- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
(روزنامه اطلاعات ـ 1394/07/08 ـ شماره 26266 ـ صفحه 12)
سرویس خارجی: حوادث تلخ پی در پی که در ایام حج در سرزمین وحی برای حجاج مسلمان رخ داد بی شک یک سئوال جدی و مهم را در اذهان امت اسلامی از هر قوم و نژاد و سرزمینی ایجاد کرد و آن سوال مسئله مدیریت اماکن متبرکه است.محمود نقدی پور در خبرگزاری مهر نوشت، به راستی دولت خاندانی آل سعود از کدامین منبع مشروعیت بخش برای سلطه بر اماکن متبرکه برخوردار است؟ کدامین یک از علمای سایر سرزمین های اسلامی مبنای سلطه خاندان سعودی بر اماکن متبرکه حجاز را به رسمیت شناخته اند ؟ خاندان آل سعود کدامین خدمت را برای سرافرازی جهان اسلام انجام داده است ؟ این خاندان کدامین صلاحیت های اخلاقی، دینی، اجتماعی و سیاسی برای احاطه و تسلط بر اماکن متبرکه را دارا است؟ و بسیاری سئوالات دیگر که ذهن هر مسلمانی را می‌تواند به خود مشغول سازد.
خاندان سعودی با اندیشه های وهابی خود سال‌هاست که با حمایت دولت بریتانیا بر اماکن اسلامی تسلط یافته و مسلمانان جهان را نگران از نوع نگاه، عقیده، تفکر و عمل خود کرده است. این خاندان نه تنها هیچ گونه صلاحیت، مشروعیت و مقبولیتی برای اداره اماکن متبرکه ندارد بلکه ابزار دست قدرت‌های جهانی برای سرکوب و اعمال قدرت بر جریانهای اسلامی و عامل سرکوب و انحراف در جهان اسلام شده است. خاندان سعودی با چندین هزار شاهزاده، مقدس ترین و ارزشمندترین سرزمین اسلامی را به زیر سلطه خود در آورده و با استبداد ذاتی و مطلق خود،هر گونه مشارکت دیگر دولت های اسلامی در اداره اماکن متبرکه را نفی می کند.
متاسفانه در سال‌های اخیر سوء مدیریت مقامات این خاندان در اداره اماکن متبرکه به یکی از دغدغه‌های امت اسلامی تبدیل شده است.متاسفانه حج سال گذشته و حج امسال با مشکلات و کج رفتاری های عدیده دیگری برگزار شد. تجاوز نیروهای امنیتی عربستان سعودی به حجاج بیت الله الحرام، بد رفتاری و بد اخلاقی با حجاج در برگزاری اعمال حج و حادثه دلخراش سقوط جرثقیل در میان زوار که باعث کشته و زخمی شدن صدها مسلمان شد بار دیگر ضعف خاندان آل سعود در مدیریت اماکن متبرکه و مسائل داخلی خود را برملا نمود و خاندان سعودی در حالی که این حادثه را بدون استدلال و سند به مسائل طبیعی ربط داده بودند با فاصله اندکی مجدداً برهمگان نشان دادند که شایستگی و صلاحیت اداره اماکن متبرکه حجاز را دارا نیستند.
حادثه دلخراش « منا» ثابت کرد که برای اداره اماکن متبرکه مکه و مدینه در میان امت اسلامی باید حرکتی آغاز شود تا این سرزمین امن الهی تبدیل به قتلگاه مسلمانان نشود. با توجه به وضعیت اداره اماکن متبرکه به نظر می رسد خاندان حکومتی آل سعود به هیچ وجه توانمندی مدیریت و اداره نقاط مهم و متبرک فوق را ندارد.با این اوصاف و اهمیت نقاط فوق برای امت اسلامی، به‌نظر می رسد که اداره اماکن متبرکه مکه و مدینه اگر به صورت دموکراتیک بر عهده تمامی مسلمانان قرار گیرد، می تواند هم خاندان سعودی را از زحمت اداره اماکن متبرکه راحت کند! و هم اینکه سایر مسلمانان را در مدیریت و اداره اماکن متبرکه سهیم نماید. هر چند رژیم آل سعود به منافع سیاسی و ایدئولوژیک مسئله حج بیشتر از نحوه مدیریت آن توجه دارد اما بی شک طرح فوق می تواند از تکرار فجایع فوق جلوگیری کند.
