تغییر معادله

عضویت ایران در گروه بریکس تغییر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را از رویکرد یکجانبه به سمت رویکرد منافع‌محور نشان می‌دهد که این در نوع خود موفقیتی بزرگ برای دولت سیزدهم به شمار می‌آید. در واقع، عضویت ایران در بریکس که در زمان کوتاهی اتفاق افتاد، بیان‌کننده موفقیت در سیاست نگاه به شرق است که سال‌ها در حوزه سیاست خارجی ما مغفول مانده بود. این روند ایران را از تونل مذاکرات با غرب نجات داد. به عبارتی، غرب تلاش می‌کرد از طریق مذاکرات ساختار جمهوری اسلامی ایران را شرطی کرده و در نتیجه قدرت بازدارندگی ایران را در همه حوزه‌ها بدون شلیک حتی یک موشک از بین ببرد. در حالی که نزدیک به چهار دهه است که ایران از رویکردهای استعماری غرب آسیب دیده است، عضویت ایران در این گروه می‌تواند سهم تهران از تجارت بین‌الملل را به حداکثر ممکن و اثر تحریم‌های آمریکا و اروپا را به حداقل ممکن برساند. انتظار می‌رود به دلیل نزدیکی دیدگاه جمهوری اسلامی ایران با اعضای گروه بریکس مبنی بر تغییر شرایط بین‌المللی، رابطه بین ایران و بریکس هر روز ارتقا یابد. بدون شک، بریکس در تحولات جهانی از جمله در اقتصاد جهانی، امنیت بین‌المللی و رویکردهای سیاسی نقش تعیین‌کننده‌ای خواهد داشت. قرار گرفتن 43 درصد از جمعیت جهان، 30 درصد از مساحت کره زمین، رشد 70 درصد GDP از 2012 تا 2020 در گروه بریکس نشان‌دهنده تأثیرگذاری بالای این گروه در تحولات جهانی است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد، در وضعیت کنونی بریکس، مهم‌ترین گروهی به شمار می‌آید که قادر به رقابت با گروه ۷ است که ۶۰ درصد از ثروت جهانی را به خود اختصاص داده است. البته در سال‌های اخیر سهم بریکس در اقتصاد جهانی به 5/31 درصد رسیده که بیش از سهم 7/30 درصدی گروه ۷ است. تلاش برای اصلاح عملکرد سازمان ملل و تغییر اعضای دائم شورای امنیت و تلاش برای ایجاد نظم جهانی عادلانه‌تر و افزایش همکاری ارزی و بانکی از طریق ایجاد بسترهای لازم برای کاهش وابستگی اقتصاد جهانی به دلار ازجمله اهداف دیگر بریکس است که انتظار می‌رود این اهداف شرایط کنونی جامعه جهانی را تغییر دهد. از آنجایی که کشورهای عضو بریکس درک درستی از رفتار سیاسی و اقتصادی آمریکا و اتحادیه اروپا دارند و به خوبی دریافته‌اند که آمریکا تلاش می‌کند نه ‌فقط در جنبه‌های سیاسی و امنیتی، بلکه از بعد اقتصادی نیز به این کشورها آسیب وارد کند، همکاری نزدیکی با هم خواهند داشت تا شرایط را تغییر دهند. این موضوع فرصت مناسبی برای ایران ایجاد می‌کند تا با همکاری نزدیک با تک‌تک کشورهای عضو بریکس بتواند میزان دشمنی غرب با مردم ایران را به حداقل ممکن برساند. البته باید توجه کرد از آنجایی که عضویت ایران بر قدرت انرژی گروه بریکس افزوده، فرصت مناسبی برای صادرات انرژی ایران به اعضای بریکس، از جمله چین و هند فراهم کرده است که خارج از اختیارات غرب خواهد بود.
البته در پایان نیز باید به چالش‌های پیش روی بریکس نیز اشاره کرد. آمریکا و اروپا تلاش خواهند کرد در رویه بریکس مانع ایجاد کنند. ارتباط نزدیک غرب با برخی از کشورهای عضو بریکس سبب می‌شود که آنها به طور غیر مستقیم موانعی را برای بریکس ایجاد کنند. البته انتظار می‌رود اعضای گروه با درک این موضوع، رفتارهای آمریکا و غرب را با حساسیت دنبال کنند.