دانلود مغز کاربران!

پایگاه بصیرت / گروه فرهنگی/مهدی طالبی

تصور کنید برای انجام کارهای روزمره خود، باید کپی کارت ملی خود را به اداره ای در آمریکا بفرستید. همچنین این اداره از تمام نامه های شما هم رونوشت تهیه می کند تا در مواقع لزوم آن ها را بخواند. به تازگی این اداره به دفترچه تلفن شما نیز دسترسی دارد و هر روز فردی را می فرستد تا تماس های شما را چک کند و همچنین مراقبت نماید تا چه اسامی جدیدی را به دفترچه تلفن خود اضافه کرده اید. به تازگی برایش بسیار مهم شده است که شما در طول روز به چه جاهایی مراجعه می کنید و باید یک ردیاب به خود وصل کنید تا بتواند از مسیری که در طول روز طی می کنید، آگاهی یابد. در ضمن برای شما دفترچه ای تهیه کرده است که قرار های ملاقات خود را در آن ثبت می کنید. تا یادم نرفته بگویم که صندوقچه ای را در اختیار شما قرار داده تا به صورتی امانی اشیا خود را در آن قرار دهید، ولی همیشه لیستی از اشیا را نگهداری می کند و برای خودش از روی آن ها مشابه می سازد و به نام شما در جایی مخفی می کند تا در مواقع لزوم بداند که چه وقتی، چه چیزی را در صندوق امانات گذاشته بودید. در طرحی جدید، بنا را بر این گذاشته که فردی را در اختیار شما قرار دهد تا محتوای ذهن شما را نیز تخلیه کند. این افراد مهربان از آمریکا به ایران می آیند و در بسیاری از موارد به شما کمک می کنند. اگر در مورد کسی یا چیزی می خواهید بدانید، برایتان مطلب فراهم می کنند و اگر می خواهید قرار ملاقاتی ثبت کنید، کافی است لب تر کنید. خلاصه این فرد همیشه در کنار شما می باشد و هرچه که فکرش را هم نمی کنید را راجع به شما می داند. فضای بسیار مخوفی است، نه؟ شبیه فضای ترسیم شده در کتاب 1984 جرج اورول؟ اما یک تفاوت این میان وجود دارد و اینکه این اداره آمریکایی بر خلاف فرضیات آن کتاب، بسیار با شما دوستانه برخورد می کند. و در اکثر موارد مشکلی را از دوش شما بر می دارد.

باور کنید یا نه، این سازمان مخوف و دوست داشتنی در ظاهر وجود خارجی دارد. گوگل صدایش می زنند و بسیار مهربان می دانندش. با موتور جستجوی گوگل می توانیم هرچه را که دوست داریم در دنیا پیدا کنیم، از شیر مرغ تا جان آدمیزاد، اما این موتور تاریخچه جستجوی های شما را نگه می دارد و خودش مدعی است که این تاریخچه را برای اینکه دفعات بعدی تجربه بهتری را به شما ارائه کند، نگهداری می کند. با استفاده از سرور رایانامه  خود که بسیار هم خوش دست است، می تواند از محتوای نامه های شما آگاهی داشته باشد و یک نسخه از آن را برای همیشه نگهداری کند. حتی بعد از اینکه ایمیل های خود را پاک کردید، هیچ لزومی ندارد که آن ها واقعا پاک شده باشند. گوگل سرویسی نیز در اختیار کاربران به رایگان قرار می دهد که می توانند فایل های خود را در به رایگان ذخیره نمایند (تا حجم 15 گیگا بایت). نام این سرویس نیز درایو گوگل است. با استفاده از این سیستم به راحتی می تواند به فایل های مهم شما دسترسی داشته باشد. اما چرا اصرار داریم که فایل های مهم را دسترسی دارد، چون عمده کاربران، فقط فایل هایی را که برای آن ها بسیار مهم است در فضای ابری ذخیره می کنند. 

اما این غول داده ‌خوار، به همین جا هم بسنده نکرده است. برای نزدیک تر شدن هر چه بیشتر به کاربران و جمع آوری اطلاعات از ایشان، پروژه اندروید را حمایت می کند. با استفاده از پروژه اندروید، در اولین قدم ها به بهانه اینکه دیتای مربوط به مخاطبان شما پاک نشود، از شما درخواست می کند تا تمام اطلاعات مربوط به مخاطبان خود را در سرور های گوگل ذخیره کنید، تا در روز مبادا آن ها را بازیابی نمایید. فقط به همین مورد اخیر دقت کنید. اینکه هر کسی با چه افرادی از طریق موبایل خود در ارتباط است را بدست می آورد و این فرآیند را برای همه افراد تکرار می کند. نتیجه آن می شود شبکه ای از افرادی که با هم در ارتباط هستند که این شبکه حاوی اطلاعات بسیار حیاتی می باشد. در ضمن از این طریق می توان به موقعیت های اجتماعی افراد نیز پی برد. مثلا فرض کنید فردی میوه فروش است و چند نفر از دوستان وی را با نام مثلا "حسین آقا میوه فروش" ذخیره کرده اند. 