در واقع، اگر رژیم آل سعود اختلافات ایدئولوژیک و سیاسی خود با کشورهایی همچون جمهوری اسلامی ایران که تجربه موفقی در برگزاری مراسم های مذهبی و مدیریت اماکن مقدسه مذهبی دارند را کمی تعدیل کند و در مدیریت اماکن مذهبی، دیگر دول اسلامی را مشارکت دهد بدون شک ما شاهد این فجایع و اتفاقات تلخ نخواهیم بود.در نهایت باید گفت که این وقایع تلخ به اذهان عمومی جهان اسلام به خوبی نشان داد که عربستان سعودی نمی تواند بدون مدیریت درست مسائل داخلی خود مدعی مدیریت مسائل جهان اسلام باشد. رژیم آل سعود باید بپذیرد که تنها راهکار پیش رو برای مدیریت درست اماکن متبرکه و رهایی از تکرار این فجایع و حوادث تلخ که به صورت روزافزونی مشروعیت و مقبولیت حداقلی این رژیم را با چالش مواجه می کند مدیریت دموکراتیک این اماکن از سوی همه ملل و دول اسلامی است.
در همین حال،آنچه مسلم است اینکه ساز و کار مدیریت مناسک حج و بانیان اجرای این مدیریت باید تغییر کند. این تغییر تنها با اراده دولت‌های مسلمان امکان پذیر خواهد بود.حنیف غفاری در خبرگزاری مهر نوشت، «اهمال» و «عناد» دو مقوله‌ای هستند که معمولا فجایع انسانی ایجاد شده در طول تاریخ تابعی از ترکیب این دو است، قاعده ای که در خصوص فاجعه اخیر در منا نیز ظهور و بروز ویژه ای دارد. شهادت و زخمی شدن بیش از 3000 تن از حجاج بیت الله الحرام و خصوصا شهادت صدها تن از هموطنان عزیزمان حلاوت روز عید سعید قربان را در کام پیروان آخرین دین آسمانی و مشتاقان زیارت حرم امن الهی تلخ ساخته است. منابع آگاه اعلام کرده اند تردد یکی از مقامات ارشد آل سعود و صدها نفر از همراهان و ملازمان او از محل ازدحام حجاج در صحرای منا منجر به مسدود شدن یکی از مسیرهای رفت و آمد زوار و در نتیجه فشردگی جمعیت و وقوع فاجعه اخیر شده است.با این حال مقامات وزارت بهداشت عربستان سعودی و پلیس این کشور در اظهاراتی وقیحانه بدون اینکه به عامل اصلی فاجعه اشاره کنند، عدم آموزش لازم حجاج را مسبب این فاجعه دانسته اند! این در حالی است که طی ساعات اخیر بیانه های رسمی زیادی در توبیخ آل سعود به دلیل اهمال کاری در مدیریت مناسک حج صادر شده است.اما آیا می توان فاجعه رخ داده در منا را تنها نمادی از «اهمال کاری» سعودی ها دانست؟ آیا عنادی در این فاجعه در کار نبوده است؟
امسال در مناسک حج اتفاقات خاصی رخ داد! یک جرثقیل با وزنی بسیار سنگین بر اثر وزش طوفان بر سر حجاج حاضر در محوطه خانه کعبه افتاد، چندین هتل و بازار در مکه دچار آتش سوزی شد وسرانجام فاجعه منا به وقوع پیوست. فاجعه‌ای که در طول تاریخ برگزاری مناسک حج بی‌سابقه بوده است. بدون شک زمانی که این فجایع را یک به یک در کنار یکدیگر قرار می‌دهیم متوجه گزاره‌ای قطعی می‌شویم: اینکه وقوع فجایع پی در پی در مکه و مدینه که هر یک قربانیان زیادی نیز داشته است، نمی تواند برخاسته از یک اهمالکاری ساده باشد. در واقع، به فرض اینکه در خوش بینانه ترین حالت، این فجایع عامدانه نباشد، در حداقلی‌ترین حالت ممکن برخاسته از عناد و لجاجت سران آل سعود با زوار بیت الله الحرام است.
