روز جمعه ۲۲ خرداد، حجت‌الاسلام رئیسی، رئیس‌جمهور کشورمان در صدر یک هیئت عالی سیاسی و اقتصادی، با هدف انجام یک سفر پنج روزه و برگزاری دیدارهای دوجانبه و چندجانبه با رؤسا و دولتمردان سه کشور منطقه آمریکای لاتین و امضای اسناد همکاری در حوزه‌های گوناگون عازم این منطقه شد. حجت‌الاسلام رئیسی پیش از این و در حدفاصل شهریور ۱۴۰۰ تا خرداد ۱۴۰۲، به ۱۲ کشور گوناگون در سه قاره دنیا سفر کرده بود. تاجیکستان، روسیه، قطر، عمان، ترکمنستان، ازبکستان، سازمان ملل متحد (نیویورک)، قزاقستان، چین، سوریه و اندونزی، مقاصد پیشین سفرهای خارجی رئیس دولت سیزدهم بودند. مقاصدی که طی هفته گذشته نام‌های ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا نیز به آنها اضافه شد و تعداد سفرهای خارجی رئیس‌جمهور را به عدد ۱۵ رساند. در واقع این عدد نشان می‌دهد، طی ۲۱ ماه سپری شده از روی کار آمدن دولت سیزدهم، حجت‌الاسلام رئیسی به طور میانگین هر ۴۲ روز یک‌بار، به یکی از کشورهای دنیا سفر داشته است. آمار و ارقام بیان‌شده به وضوح روند پویا و فعال دیپلماسی و سیاست خارجی دولت سیزدهم را نشان می‌دهد.
برنامه‌های پرتعداد رئیس‌جمهور در کاراکاس
حضور در «کاراکاس»، پایتخت ونزوئلا نخستین بخش سفر هیئت عالی دولت به آمریکای لاتین بود. استقبال بسیار گرم و پرشور «نیکلاس مادورو» رئیس‌جمهور ونزوئلا و سایر دولتمردان و همچنین اقشار گوناگون مردم ونزوئلا به ویژه جوانان این کشور، سفر ونزوئلا را در زمره سفرهای متفاوت و خاص رئیس‌جمهور قرار داد. «اعطای نشان افتخار ملی ونزوئلا به حجت الاسلام رئیسی از سوی مادورو» نخستین رویداد خبری سفر دو روزه رئیس‌جمهور کشورمان به ونزوئلا بود. حجت‌الاسلام رئیسی در جریان نشست مشترک هیئت‌های عالی‌رتبه دو کشور ایران و ونزوئلا، با اشاره به هدف‌گذاری حجم تبادلات دو کشور تا ۱۰ میلیارد دلار در میان‌مدت تأکید کرد، این رقم می‌تواند در گام بعدی تا ۲۰ میلیارد دلار نیز افزایش یابد. «مادورو» نیز در این نشست، سرمایه‌گذاری ایران در استخراج طلا در ونزوئلا و همکاری شرکت‌های ایرانی در حوزه‌های صنعتی با این کشور را در زمره روابط برد‌ـ برد برای دو طرف دانست. یکی از نکات جالب توجه این دیدار دوجانبه، سخنان رئیس‌جمهور ونزوئلا درباره شهید سلیمانی بود. جایی که مادورو اظهار کرد: «ژنرال سلیمانی مرد بزرگی بود و خیلی‌ها از خدمات او خبر ندارند. به عنوان مثال چند سال پیش که به برخی زیرساخت‌های ونزوئلا از طرف آمریکا حمله سایبری وحشیانه‌ای شده بود، ژنرال سلیمانی به کمک ما آمد و هیئتی را مأمور شناسایی و برخورد با این حمله کرد.» رئیس‌جمهور کشورمان در ادامه با حضور در نشست مطبوعاتی مشترک با همتای ونزوئلایی خود، ضمن تمجید از سال‌ها مقاومت مردم ونزوئلا در برابر امپریالیسم گفت: «ایران و ونزوئلا منافع و دیدگاه‌های مشترکی در زمینه‌های استقلال‌طلبی، آزادی و عدالت‌خواهی دارند که سبب شده مردم این دو کشور کنار هم قرار گیرند.» وی همچنین بر ضرورت توسعه هرچه بیشتر روابط اقتصادی دو کشور نیز تأکید کرد و گفت: «حجم مبادلات تجاری فی‌مابین در گام اول به ۱۰ و در گام دوم به ۲۰ میلیارد دلار قابل افزایش است.» اما یکی از مهم‌ترین بخش‌های سفر مذکور، برگزاری مراسم امضای اسناد همکاری‌های دوجانبه ایران و ونزوئلا در حضور رؤسای‌جمهور و مقامات عالی‌رتبه دو کشور بود که در جریان آن، ۱۹ سند و تفاهم‌نامه همکاری به امضای طرفین رسید. این اسناد همکاری در حوزه‌هایی، همچون ارتباطات و فناوری اطلاعات، انرژی، بیمه، حمل‌ونقل دریایی، آموزش عالی، کشاورزی، دارویی و پزشکی، تبادلات فرهنگی و همچنین توسعه همکاری‌های معدنی بودند. «حضور در مقبره سیمون بولیوار شهر کاراکاس و اهدای تاج گل به مقبره رهبر انقلاب‌های آزادی‌بخش آمریکای لاتین و امضای دفتر یادبود سیمون بولیوار»، «بازدید از بخش‌های مختلف و نحوه فعالیت فروشگاه ایرانی مگاسیس کاراکاس»، «دیدار با جمعی از فعالان و اعضای تشکل‌های اسلامی و فرهنگی مستقر در ونزوئلا»، «حضور در نشست مشترک بازرگانان ایران و ونزوئلا»، «دیدار با تعدادی از رؤسای کمیسیون‌های مجلس ملی ونزوئلا»، «بازدید از خط تولید دو خودروساز ایرانی تراکتورسازی ون‌ـ ایران و سایپا که مجدداً پس از سال‌ها در ونزوئلا احیا شده است» و «حضور در نمایشگاه علم و فناوری دستاوردهای ایرانی در کاراکاس»، از دیگر برنامه‌های سفر رئیس‌جمهور در کاراکاس ونزوئلا بود. حضور و سخنرانی در جمع پرشور نخبگان و دانشگاهیان ونزوئلایی در سالن تئاتر «ترسا کارنیو» کاراکاس، آخرین برنامه سفر حجت‌الاسلام والمسلمین رئیسی به ونزوئلا بود؛ جوانان ونزوئلایی در این مراسم تصاویری از رهبران آزادی‌بخش منطقه آمریکای لاتین و همچنین سپهبد حاج قاسم سلیمانی، فرمانده شهید محور مقاومت را در اختیار داشتند.
