافتد و ایشان نگرانی پیدا کرد. گفته بودند دوستانی مثل هادی خامنه‌ای و منتجب‌نیا می‌خواهند لیستی جدا بدهند. با این حال من گفتم بنایی برای انتشار لیست موازی نداریم. نهایتا به آقای خاتمی گفتند که لیست فشل می‌شود و ایشان را به این جمع‌بندی رساندند و نگران‌شان کرده بودند که اگر لیست را تایید نکنید فضا از دست می‌رود.»

وی همچنین از پذیرفتن بخشی از انتقادات از سوی رئیس دولت اصلاحات خبر داد و خاطرنشان کرد: اخیرا جلسه شورای مشورتی برگزار شد. آقای خاتمی هم تاکید کردند که بخشی از انتقادات به شورای عالی و ترکیبش را قبول دارند و این باید اصلاح شود. در حقیقت، مشکل اصلی، ترکیب شورا و تعداد زیاد اعضای حقیقی شورا است. در واقع اگر ترکیب اصلاح نشود، مشکلات باقی می‌ماند. با این حال این که شورای دیگری در مقابل شورای عالی به وجود بیاید، فعلا زود است. باید از دوستان مختلف در جهت حل مشکلات دعوت شود. در واقع هدف ما حفظ انسجام است و هر راه‌حلی که منجر به شکاف شود، مورد قبول ما نیست و همین مسئله موجب شده که بسیای از حرف‌ها را نزنیم و سکوت کنیم.» در نهایت روز شنبه بود که خبری مبنی بر ارزیابی عملکرد شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان منتشر شد. در متن این خبر به نقل روابط عمومی شورای سیاست گذاری اصلاح طلبان آمده است:پرسشنامه‌های مربوط به ارزیابی عملکرد شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان در بین نمایندگان استانی تقسیم شده و قرار است در اختیار نخبگان و صاحب نظران نیز قرار بگیرد.تا آنها با تکثیر آن در استان‌های متبوع خود نسبت به چگونگی عملکرد شورای عالی اظهارنظر کنند.قرار است در گام بعدی این پرسشنامه در اختیار نخبگان و صاحب نظران قرار گیرد.»

آنچه مسلم است این است که در دنیای معاصر، احزاب ایفاگر نقشی والا در جوامع هستند. بدون شک فلسفه وجودی مردم سالاری بسته به وجود احزاب سیاسی و نهادهای مدنی است و می‌توان گفت دموکراسی بدون وجود احزاب و گروه‌های سیاسی، امکان پذیر نیست. احزاب به دلیل جا دادن اقشار مختلف مردم در خود، می‌توانند در رای و دیدگاه مردم تاثیرگذار باشند و موجب رونق و گرمی تنور انتخابات شوند بر همین مبنا است که شورای هماهنگی احزاب اصلاح طلب بیشتر بر نقش احزاب تا افراد در تصمیم گیری‌ها تاکید دارد.

http://www.mardomsalari.net/4366/page/13/17698

ش.د9601192