بدون شک سران آل سعود که تجربه برگزاری مراسم حج را برای دهه های متمادی داشته‌اند، نسبت به ازدحام جمعیت در صحرای عرفات و منا آگاه هستند. همچنین آنها به خوبی می دانند اگر کمترین وقفه ای در حرکت حجاج در منا ایجاد شود، وقوع فاجعه در این منطقه اجتناب ناپذیر خواهد بود. با این حال مقامات آل سعود درست در حساس ترین ساعت و زمان ممکن یکی از مسیرهای اصلی تردد حجاج را بسته و خیل عظیم و میلیونی جمعیت را بدون کمترین اطلاع قبلی در مسیرهای جایگزین هدایت می کنند. نتیجه این فعل و انفعال وقوع فاجعه منا بود. نکته قابل تامل تر اینکه گفته می‌شود محمد بن سلمان، فرزند پادشاه سعودی که منا را با میدان جنگ یمن اشتباه گرفته بود، با صدها تن از نیروهای امنیتی و نظامی مسیر تردد زوار را بست و منجر به مرگ صدها تن از آنها شد. البته از محمد بن سلمان و دیگر عوامل رژیم کودک کشی که به سبک و سیاق حامیان صهیونیست خود کودکان و زنان یمنی را دسته دسته به خاک و خون می کشند انتظار نمی رود کمترین دغدغه ای نسبت به حفظ جان زائران مکه مکرمه و مدینه منوره داشته باشند،اما نباید فراموش کرد که جان هر زائر بیت الله الحرام برای تک تک اعضای امت واحد اسلامی اهمیتی ویژه دارد.
به صراحت می توان اظهار داشت ، در هر دو حادثه سقوط جرثقیل و فاجعه منا، نه تنها پیشگری های لازم در خصوص وقوع آنها صورت نگرفت که در زمان وقوع حادثه و پس از آن نیز لجاجت آل سعود در خصوص رسیدگی به وضعیت مصدومین و مجروحین منجر به افزایش شمار قربانیان شده است.همچنین به جرات می توان اذعان کرد که عناد مقامات سعودی نسبت به اهمال کاری آنها در این خصوص به مراتب بیشتر بوده است. در جریان فاجعه منا، امدادگران سعودی و مقامات رسمی این کشور بدترین برخورد ممکن را با مجروحین داشته و اجازه مداوای بسیاری از آنها را توسط تیم های امدادی و پزشکی دیگر کشورها از جمله تیم های امدادی ایران را نداده‌اند. همچنین با وجود گذشت ساعت‌ها از وقوع حادثه، برخی جنازه‌های حجاج هنوز بر روی زمین بوده و اجازه جا به جایی آنها از سوی مسئولین ذی ربط سعودی داده نمی‌شد! اگرچه مکه مکرمه و مدینه منوره به لحاظ جغرافیایی در خاک عربستان سعودی قرار دارد، اما این دو مکان مقدس و متعلق به تمامی مسلمین جهان است.
اکنون با توجه به اثبات صریح بی لیاقتی مقامات سعودی در حفظ جان و حرمت مهمانان الهی، جای توجیهی برای استمرار مدیریت مناسک حج توسط آل سعود باقی نمانده است. با توجه به اعتراض رسمی بیشتر کشورهای جهان اسلام و داغدار شدن همه آنها پس از وقوع فجایع اخیر و خصوصا فاجعه منا، برگزاری جلسه ای فوری میان سران کشورهای اسلامی و با دستور کار خارج ساختن مدیریت مناسک حج از انحصار آل سعود کاملا ضروری به نظر می رسد. از سوی دیگر، محمد بن سلمان فرزند پادشاه سعودی و دیگر مسئولین مربوطه نیز باید به عنوان عوامل کشتار فاجعه آمیز زوار بیت الله الحرام به صورت رسمی مورد بازخواست حقوقی و کیفری قرار گیرند.در این برهه،ضروری است ساز و کار مدیریت مناسک حج و بانیان اجرای این مدیریت تغییر کند. این تغییر فقط با اراده دولت های مسلمان امکان پذیر خواهد بود. به نظر می‌رسد در پروسه انتقال فوری و الزامی مسئولیت مدیریت حج از آل سعود به اتحادیه کشورهای اسلامی، ملت‌های مسلمان نیز راضی و ذی نفع خواهند بود.
