در 19 اردیبهشت سال 1367 ه.ش، قطعنامه 612 شورای امنیت مبنی بر كاربرد سلاحهای شیمیایی در جنگ صادر شد. اینکه این سلاح از کجا به دست نیروهای بعثی رسید و چرا صدام مجاب به استفاده از این سلاح کشتار جمعی شد و در نهایت اینکه چرا نیروهای بعثی استفاده از این سلاح را کنار گذاشتند[...]
در 19 اردیبهشت سال 1367 ه.ش، قطعنامه 612 شورای امنیت مبنی بر كاربرد سلاحهای شیمیایی در جنگ صادر شد. اینکه این سلاح از کجا به دست نیروهای بعثی رسید و چرا صدام مجاب به استفاده از این سلاح کشتار جمعی شد و در نهایت اینکه چرا نیروهای بعثی استفاده از این سلاح را کنار گذاشتند، مسائلی است که در این یادداشت به آنها اشاره خواهد شد.
درباره اینکه چه کشورهای به نیروهای بعثی کمک کردند، باید گفت کشورهای غربی که امروز ژست بشردوستی گرفتهاند، همان کسانی هستند که دستشان به خون هزاران کودک و مرد و زن بیگناه ایرانی آلوده است. کشورهایی مانند آلمان، آمریکا، انگلستان، فرانسه، شوروی و ایتالیا که از طراحان پروتکل 1925 ژنو هستند، در تجهیز عراق برای تولید گازهای شیمیایی نقش داشتند. ترس کشورهای غربی از همان روزها این بود که ایران پیروز میدان جنگ تحمیلی شود؛ از همین رو روند جنگ بیش از آنکه در اختیار صدام باشد، در اراده سردمداران کاخ سفید و کرملین آن روز بود. کما اینکه در جریان جنگ نفتکشها در خلیجفارس به طور مستقیم علیه ایران مداخله کردند. خلیجفارس در بازه زمانی سالهای 1365 تا 1367 مقارن با جبهه زمینی نبرد با ماشین جنگی رژیم بعث صدام، شاهد سلسله نبردهایی موسوم به «جنگ نفتکشها» بود که دو طرف داشت: ایران در مقابل ارتش آمریکا و ارتش اتحاد جماهیر شوروی. سردار سرلشکر «باقری» فرمانده ستاد کل نیروهای مسلح درباره میزان پشتیبانی از صدام گفته بود: «تمام ارتش عراق (از بعد تجهیزات نظیر جنگنده و زرهی) در طول هشت سال جنگ یک مرتبه به طور کامل نابود شد. اما ارتش عراق آخر جنگ دو برابر اول جنگ تجهیزات در اختیار داشت. تجهیزات روز دنیا.» همین حمایتها بود که حتی پای سلاح کشتارجمعی شیمیایی را به میدان مبارزه کشاند. مطمئناً در این روزها علت حمایت کشورهای غربی که همان جلوگیری از صدور انقلاب است، بر همگان روشن شده است. آنها دانسته بودند که با پیروزی انقلاب اسلامی این جبهه یک جا قرار نمیگیرد و تمام منطقه را به سمت خود خواهد کشاند. از طرفی هم کسب سود و نفعطلبی بیعلت نبود.
حال در پاسخ به این پرسش که چرا صدام از سلاح شیمیایی استفاده کرد، باید بگوییم در آن روزها ایران در جبهه شمالغرب تسمه از گرده نیروهای بعثی کشیده بود و نفس نیروهای بعثی بند آمده بود. دست و پاهای آنان روز به روز بستهتر میشد و هر چه تقلا میکردند به در بسته میخوردند. نیروهای تا بن دندان مسلح بعثی سیلی محکمی از نیروهای جان بر کف انقلاب اسلامی در صحنه زمینی خورده بودند و میخواستند این زمینگیری و رسوایی را تلافی کنند. صدام ملعون و دستپرودههایش دو تاکتیک غیرجنگی، یعنی حملات موشکی به شهرها و استفاده از تسلیحات شیمیایی را در دستور کار قرار دادند.
