یادداشت روزنامه‌های پنج‌شنبه ۴ اسفندماه

سیدعبدالله متولیان

در آغازین روز‌های پرالتهاب انقلاب که در کشور از هر سو آتش فتنه گروهک‌های ملحد، التقاطی، جدایی‌طلب و... زبانه می‌کشید و حراست از نهال نوپای انقلاب اسلامی امری ضروری بود. حضرت امام خمینی (ره) در دوم اردیبهشت سال ۱۳۵۸ طی فرمانی به شورای انقلاب تأسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را اعلام کردند و شورای انقلاب نیز با تأسیس شورای فرماندهی سپاه مسیر شکل‌گیری و سازماندهی این نهاد انقلابی را ریل‌گذاری کرد. اگرچه روز تأسیس سپاه مقارن با ۱۱ جمادی الاولی ۱۳۹۹ قمری بود، اما روز ولادت حضرت اباعبدالله‌الحسین علیه السلام از آن جهت به‌عنوان روز پاسدار برگزیده شد که بیانگر میثاق دائمی پاسداران با فلسفه جهاد تا شهادت و حماسه خونین عاشورا بوده و در این روز به دشمنان ملت ایران و اسلام در اقصی نقاط جهان رسماً پیام بدهند که به تأسی از حضرت ثارالله، تا آخرین نفر و تا آخرین قطره خون خود از آرمان‌ها و دستاورد‌های انقلاب اسلامی دفاع می‌کنند و بدین سان حفاظت از انقلاب و دستاورد‌های انقلاب اسلامی (و ولایت فقیه در رأس همه دستاورد‌های انقلاب) به‌عنوان رسالت تشکیل این نهاد مقدس مطرح گردید.
در آن روز‌های نخست که پاسداران کار خود را با مبارزه با گروهک‌های مختلف در سطح کشور شروع کردند شاید تصویر روشنی از کودتاها، ترورها، خرابکاری‌ها، نفوذ و اختلال، براندازی، جنگ سخت و... و برنامه‌های دشمنان بیرونی برای نابودی انقلاب وجود نداشت و کمتر کسی تصور می‌کرد که سپاه چه مسئولیت سخت و سنگین و رسالتی خطیر به عهده خواهد داشت، اما زودتر از آنچه که تصور می‌شد سپاه در میدان نبرد با دشمنان بیرونی در جنگ تحمیلی با دست خالی وارد شده و در کوتاه‌ترین زمان ممکن به‌عنوان قوی‌ترین ارتش مکتبی در کنار ارتش سرافراز جمهوری اسلامی ایران، جبهه جهانی نظام سلطه مستقر در عراق را با تحقیر تمام زمین گیر کرده و به شکست کشاند.
اگر چه سپاه به ظاهر هویتی نظامی دارد، اما تنوع مأموریت‌های محوله به سپاه در حوزه‌های اطلاعاتی، امنیتی، سازندگی، امداد و نجات، پدافند غیرعامل و... گویای این حقیقت است که نظامی گری تنها یکی از ابعاد هویتی و مأموریتی این نهاد مقدس، مکتبی و مردمی را تشکیل می‌دهد. سپاه علاوه بر انجام مأموریت‌های خود به‌عنوان یک نیرو‌های آماده در خدمت اهداف و نقش‌های بر زمین مانده سایر دستگاه‌های اجرایی نیز هست و نامگذاری سالروز ولادت سالار شهیدان حضرت امام حسین علیه السلام به نام روز پاسدار از آن جهت اهمیت دارد که سپاه آرمانی بس بزرگ و مقدس در حفاظت و نگهبانی از نظام و حکومتی دارد که بر اساس اسلام ناب محمدی (ص) و الگو‌های فرهنگ علوی، فاطمی، حسینی و مهدوی داعیه تحقق آن‌ها را در جهان امروزی دارد و دامنه این آرمان‌ها تا زمان شکل‌گیری و برپایی تمدن نوین اسلامی و حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) نیز گسترده است.