سهل‌انگاری عامل وقوع فاجعه منا
تنها دو هفته پس از فاجعه افتادن یک جرثقیل بر روی حجاج در مکه که حدود 110 قربانی بر جای گذاشت، فاجعه بزرگتری در منا ما را از خواب بیدار کرد که تاکنون هزاران قربانی و زخمی برجای گذاشته است.عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه رای الیوم در گزارشی درخصوص کشته شدن صدها تن از حجاج در منا نوشت: ما به قضا و قدر و مشیت الهی اعتقاد داریم اما اینها به کنار به این مساله نیز اعتقاد داریم که تکرار چنین حوادثی دلیل قاطعی بر عدم کفایت ناظرانی است که اداره مراسم حج را برعهده دارند؛ از بالاترین نوک هرم آل سعود گرفته تا کوچکترین مامور راهنمایی و رانندگی.در ادامه این مطلب آمده است، اینکه حجاج را با اتهاماتی از جمله نادانی و بی‌انضباطی مسئول این فاجعه دانست و کفایت مسئولان را کنار گذاشت به منزله «اهانتی» است که خطرناک بودن آن کمتر از خود فاجعه نیست. چنین بهانه‌تراشی‌هایی از سوی مسئولان عربستانی باعث شده تا هرچند سال یکبار شاهد مرگ هزاران حاجی در میان بی‌توجهی مسئولان باشیم. در حال حاضر شاهد این هستیم که مراسم حج به منشأ ترس و نگرانی برای حجاج و خانواده‌هایشان تبدیل شده است و آنها نگران این مساله هستند که تضمین واقعی برای بازگشت سالم حجاج به کشور خود وجود ندارد. 9 سال پیش یعنی در سال 2006 همین فاجعه رخ داد یعنی زمانی که 346 حاجی به دلیل ازدحام در رمی جمرات جان خود را از دست دادند. بعداً گفته شد که از طریق ایجاد پل‌هایی چندطبقه‌ای این مشکل را حل کرده‌اند اما مشکل در وجود یا عدم وجود پل‌ها نیست اما می‌دانیم که مشکل اصلی در سوءمدیریت، نبود برنامه‌ریزی و برنامه اجرایی مناسب است.
ما اینجا درباره آتش‌سوزی، شیوع بیماری‌ها یا سوءخدمات صحبت نمی‌کنیم.در این مطلب عطوان عنوان شد، دولت عربستان تاکید کرد که بیش از 30 هزار سرباز و دهها هزار از نیروهای دفاع شهری را برای تامین مراسم حج در برابر اقدامات تروریستی مستقرکرده است اما امروز با کشته شدن این حجاج که به دلیل اقدامی خطرناک‌تر از اقدامات تروریستی یعنی سهل‌انگاری و سوءمدیریت رخ داده است، غافلگیر شدیم. بیشتر توجیهاتی که بر زبان مسئولان جاری می‌شود یا از تلویزیون می‌شنویم درخصوص یک مساله اصلی است و آن اینکه مقامات عربستان مهارت لازم را در اداره ازدحام حجاج ندارند. این به منزله «انکار» بی‌سابقه و توجیهات غیرقابل قبولی است که هیچ کسی را قانع نمی‌کند. اگر مقامات سعودی پس از 80 سال نظارت بر مراسم حج مهارت کافی در اداره ازدحام حجاج را ندارند پس چه کسی این مهارت را باید داشته باشد؟ اگر وضعیت به این صورت است پس چرا کارشناسان مسلمان و خارجی برای انجام این ماموریت فرا خوانده نمی‌شوند. این در حالی است که این حجاج و زوار اماکن مقدس سالانه درآمدی به ارزش 8.5 میلیارد دلار را به خزانه عربستان می‌ریزند.