پس از بمباران شیمیایی حلبچه، با وجود اعتراضات مردمی در جهان، در روز نهم فروردین 67 تهدید کرد علیه شهرهای ایران هم از سلاحهای شیمیایی استفاده خواهد کرد، تا هم رزمندگان ایرانی را از تسلیحات شیمیایی بترساند و مانع از حضور نیروهای داوطلب در جبهههای جنگ بشود و هم اینکه با حملات موشکی، مردم ایران را تحت فشار روانی قرار دهد تا مردم مسئولان خود را مجاب به پذیرش قطعنامه 598 بدون قید و شرط کند. اعتراضات تا دل آمریکا پیش رفت تا جایی که مقابل سفارت عراق در چند شهر، از جمله واشنگتن، استکهلم، لاهور و چند شهر دیگر پاکستان تظاهرات بر پا شد، حتی در واشنگتن در اعتراض به بمبارانهای شیمیایی اخیر عراق اقدام به پرتاب سنگ و بطری بهسوی سفارت کردند.
اما کشورهای غربی و آمریکا و شوروی و مجامع بینالمللی بیتوجه به شواهد عینی از بمباران شیمیایی مناطق ایران و کردستان عراق به دست صدام و اعتراضاتی که برخی از مردم در برخی از شهرهای جهان انجام دادند، با رفتارهای مختلف، مستقیم و غیرمستقیم از اقدام صدام حمایت کردند؛ به گونهای که رئیس شورای امنیت بهطور غیرمستقیم ایران را عامل اصلی در استفاده عراق از سلاحهای شیمیایی و مسئول تعویق دور جدید مذاکرات صلح معرفی کرد. وزیر دفاع فرانسه هم که کشورش از تأمینکنندگان مهم تسلیحات نظامی عراق بهشمار میرفت، در سخنانی که از رادیو بغداد پخش شد، ایران را عامل به نتیجه نرسیدن تلاشهای صلح سازمان ملل معرفی کرد. او همچنین گفت: «عراق برای دفاع از حاکمیت و استقلال خود از هرگونه اسلحهای که در دست دارد استفاده میکند.»
در کل واکنش مجامع بینالمللی به جنایت جنگی صدام بهقدری ضعیف بود که مورد اعتراض برخی نشریات اروپایی هم قرار گرفت. نشریه «آبسرواتور» با انتشار مقالهای ضمن ضعیف دانستن اقدامات مجامع بینالمللی، فرانسه را بهدلیل در اختیار قرار دادن تجهیزات نظامی به عراق سرزنش کرد.
اما چه شد که صدام از این حربه دست کشید؟ با انتشار وسیع اخبار فاجعه حلبچه از سوی رسانهها و مطبوعات در سراسر جهان و بازدید خبرنگاران خارجی از منطقه و مشاهده اجساد زنان و کودکان و مردم بیدفاع و فشار افکار عمومی و خشم و انزجار مردم کشورهای گوناگون جهان از این جنایت و با شكایت ایران علیه عراق مبنی بر بمباران شیمیایی علیه مردم بیگناه، شورای امنیت سرانجام طرح قطعنامهای را که جمهوری فدرال آلمان، ایتالیا و ژاپن تهیه کرده بودند، بررسی کرد و در تاریخ 9 می 1988 (19 اردیبهشتماه 1367) و در جلسه شماره 2812 خود قطعنامه 612 را بهاتفاق آرا تصویب کرد. هر چند در این قطعنامه از حملات شیمیایی بعثیها علیه ایران نامی برده نشد، اما كاربرد این سلاحها محكوم شد. همچنین در این قطعنامه از تمامی كشورها درخواست شد كه با رعایت تعهدات بیطرفی، از صدور عوامل شیمیایی به طرفهای مخاصمه خودداری كنند.