امروز و در چهل و پنجمین سال انقلاب که نظام سلطه (ائتلاف غربی، عبری، عربی) سپاه را به‌عنوان بزرگ‌ترین، خطرناک‌ترین، مؤثر‌ترین و قوی‌ترین دشمن خود می‌داند، بر همگان ثابت شده که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی عصاره فضائل انقلاب است و از همین رو است که سپاه آماج بیشترین هجمه ناجوانمردانه از خارج و داخل کشور می‌شود. یادمان هست که امام راحل فرموده بودند «ای کاش من هم یک پاسدار بودم» و در جایی دیگر «من از سپاه راضی هستم و هرگز نظرم بر نمی‌گردد». مردم ایران و رزمندگان محور مقاومت نیز با نام سپاه احساس آرامش و امنیت می‌کنند. به این جهت و از آنجا که سپاه به حضرت سیدالشهدا منتسب است، تکلیف خودسازی دارد و این تکلیف عینی مصداق فرمایش امام راحل است که پاسداری از پاسداری را لازم و ضروری می‌دانستند. پاسداران سپاه علاوه بر خودسازی و پاسداری از هویت سپاه، باید از «آرمان‌های انقلاب»، «محور مقاومت»، «ارزش‌های دینی و انقلابی»، «باور‌های دینی و هویت بخش امت اسلامی»، «حریم قرآن کریم و احکام الهی»، «فرهنگ عاشورا، جهاد و شهادت»، «امنیت و آرامش جامعه و مردم»، «دستاورد‌های انقلاب»، «خط، راه و اهداف امام خمینی»، «عدالت اسلامی و عدالت اجتماعی»، «استقلال سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و امنیتی نظام»، «وحدت اسلامی و جبهه مقاومت»، «الگو‌های شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی نظیر سبک زندگی اسلامی»، «شخصیت‌های برجسته اسلام» و... نیز پاسداری کنند.
سپاه با پشتوانه عظیم اعتقادی و مکتبی و در اختیار داشتن نیروی انسانی مؤمن، ایثارگر، مخلص، فداکار، آگاه، معتقد به مکتب حیات بخش اهل‌بیت علیهم‌السلام، متعهد به مبانی اسلامی، مکتب و ولایت با بهره‌گیری از سال‌ها تجربه، تخصص و بینش فنی، امروز به صورت مجموعه‌ای قوی، کارآمد، انقلابی و بنیان مرصوص است که انقلاب و نظام اسلامی را مانند دژی مستحکم و نفوذ‌ناپذیر در بر گرفته و از خطر‌ها و توطئه‌های رنگارنگ دشمنان بیرونی و فتنه‌های عوامل دشمن در داخل مصونیت می‌بخشد و همه این موارد به زیبا‌ترین شکل ممکن در آیه: «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ ما اسْتَطعْتُمْ مِنْ قوّه و مِنْ رُباطِ الْخَیْلِ تُرْهَبونَ به عَدُوَّ اللهِ وَ عَدُوَّکُمْ...» که بر قلب و سینه پاسداران نقش بسته، حک شده است و به صورت مجموعه‌ای درآمده که مرز نمی‌شناسد و در هر نقطه‌ای از جهان آماده انجام مأموریت‌های ابلاغی است.