در پایان این مطلب آمده است، در تمامی جهان مسابقات ورزشی، جشنواره‌های هنری و مراسم مذهبی برگزار می‌شود که صدها هزار تن برای شرکت در آن وارد ورزشگاه‌ها و سالن‌ها می‌شوند و در زمان مشخص از آن خارج می‌شوند. خیلی کم اتفاق می‌افتد که شاهد چنین فاجعه‌ای باشند. پس چرا از کسانی که ناظر بر اداره چنین مسابقات و جشنواره‌هایی هستند کمک گرفته نمی‌شود؟ چرا مهندسان و کارشناسان برای بررسی این مساله از خارج فرستاده نمی‌شوند؟ هزاران جوان باهوش عربستانی نیز هستند که می‌توان از آنها برای این حادثه کمک گرفت. جواب این سوالات سهل‌انگاری، بی‌خیالی، عدم اداره درست امور، عدم مجازات، عدم انجام تحقیقات شفاف و لاپوشانی این فاجعه‌ها در زیر فرش ناتوانی و انکار است.
ما به حال تمامی قربانیان دلسوزی کرده و آنها را شهدا به حساب می‌آوریم اما ما به عنوان عرب و مسلمان نمی‌توانیم کسانی را ببخشیم که مسئول این فاجعه‌ها هستند. ما خواهان تحقیقات جدی، علمی و شفاف برای شناخت تمامی حقایق و محاکمه مسئولان هستیم. ما دیگر تحمل حوادث فاجعه‌بارتر را نداریم و زمان آن فرا رسیده که این فاجعه‌ها به طور کامل متوقف شود.
از طرفی،حادثه سرزمین منا بیش از قبل سوء مدیریت شاهزادگان منفعت طلب سعودی را نمایان کرد و نشان داد که آنها لیاقت مدیریت مراسم عظیم حج را ندارند.همه ساله مشتاقان زیادی برای انجام مناسک حج رهسپار سرزمین وحی می شوند اما آل سعود که درآمد سرشاری از وجود زئران بیت الله الحرام به جیب می زند تاکنون اقدامی در راستای عمل به تعهدات خود متناسب با حجم این فریضه الهی به عمل نیاورده است. سعودی ها علاوه بر کارشکنی هایی که درباره سهمیه برخی کشورها ایجاد می‌کنند در واقع این فرضیه دینی را با موضوعات سیاسی درآمیخته اند و به رغم ادعاهای مسئولان مذهبی این کشور درباره جدا بودن این فریضه از مسائل سیاسی، در عمل اوضاع به گونه ای دیگر است.اگر مروری به وضعیت حج به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران کنیم متوجه می شویم که زمانی سعودی ها با چراغ سبز آمریکا زائران ایرانی را در دهه شصت به خاک و خون کشیدند و اجازه مراسم برائت از مشرکین را ندادند و پس از آن نیز هر گاه عمره گذاران و افرادی که رهسپار عربستان می شوند با انواع آزار و اذیت روبرو می شوند، از هیچ اقدامی در زمینه اذیت زائران ایرانی دریغ نکرده اند از بازرسی ها بی مورد گرفته تا تمسخر و اهانت و ...حوادثی که در این مدت رخ داده است به جان باختن و زخمی شدن شمار زیادی منجر شده است.