ادای احترام مردم نیکاراگوئه به شهید سلیمانی
شهر ماناگوآ، پایتخت نیکاراگوئه، دومین مقصد سفر رئیس‌جمهور و جمعی از مقامات اقتصادی و سیاسی دولت سیزدهم به آمریکای لاتین بود؛ ورود هیئت ایرانی به ماناگوآ، با استقبال جالب توجه «دنیل اورتگا» رئیس‌جمهور و مردم نیکاراگوئه در میدان آزادی این شهر همراه بود. در این مراسم، رئیس‌جمهور نیکاراگوئه یک دقیقه سکوت به احترام شهید حاج قاسم سلیمانی اعلام کرد. اورتگا طی سخنانی در این مراسم استقبال گفت، انقلاب دو کشور نیکاراگوئه و ایران، ریشه‌های قوی در مسیر مبارزه با استیلاطلبی سلطه‌گران، به ویژه آمریکا دارد. در جریان این سفر، سه سند همکاری دوجانبه میان ایران و نیکاراگوئه در حضور رؤسای‌جمهور دو کشور و مقامات عالی‌رتبه دو طرف به امضا رسید. این اسناد و تفاهم‌نامه‌ها در حوزه‌های قضایی، همکاری‌های اقتصادی، بازرگانی و تجهیزات و ملزومات پزشکی بودند. دیدار دوجانبه با رئیس‌جمهور و رئیس مجلس ملی نیکاراگوئه و همچنین حضور و سخنرانی در جمع نمایندگان مجلس ملی این کشور، از دیگر برنامه‌های سفر حجت‌الاسلام رئیسی به ماناگوآ بود.
حضور در سرزمین فیدل کاسترو
«هاوانا» پایتخت کوبا و سرزمین فیدل کاسترو و چه‌گوارا، آخرین مقصد سفر پنج روزه رئیس‌جمهور به آمریکای لاتین بود. حجت‌الاسلام رئیسی در بدو ورود به این شهر، مورد استقبال «میگل دیاز کانل» رئیس‌جمهور کوبا قرار گرفت و سپس در جلسات دیدارهای دوجانبه با همتای کوبایی خود و نشست مشترک هیئت‌های عالی‌رتبه دو کشور حضور یافت. مقامات عالی‌رتبه ایران و کوبا سپس در حضور رؤسای‌جمهور دو کشور شش سند همکاری در حوزه‌های قضایی، همکاری‌های جامع سیاسی، مناسبات گمرکی و مشارکت در حوزه فناوری اطلاعات به امضا رساندند. «حضور در نشست مشترک تجار و بازرگانان ایران و کوبا»، «بازدید از مرکز مهندسی ژنتیک(CIGB) «هاونا» و «دیدار با رائول کاسترو، رهبر معنوی کوبا و برادر فیدل کاسترو» از دیگر برنامه‌های سفر رئیس‌جمهور به کوبا بود.
بازتاب‌های سفر پرخبر به آمریکای لاتین
سفر پنج روزه حجت‌الاسلام رئیسی و هیئت همراه به منطقه آمریکای لاتین با بازخوردها و واکنش‌های سیاسی رسانه‌ای گسترده‌ای در سطح داخل و خارج کشور همراه بود. «جان کربی» سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در واکنش به این سفر گفت: «ما مسلماً نگران رفتار بی‌ثبات‌کننده ایران هستیم و به انجام تمهیدات برای مقابله با این رفتار ادامه خواهیم داد.» «امانوئل اوتولنگی» تحلیلگر ارشد اندیشکده آمریکایی بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، هدف سفر رئیس‌جمهور کشورمان به آمریکای لاتین را تحکیم اتحاد ضد آمریکا در منطقه آمریکای لاتین و تقویت رویکردها در زمینه ایجاد جهان چندقطبی ارزیابی کرد.
سخن پایانی آنکه منطقه آمریکای لاتین در دوران کنونیِ گذارِ نظام بین‌الملل اهمیت ویژه‌تری به خود گرفته و آمریکا که در حال واگذاری ردای هژمونی دوران پساجنگ سرد است، با نگرانی بسیاری به حضور ایران در مناطق همجوار خود می‌نگرد؛ یقیناً توسعه سطح نفوذ ایران در منطقه آمریکای لاتین، برای کاخ سفید حساسیت‌برانگیز است به ویژه آنکه روسیه و چین هم به منزله شرکای ایران، به عنوان بازیگران تجدیدنظرطلب نظم یکجانبه‌گرای آمریکایی، ابعاد تازه‌ای به تقویت روابط خود در آمریکای لاتین بخشیده‌اند.