دوراهی تلخ تعیین دستمزد ۱۴۰۲

با شروع اسفند، باز هم تعیین دستمزد کارگران به موضوع خبری روز اقتصاد ایران تبدیل شده است. واضح است که طی سال های اخیر تعیین دستمزد در شرایط تورمی با چالشی جدی همراه بوده است. افت شدید قدرت خرید حقوق بگیران بخش خصوصی ایجاب می کند که دریافتی آن ها افزایش یابد، ولی تورم بالای موجود و افزایش دستمزدها به اندازه تورم حدود 50 درصد فعلی، تبعات تورمی و رکودی به جا خواهد گذاشت. در این دوراهی تلخ که نه می توان از ترمیم قدرت خرید کارگران چشم پوشی کرد و نه می توان درباره تبعات افزایش چشمگیر دستمزدها بر تورم و هزینه های تولید به ویژه در بخش خدمات، بی تفاوت بود، 3متغیر کلیدی برای ایجاد راه حلی میانه می توان مدنظر داشت:

1 - چنان که در گزارش امروز خراسان با تیتر «نظام چند مزدی در 45 درصد کشورهای جهان» نیز آورده ایم، بسیاری از کشورها از تعیین یک نرخ ثابت برای دستمزد پرهیز دارند. این موضوع به ویژه در کشورهایی که دارای تنوع اقلیم، تنوع فعالیت های اقتصادی و تفاوت چشمگیر سطح قیمت ها بین نقاط مختلف هستند، به چشم می خورد؛ چرا که نمی توان برای یک کار ساده در بخش خدمات در یک شهر کوچک یا روستا همان سطح دستمزد مصوبی را در نظر گرفت که برای یک کار فنی و حساس در پایتخت و شهرهای بزرگ. بنابراین تعیین دستمزد منطقه ای براساس تفاوت سطح درآمدها و هزینه ها در مناطق مختلف و تعیین دستمزد متناسب با نوع مشاغل تجربه ای است که در بسیاری از کشورها مطرح است. این موضوع چند سالی است که به صورت جدی در فضای اقتصادی و تصمیم گیری مطرح است، اما با وجود توصیه های مراکز پژوهشی در زمینه حرکت به سمت این روش تعیین دستمزد، هر سال، موضوع دستمزد منطقه ای در مذاکرات مقدماتی تعیین دستمزد مطرح و سپس بایگانی می شود. بنابراین با حرکت به سمت تعیین سطوح متفاوت دستمزد می توان مزیت منطقه ای و مزیت روی رسته های شغلی مشخصی ایجاد کرد که هم جلوی رشد هزینه ها را بگیرد و هم رونق فعالیت ها در بخش های دارای مزیت هزینه های تولید پایین را رقم بزند.

2 - هدفمند کردن منابع مالی، کمک های یارانه ای و اعتبارات بودجه ای، موضوع مهم دیگری است که باید مدنظر داشت. در حقیقت رشد دستمزد کمتر از نرخ تورم منوط به این است که بتوان دسترسی عادلانه تر و سهل تر مردم به منابع قابل توزیع در اقتصاد را فراهم کرد. واضح است که منظور از هدفمند کردن در موضوع یارانه، افزایش ناگهانی قیمت حامل های انرژی، بدون آماده سازی فضای روانی جامعه نیست، بلکه امکان سنجی نوعی از افزایش قیمت انرژی با کمترین هزینه برای قشرهای ضعیف و متوسط و بیشترین عایدی برای آن هاست. همچنین افزایش سهم وام های خرد از منابع بانکی و سرعت گرفتن طرح نهضت ملی مسکن با استفاده از ابزارهای تامین مالی قابل تحقق نظیر تهاتر نفت با خارجی ها و شرکت های داخلی امکان پذیر است.

3 – هم اکنون مهم ترین متغیر اثرگذار بر اقتصاد ایران نرخ ارز است. باید منتظر بود و نتیجه اجرای بسته جدید ارزی را دید، اما در هر صورت مهار رشد نرخ ارز و تعدیل نسبی و قابل مدیریت آن، اثر مهمی بر انتظارات تورمی و در نتیجه امکان تعدیل رشد دستمزدها خواهد داشت. بنابراین تمرکز ویژه دولت بر مهار رشد نرخ ارز فارغ از اهمیت استراتژیک آن در زمینه کارآمدی دولت، اثر خاص بر امکان تعیین رشد دستمزد با نرخی کمتر از تورم خواهد داشت، هرچند چنان که گفته شد متغیر اصلی انتظارات تورمی و اطمینان جامعه نسبت به امکان مهار جهش ارزی است. در هر صورت انتظار می رود در مهلت کوتاه تا پایان سال، پالس های مثبتی در زمینه مهار رشد نرخ ارز صادر شود وگرنه تعیین دستمزد پایین تر از تورم و انتظارات تورمی، شدنی نیست و ممکن است هزینه هایی برای کشور داشته باشد، ولی فارغ از این متغیر کلیدی این روزهای اقتصاد ایران، تعیین دستمزد منطقه ای و هدفمند کردن اعتبارات مالی و یارانه ای موضوعی است که باید به صورت جدی در دستور کار قرار گیرد، وگرنه دوراهی تلخی در زمینه تعیین دستمزد پیش رو خواهیم داشت.