حوادثی چون شهادت ۲۷۵حاجی ایرانی و زخمی شدن ۴۰۲نفر دیگر در سال ۱۹۸۷توسط نیروهای امنیتی سعودی، کشته شدن ۱۴۲۶حاجی در تونل منتهی به مسجد الحرام در سال ۱۹۹۰براثر ازدحام، کشته شدن ۲۷۰نفر روی پل جمرات بر اثر ازدحام در سال ۱۹۹۴،کشته شدن ۳۴۰نفر و زخمی شدن ۱۵۰۰نفر درپی آتش سوزی خیمه‌ها در منی در سال ۱۹۹۷، کشته شدن ۱۸۰تن دیگر در سال ۱۹۹۸براثر موج جمعیت در مراسم رمی جمرات، مرگ ۲۵۱نفر و زخمی شدن ۲۴۴تن دیگر در مراسم رمی جمرات ۲۰۰۴و مرگ ۷۶تن در پی سقوط هتل در مکه و همچنین مرگ ۳۶۳نفر در همان سال بازهم در مراسم رمی جمرات همگی نمونه‌هایی از حوادث خونین در موسم حج هستند.اما موضوع به همین جا ختم نمی شود زیرا آل سعود علاوه بر دادن سهمیه به سیاستمداران مورد حمایت خود در برخی کشورها به ویژه در عراق و ممانعت از ورود زائران برخی کشورها مانند سوریه تحت تسلط بشار اسد و یمن در واقع بُعد مذهبی و روحانی حج را خدشه دار کرده اند .
سعودی ها به طور مثال امسال فقط به سوری هایی که از سوی ائتلاف موسوم به مخالفان سوری معرفی شده اند اجازه ورود به عربستان داده و به هیچ سوری از دمشق و دیگر مناطق تحت سلطه نظام سوریه اجازه نداده اند همانگونه که مانع از ورود یمنی هایی می شود که در مناطقی غیر از مناطق وابسته به مزدوران خود یعنی طرفداران عبد ربه منصور هادی حضور دارند.اما در کنار این رفتارهای مغایر با اصل معنویت فریضه حج امسال حوادثی رخ داد که نشان داد سعودی ها اهتمامی به امور حج ندارند و مسئولیت پذیر نیستند.در حادثه سقوط جرثقیل که چندی قبل رخ داد شماری کشته و زخمی شدند که ابتدا تندباد عامل این حادثه معرفی شد اما تحقیقات بعدی گواه موضوعات دیگری بود.
تحقیقاتِ صورت گرفته درباره حادثه حاکی از آن است که شرکتِ پیمانکار توسعه حرم بر خلاف توصیه‌های شرکتِ سازنده جرثقیل عمل کرده است. شرکت سازنده جرثقیل توصیه کرده بود بازوی اصلی جرثقیل در مواقعی که از آن استفاده نمی‌شود و یا هنگام بروز تندباد، پایین آورده شود.زیرا در چنین شرایطی، باز ماندنِ آن اشتباه است.گزارش کمیته تحقیق به عناصر دیگری که در شکل گیری این حادثه خونین دخیل بودند، اشاره ای نکرد. یکی از عناصری که در این حادثه دخیل بود، فساد اداری و چیرگی شاهزاده‌ها بر قرارداد طرح‌های توسعه حرمین شریفین است .منابع آگاه فاش کردند شاهزاده‌های سعودی توصیه های طرف های مختلف در خصوص برچیدن جرثقیل ها و مصالح ساختمانی را از اطراف حرم مکه نادیده گرفتند. برخی کارشناسان طرح‌های توسعه حرم مکه، از تبدیل شدن این منطقه به عاملی برای سرمایه‌گذاری و درآمدزایی شاهزادگان خبر دادند .گواه این مدعا مطالب مجتهد فردی که همواره اسرار پنهانی آل سعود را فاش می کند است.
مجتهد چند هفته پیش فاش کرده بود که "محمد بن سلمان" ، پسر پادشاه و جانشین ولیعهد، می‌کوشد شرکت بن لادن را کنار بزند و امور تمامی طرح های توسعه حرمین شریفین در مکه و مدینه منوره را به دست گیرد .حادثه دلخراش دیگری که امروز در عید قربان رخ داد بیش از قبل عدم کفایت آل سعود را نمایان ساخت. این حادثه هنگامی رخ داد که زائران برای انجام مناسک رمی جمرات در حال حرکت بودند که به ناگاه در دو خیابانی که از سوی سعودی ها برای عبور آنها کشیده شده است با یکدیگر تلاقی کردند و به علت ازدحام شمار زیادی جان باختند و شماری دیگر زخمی شدند. ادامه دارد...