با استفاده از اندروید، گوگل همچنین قادر شده تا اطلاعات مربوط به رفت و شد را نیز تحت کنترل قرار دهد. به کاربران خود سرویسی پیشنهاد کرد که یک نقشه بود و با استفاده از آن قادر بودند نزدیک ترین مسیر ها را از یک نقطه به نقطه دیگر بیابند. گوگل حتی پا را از این نیز فراتر گذاشت و به کاربران اجازه داد تا با استفاده از سرویس جدید خود بتوانند به اطلاعات ترافیکی مسیر ها دسترسی یابند، اما چگونه؟ با استفاده از فرآیندی که به آن جمع سپاری  گفته می شود؛ یعنی فراهم کردن اطلاعات را بر عهده کاربر نهایی می گذارد. در این مورد خاص یعنی با استفاده از جی پی اس، تلفن همراه شما می تواند بفهمد که هر لحظه در کجا هستید. و اگر به عنوان مثال در یک روز غیرتعطیل در اتوبان همت هستید و با سرعت 5 کیلومتر در ساعت از شرق به غرب حرکت می کنید، آنگاه گوگل نتیجه می گیرد که اتوبان همت غرب در محدوده ای که شما در آن هستید، دارای ترافیک است. این فرایند برای همه کاربران تکرار می شود و از آن اطلاعات ترافیکی نقاط مختلف استنتاج می گردد. اما در این فرآیند گوگل به اطلاعات رفت و شد روزمره بسیاری از ایرانی ها دست می یابد و آنها را ذخیره می کند.  بدیهی است که این حجم اطلاعات ذخیره شده می تواند در تصمیم گیری های امنیتی مقامات آمریکا که با گوگل رابطه خوبی دارند، مؤثر باشد.

محصول دیگری که گوگل به صورت رایگان برای کاربران فراهم آورده است، تقویم گوگل است. که در آن امکان ثبت رویدادها وجود دارد، تا بتوانید به خود در آینده یادآوری نمایید. با استفاده از این تقویم می توانید ساعات کار خود و ساعات ملاقات خود را نگهداری کنید و حتی آن ها را با کسانی که تمایل دارید به اشتراک بگذارید. اما در این مورد نیز گوگل یک نسخه از هر چیزی را که ثبت می کنید و هر کسی را که به قرار ملاقات خود اضافه می کنید ذخیره می کند. 

و اما جدیدترین پروژه گوگل که خوشبختانه هنوز تکمیل نیست و به زبان فارسی نیز هنوز نرسیده است، پروژه منشی گوگل  است. در این پروژه هدف گوگل این است که همیشه همراه شما باشد. تمام سوال های شما را پاسخ دهد و قرار های ملاقات شما را تنطیم کند. حتی برایتان ساعت بیدار باش فردا را تنطیم نماید و کارهای مشابه دیگر. به عبارت دیگر گوگل در صدد است تا مغز کاربران خود را دانلود نماید. همیشه همراه آن ها باشد و هرطور شده راهی برای نفوذ به همه جنبه های زندگی آن ها بیابد. 

تمام جمع آوری اطلاعات ها مختص به گوگل نیست و این شرکت تنها سرآمد و نمونه شاخص این موضوع می باشد. بسیاری از شرکت های دیگر نیز به نوبه خود سعی در جمع آوری اطلاعات از کاربران دارند که می توان از نام های آشنایی مانند اپل ، مایکروسافت و تلگرام نام برد. این شرکت ها در راستای منافع تجاری خود فعالیت می کنند و از این راه پول در می آورند. 

اما این قضیه برای کشورها بی هزینه نیست. احتمالا خواننده فرهیخته تصدیق می کند، اینکه اجازه داده شود هر شرکتی هر چقدر دوست داشت از هموطنان ما (البته همه کاربران خود، ولی در اینجا فقط ایرانی ها برای ما مهم هستند) اطلاعات جمع آوری کند، عاقلانه به نظر نمی رسد. متاسفانه اما در فضای این روزها متولیان حوزه فناوری اطلاعات کشور و در راس آن ها وزارت مطبوع، عزم جدی برای جلوگیری از خروج این حجم عظیم داده دیده نمی شود و یا در اکثر موارد فقط در حد مصاحبه و حرف باقی می ماند. نمونه بارز آن قضایای مربوط به انتقال سرور های تلگرام به داخل کشور بود که در حد حرف باقی ماند. به نظر می رسد همان جمله ای که مقام معظم رهبری در حوزه فرهنگی مبنی بر وجود  ولنگاری فرهنگی، فرمودند، در این زمینه نیز صدق می کند و به نوعی ولنگاری در حوزه حفظ حریم داده ایرانی ها وجود دارد. در مقالات آینده سعی می کنیم از راه کارهایی که بعضی از کشورها ( از جمله چین) برای مقابله با این پدیده اندیشده اند و نیز از شرکت های دیگری که در فضای مجازی اقدام به نقض حریم داده های کشور می کنند، بیشتر صحبت می کنیم./